Kathimerini.gr
ΡΟΥΜΠΙΝΑ ΣΠΑΘΗ
Αν το 2016 μείνει στη μνήμη μας ως το έτος που οι Βρετανοί πήραν την ιστορική απόφαση να εγκαταλείψουν την Ε.Ε., το 2017 θα το θυμόμαστε για τη φρενήρη άνοδο ενός έως τώρα αγνώστου στο ευρύ κοινό παράγοντα του χρηματοοικονομικού χώρου: των ψηφιακών νομισμάτων και ειδικότερα του bitcoin.
Πρόκειται για αδιαφανή ή τουλάχιστον ακατανόητο για τους πολλούς μηχανισμό μεταφοράς χρήματος, ο οποίος, αν δεν αποδειχθεί «φούσκα», όπως προειδοποιούν πολλοί οικονομολόγοι, θα φέρει στη χρηματοοικονομική σφαίρα μια ανατροπή ανάλογη με εκείνη που έφερε το Διαδίκτυο στην επικοινωνία. Φαίνεται έτσι να έπονται σε σημασία άλλα σημαντικά γεγονότα το 2017, όπως η απόφαση της Κίνας να ανοίξει τον χρηματοπιστωτικό της τομέα στους ξένους και να περιορίσει τον δανεισμό, η φορολογική μεταρρύθμιση στις ΗΠΑ, η εξαγορά του 10% της Deutsche Bank από τον κινεζικό όμιλο ΗΝΑ, ο οικονομικός αποκλεισμός του Κατάρ από τις χώρες του Κόλπου, η ανάκαμψη της Ευρωζώνης και η συνεπακόλουθη απόφαση του Μάριο Ντράγκι να μειώσει περαιτέρω τις μηνιαίες αγορές ομολόγων στα 30 δισ. ευρώ και να παρατείνει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης έως τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους.
Μολονότι έχει εμφανιστεί από το 2009, τις τελευταίες εβδομάδες του έτους το αμφιλεγόμενο ψηφιακό νόμισμα επιτάχυνε μια, ούτως ή άλλως, ιλιγγιώδη άνοδο, την οποία είχε εγκαινιάσει στην αρχή του έτους. Επειτα από τεκτονικούς κραδασμούς, έφτασε στις 20.000 δολάρια, έχοντας σημειώσει άνοδο άνω του 1.700% από τον Ιανουάριο του 2017.
Το σημαντικότερο είναι, όμως, ότι πέτυχε να νομιμοποιηθεί από διάφορα χρηματιστήρια που εξέδωσαν προθεσμιακά συμβόλαια στο κρυπτογραφημένο νόμισμα. Το Χρηματιστήριο του Σικάγου και τα χρηματιστήρια παραγώγων Cboe Global Markets και CME Group άρχισαν μέσα στον Δεκέμβριο να διαθέτουν προθεσμιακά συμβόλαια bitcoin, ενώ αναμένεται να κάνει το ίδιο μέσα στο 2018 η αγορά Nasdaq της Νέας Υόρκης. Ανταποκρίνονται έτσι στη ζήτηση που εκτοξεύεται, παρά τις προειδοποιήσεις από οικονομολόγους και από επίσημα χείλη όπως των στελεχών της ΕΚΤ.
Από τον Μπενουά Κερέ, υψηλόβαθμο στέλεχος της ΕΚΤ, που προειδοποιεί τους επενδυτές ότι κινδυνεύουν να χάσουν τα χρήματά τους αν τα τοποθετήσουν σε bitcoin, μέχρι τους κατόχους Νομπέλ Οικονομικών, Τζόζεφ Στίγκλιτζ και Ρόμπερτ Σίλερ, που το χαρακτηρίζουν «φούσκα», υποστηρίζουν ότι θα έπρεπε να απαγορευθεί και προεξοφλούν το τέλος του, η ανησυχία και ο προβληματισμός είναι διάχυτος.
Και όμως, εκτός από τα χρηματιστήρια, έχουν υποκύψει στη γοητεία του bitcoin δύο από τις τέσσερις διεθνείς εταιρείες ορκωτών λογιστών, οι PricewaterhouseCoopers και Ernst & Young. Το bitcoin γεννά ανησυχία στις Αρχές πολλών χωρών και έχει ήδη απαγορευθεί στην Κίνα, στη Νότια Κορέα και σε πολλές χώρες της Αφρικής, διότι δεν υπόκειται στον έλεγχο κεντρικής τράπεζας ή άλλης Αρχής. Δικαιολογεί την εναντίον του καχυποψία το γεγονός ότι τη λειτουργία του γνωρίζουν μόνον οι επαΐοντες και μέχρι στιγμής δεν έχει διαμορφωθεί σαφές νομικό πλαίσιο ελέγχου του.
Οι αλλαγές του Τραμπ, οι μεταρρυθμίσεις της Κίνας και η αποχώρηση Σόιμπλε
Το 2017 ήταν η πρώτη χρονιά του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και έφερε έντονα τη σφραγίδα του. Ο Αμερικανός πρόεδρος έβαλε τέλος στη θητεία της Τζάνετ Γέλεν, της πρώτης γυναίκας που πήρε στα χέρια της το τιμόνι της Federal Reserve, ενώ προώθησε την πρότασή του για τη φορολογική μεταρρύθμιση, την πρώτη αλλαγή του φορολογικού κώδικα στις ΗΠΑ έπειτα από τριάντα χρόνια.
Πρόκειται για βασική επιλογή του Αμερικανού προέδρου, που υπόσχεται ότι θα φέρει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, επενδύσεις και θέσεις εργασίας. Την ίδια στιγμή, οι επικριτές του θεωρούν ότι απλώς ευνοεί τα υψηλότερα εισοδήματα και τις επιχειρήσεις, των οποίων μειώνει δραστικά τους φόρους, ενώ αναπόφευκτα οδηγεί σε διεύρυνση του ελλείμματος της υπερδύναμης. Αν, όμως, η χρονιά τελείωσε με την ψήφιση του νομοσχεδίου Τραμπ, άρχισε τον Ιανουάριο με μια άλλη προαναγγελθείσα κεντρική επιλογή του Αμερικανού προέδρου: την απόσυρση των ΗΠΑ από τη διεθνή εμπορική συμφωνία ΤΤΡ που άφηνε ανοικτό το πεδίο στην Κίνα για να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της στο διεθνές εμπόριο. Οπως και έκανε, προσεγγίζοντας όσες χώρες θέλησαν να προχωρήσουν στην υλοποίηση της διεθνούς εμπορικής συμφωνίας χωρίς τις ΗΠΑ.
Λίγες ημέρες αργότερα, πάντα στις αρχές του 2017, η δεύτερη οικονομία στον κόσμο αιφνιδίασε με την απροκάλυπτη υπεράσπιση της παγκοσμιοποίησης διά στόματος του προέδρου Σι Τζινπίνγκ. Ο Κινέζος ηγέτης εξέπληξε οικονομολόγους και επιχειρηματίες, υποσχόμενος περαιτέρω ανοίγματα της κινεζικής οικονομίας και υπερασπιζόμενος το ελεύθερο εμπόριο ως πηγή ευημερίας και ανάπτυξης για όλους. Μεσολάβησε η επίσκεψη Τραμπ στο Πεκίνο.
Η Κίνα, ανταποκρινόμενη με καθυστέρηση ετών σε ένα πάγιο αίτημα της Ουάσιγκτον, δεσμεύθηκε να χαλαρώσει τους αυστηρούς περιορισμούς στο ποσοστό τραπεζών, επενδυτικών και εταιρειών διαχείρισης κεφαλαίων που μπορεί να βρίσκεται στον έλεγχο ξένων τραπεζών ή εταιρειών.
Για την Ευρώπη, το 2017 ήταν έτος σχετικής ηρεμίας. Τα πιο σημαντικά γεγονότα ήταν η απομάκρυνση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας και η ανάκαμψη της Ευρωζώνης, που επέτρεψε στην ΕΚΤ να περιορίσει ποσοτικά τουλάχιστον το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Στην Ευρωζώνη ο προβληματισμός επικεντρώθηκε στους κανόνες που θα επιβάλει η ΕΚΤ στις ευρωπαϊκές τράπεζες για την κάλυψή τους από τα κόκκινα δάνεια αλλά και στις μεταρρυθμίσεις που δρομολογούνται για το 2018, όπως τη μετατροπή του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο.
