Της Μαρίνας Οικονομίδου
Μέχρι το καλοκαίρι αναμένεται να ξεκαθαρίσει το ζήτημα των προεδρικών εκλογών, αναφέρει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο γνωστός νομικός Αχιλλέας Δημητριάδης, ο οποίος παραδέχεται πως το όνομά του ακούγεται για την προεδρία. Όπως σημειώνει, επί του παρόντος, αγωνιά για το Βαρώσι και πως θέλει να φανεί χρήσιμος.
Ο ίδιος αναλύει τον εντεκάλογο του τίμιου κράτους που έχει δημοσιοποιήσει, τα χρυσά διαβατήρια, τις σχέσεις σύγκρουσης συμφέροντος και το δικηγορικό γραφείο του Νίκου Αναστασιάδη, σημειώνοντας πως η ουσία δεν είναι να αλλάξει το όνομα του δικηγορικού του γραφείου ο Νίκος Αναστασιάδης αλλά πως «ηουσία του προβλήματος είναι ότι χρησιμοποιείτο αυτό το γραφείο για να γίνονται υποθέσεις, οι οποίεςείχαν να κάνουν με το Προεδρικό. Αυτή είναι η διαπλοκή». Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό πιστεύει στη σταυροειδή διαπραγμάτευση, η οποία θα χρειαστεί πολλή μελέτη. Χαρακτηρίζει άστοχη την εξωτερική πολιτική και απαντά γιατί δεν θα πάει στη Νέα Υόρκη.
–Πώς σας φάνηκε η κατάθεση του Προέδρου στην ερευνητική επιτροπή;
–Δεν πήρα τις απαντήσεις που ανέμενα ότι θα έπαιρνα
–Τι αναμένατε δηλαδή;
–Να βγει στην επιφάνεια αυτή η σαθρή κατάσταση με τα χρυσά διαβατήρια. Οι απαντήσεις δεν ήταν ικανοποιητικές. Είμαστε στον όγδοο χρόνο διακυβέρνησης και ακόμα εξαγγέλλουμε χάρτες δεοντολογίας οι οποίες θα έπρεπε να είχαν ήδη γίνει. Το εντυπωσιακό είναι ότι η γενική εισαγγελία φαίνεται να είχε προειδοποιήσει δύο φορές την εκτελεστική εξουσία για το παράνομο αυτής της διαδικασίας. Μη ξεχνάτε ότι ως χώρα βρισκόμαστε ενώπιον της Κομισιόν για το πρόγραμμα και υπάρχει διαδικασία εναντίον μας, που ενδεχομένως να καταλήξει στο Δικαστήριο της ΕΕ. Γίνεται λοιπόν κάποιες από τις γνωματεύσεις του Γενικού Εισαγγελέα να είναι δεσμευτικές και άλλες όχι;
–Το επιχείρημα, βεβαίως, είναι πως δεν μπορούν να περνούν όλα από τον Πρόεδρο. Θεωρείτε πως έγιναν καταχρήσεις ή απλώς κάποιοι έκαναν τα στραβά μάτια;
–Το λιγότερο είναι τα στραβά μάτια και το χειρότερο είναι η διαπλοκή. Πάντοτε ο καπετάνιος έχει την ευθύνη του πλοίου. Στην περίπτωση του Υπουργικού, η έννοια της σύγκρουσης συμφέροντος ήταν ο κανόνας. Δεν γίνεται να ήσουν μέλος του Υπουργικού, να έχεις ίδιον συμφέρον σε θέματα που εξετάζονται από το Υπουργικό και να μην το δηλώνεις. Αυτό το ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων είναι μείζον.
–Πώς;
–Για παράδειγμα, στη Χάρτα που υπογράφηκε από τα μέλη του Υπουργικού. Αναφέρεται εκεί πως πρέπει να αποτρέπεται κάθε «υποψία προσωπικού συμφέροντος». Η αλήθεια είναι πως δυσκολεύτηκα να τη βρω και μάλιστα δεν τη βρήκα υπογεγραμμένη.Έχει σημαντικούς όρους, όπως για παράδειγμα η διαδικασία αποδοχής δώρων. Δεν είδα άτομα να δηλώνουν σύγκρουση συμφέροντος ούτε να παραιτούνται όπως προβλέπεται, επειδή παραβίασαν τη Χάρτα.
–Μπορούσαν να ξέρουν για όλες τις αιτήσεις που τους αφορούσε; Υπήρχε τρόπος να αποφευχθεί κάτι τέτοιο;
–Βεβαίως. Ο λειτουργός που ετοιμάζει την αίτηση δεν ξέρει ότι ο ένας σχετίζεται με τον άλλο; Κι αν δεν το ξέρει, σημαίνει πως δεν κάνει καλά τη δουλειά του.
–Είναι θέμα των λειτουργών να δουν τη σύγκρουση συμφέροντος;
–Το Υπουργείο Εσωτερικών είναι αρμόδιο για να παρουσιάσει τους φάκελους στο Υπουργικό. Έχει λειτουργούς που χειρίζονται αυτά τα θέματα. Τα κριτήρια για τη σύγκρουση συμφέροντος θα έπρεπε να ήταν το πρώτο ζήτημα που θα μελετούσαν. Μιλάμε μόνο για μερικά άτομα.
–Ο πρόεδρος δέχεται κριτική για τις επαγγελματικές δραστηριότητες του οικογενειακού του περίγυρου. Ίσως να βοηθούσε την κατάσταση η απάλειψη του ονόματός του από το πρώην δικηγορικό του γραφείο;
–Δεν νομίζω ότι αυτό είναι το πρόβλημα, αλλά οι πράξεις.
–Δεν είναι κι αυτό πρόβλημα;
–Ιστορικά αυτό ήταν το όνομα, αυτός ήταν ο ιδρυτής αυτός το έκανε. Νομίζω ότι θα ήταν δύσκολο κάποιος να το αλλάξει. Το όνομα είναι απλώς το παρουσιαστικό. Η ουσία του προβλήματος είναι ότι χρησιμοποιείτο αυτό το γραφείο για να γίνονται υποθέσεις, οι οποίες είχαν να κάνουν με το Προεδρικό. Αυτή είναι η διαπλοκή.
–Το όνομα δεν είναι κράχτης;
–Σίγουρα, θα ήταν καλύτερα να αλλάξει, αλλά για μένα δεν είναι το όνομα που είναι το θέμα αλλά η ουσία. Δεν δηλωνόταν η σύγκρουση συμφέροντος και αντίθετα από αυτά που ακούμε, φαίνεται πως χρησιμοποιείτο η διασύνδεση αυτή για να πετύχουν κάποιοι πιο γρήγορη διεκπεραίωση των αιτήσεων και ενδεχομένως αποδοχή αιτήσεων που δεν θα έπρεπε να είχαν τύχει αποδοχής
–Η κυβέρνηση, ωστόσο, λέει πως η διαφθορά είναι διαχρονικό πρόβλημα. Το συμμερίζεστε;
–Τα επίπεδα διαφθοράς τελευταίως είναι πρωτόγνωρα. Δενμπορώ να φανταστώ ότι αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργούσε το κράτος. Δεν γίνεται η μόνη δικαιολογία να είναι ότι η οικονομία μας δεν πήγαινε καλά το 2013 και να παρουσιάζονται όλα αυτά τα περίεργα ως θεμιτά, για την ανάκαμψη της οικονομίας. Πρέπει να έχουμε θεσμούς και να τους ακολουθούμε. Μετά το βίντεο του Al Jazeera, έχουμε γίνει περίγελος στον κόσμο. Αυτός ο διασυρμός της χώρας είναι ανεπανάληπτος
–Από δω και πέρα τι μπορεί να γίνει; Έχετε δημοσιοποιήσει 11 προτάσεις για τη δημιουργία ενός τίμιου κράτους. Γιατί νιώσατε αυτή την ανάγκη;
–Γιατί απλώς δεν έχουμε ένα τίμιο κράτος.
–Έχετε μιλήσει με κάποιον για την εφαρμογή του;
–Όχι γιατί σκοπός είναι να δοθούν καινούργιες ιδέες στην κοινωνία. Για παράδειγμα, να υπάρξει ένας έλεγχος από τη Βουλή για τους αξιωματούχους που διορίζονται και για τους οποίους πολλοί ασκούν κριτική ότι δεν έχουν τα προσόντα. Ας δεχτεί ο Πρόεδρος συμβουλευτικό έλεγχο από τη Βουλή. Σημαντικό είναι να υπάρχει αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων και η τεχνολογία γιατί διασφαλίζει την διαφάνεια και την ισότητα. Αυτό αποτρέπει τη διαπλοκή.
–Βεβαίως πρόβλημα δεν αποτελεί μόνο η διαφθορά. Το Κυπριακό βρίσκεται σε ένα οριακό σημείο όπου οι γενικόλογες διακηρύξεις δεν βοηθούν. Να συνεχίσουμε εκεί που μείναμε ή έχετε άλλη πρόταση να καταθέσετε;
–Εξαρτάται από το τι θέλουμε. Η άποψή μου είναι: Διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα σύμφωνα με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών αλλά και με σεβασμό στα Ευρωπαϊκά Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Σταυροειδής διαπραγμάτευση
–Στις διαπραγματεύσεις τι θα κάνουμε τώρα;
–Πιστεύω πως χρειάζεται μία σταυροειδής διαπραγμάτευση στα Έξι Σημείατου Πλαισίου Γκουτιέρες. Να μας δώσουν για παράδειγμα κάτι στην ασφάλεια και εγγυήσεις, να δώσουμε στα στρατεύματα. Στην άτυπη Διάσκεψη 5 + 1 θα είναι διαφορετικά από προηγουμένως. Οι ομάδες των διαπραγματευτών έκαναν μέχρι τώρα τη συζήτηση μέσα σε συγκεκριμένο καλούπι. Εφόσον αρχίσει η συνολική διαπραγμάτευση θα βγούμε από το καλούπι και θα κληθούμε να δώσουμε στο ένα και να πάρουμε στο άλλο. Αυτό είναι πολύ σκληρό, καθώς θα πρέπει να κατέχεις και ταΈξι Σημεία για να ξέρεις πού μπορείς να δώσεις και πού μπορείς να πάρεις.
–Θα συμμετάσχετε στη διαπραγματευτική ομάδα; Θα πάτε στη Νέα Υόρκη;
–Όχι, δεν με έχει προσκαλέσει κανένας. Ήμουν μέχρι το 2016 στην ομάδα εργασίας για το περιουσιακό, ωστόσο, όταν η Δημοκρατία σταμάτησε να συμμετέχει στο ΕΔΑΔ θεώρησα ότι δεν μπορώ να συμμετέχω από τη μια και η κυβέρνηση για το θέμα αυτό να μη βοηθά τους αιτητές από την άλλη.
–Πώς δεν βοήθησε;
–Στο θέμα των Βαρωσίων, μας εγκατέλειψε ουσιαστικά η Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν μπορεί να μην έρχεται να βοηθήσει τους Κύπριους πολίτες στο ΕΔΑΔ. Και δεν είναι μόνο το Βαρώσι, αλλά και άλλες υποθέσεις, όπου η Κυπριακή Δημοκρατία δεν βοηθά τους αιτητές στο Στρασβούργο.
–Δέχεστε βεβαίως τις επικρίσεις πως η όλη έμφαση σε αυτές τις υποθέσεις είναι επειδή επωφελείστε προσωπικά...
–Από το 1989, είναι η δουλειά μου να ασχολούμαι με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Με την Λοϊζίδου είχα την τύχη να εργαστώ με όλους τους γενικούς εισαγγελείς που μας υποστήριζαν. Η δικηγορία είναι το επάγγελμά μου και ειδικεύομαι στις υποθέσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Οι κρούσεις του ΑΚΕΛ και το κουστούμι του Προέδρου της Δημοκρατίας
–Το όνομά σας ακούγεται έντονα για τις προεδρικές εκλογές του 2023. Είναι κάτι που σας ενδιαφέρει;
–Έχετε δίκαιο πως ακούγεται το όνομά μου, όμως προς το παρόν η προσοχή μου βρίσκεται στο Βαρώσι. Με απασχολεί το θέμα της Αμμοχώστου, προσπαθώ στο ΕΔΑΔ να δώσω κάποιες ιδέες. Υπάρχει ενδιαφέρον με την έννοια ότι αγωνιώ για τη λύση του Κυπριακού και για το τι κράτος θα δώσουμε στα παιδιά μας.
–Για να εφαρμοστούν βεβαίως οι προτάσεις που καταθέτετε, ένας τρόπος είναι να διεκδικήσετε. Και δεν είναι νωρίς, έχουμε μπροστά μας μόνο δύο χρόνια.
–Ναι, σύμφωνοι, το θέμα με απασχολεί πολύ και θέλω να είμαι χρήσιμος, μέχρι το καλοκαίρι θα πρέπει να ξεκαθαρίσει.
–Να ξεκαθαρίσει, αν θα διεκδικήσετε την Προεδρία;
–Δεν μπορώ να σας απαντήσω τώρα. Ελπίζω μέχρι το καλοκαίρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα.
–Σας έχουν κάνει κρούση κόμματα;
–Όχι, κανείς.
–Φαντάζομαι όμως πως σας είχε κάνει κρούση το 2017 το ΑΚΕΛ για να βάλουν το όνομά σας στο πολιτικό γραφείο προς ψήφιση…
–Είναι κι αυτό μια ιστορία.
–Δηλαδή;
–Δεν θα έλεγα ότι υπήρχε κρούση, αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι το θέμα. Το μείζον είναι τι θα κάνουμε στο μέλλον. Για να αποφασίσουμε για το μέλλον θέλει σκέψη και προετοιμασία.
–Για να καταλάβουμε το μέλλον, χρειάζεται να ξέρουμε και το ιστορικό της υπόθεσης.
–Πολύ σωστά ρωτάτε αλλά δεν υπήρξε κάτι επιβεβαιωμένο.
–Στο παρελθόν, η αντιπολίτευση απέτυχε να ενωθεί κάτω από έναν υποψήφιο. Είναι εφικτό πλέον να συγκεραστούν στο Κυπριακό αντίθετες απόψεις, όπως αυτές του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ ή των Οικολόγων κάτω από έναν υποψήφιο για την Προεδρία;
–Αν κάποιος έχει θέσεις αρχής, δεν είναι σε κομματικό σχήμα και έχει ανεξάρτητη διάσταση, τότε νομίζω θα μπορεί να τα εφαρμόσει. Το Κυπριακό είναι το ένα κεφάλαιο, το άλλο είναι το μέλλον. Πρέπει να σκεφτούμε πλέον το μέλλον αυτής της χώρας. Μπορείτε για παράδειγμα να φανταστείτε το 2035τα 75 χρόνια Δημοκρατίας; Σε αυτό το μέλλον πρέπει να έχουμε την Ε.Ε., ένα τίμιο κράτος, μία συγκεκριμένη πρόταση για την ανάπτυξη, το περιβάλλον και σίγουρα την αναβάθμιση της τεχνολογίας. Αυτά είναι άξονες που δεν έχουν να κάνουν τόσο με τους κομματικούς μηχανισμούς και μπορεί να εκφράζουν την πλειοψηφία της κοινωνίας μας.
Αποτύχαμε στην εξωτερική πολιτική
–Για να μιλάτε για σταυροειδή διαπραγμάτευση, να υποθέσουμε πως δεν θεωρείτε ότι θα τεθεί στο τραπέζι άλλη μορφή λύσης;
–Είναι ο τρόπος που παζαρεύει η τουρκική πλευρά. Βάζει στο τραπέζι και κάτι παραπάνω, γιατί έτσι έμαθε. Οι δικές μας θέσεις θα πρέπει να είναι σταθερές, έχουμε τα Ηνωμένα Έθνη, την Ε.Ε.και αν έχουμε λίγη φαντασία, θα πρέπει να αρχίσουμε να συμπλέουμε στη νέα σχέση που δημιουργούν οι Βρυξέλλες με την Τουρκία. Πιστεύω πως η τουρκική πλευρά θα συζητήσει την ομοσπονδία ως λύση, με τη διαφορά ότι αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, θα ανοίξουν το Βαρώσι αμέσως και θα προχωρήσουν με δύο κράτη, όπως μας είπαν. Οι Τούρκοι μας λένε τι θα κάνουν. Μας έλεγαν και για το άνοιγμα των Βαρωσίων από το 2019 και εμείς εκτιμούσαμε πως είναι προεκλογικό πυροτέχνημα. Η άστοχη εξωτερική πολιτική δεν μας βοήθησε. Σπαταλούμε το διαπραγματευτικό μας κεφάλαιο στην Ε.Ε με τις κυρώσεις. Πού είναι οι κυρώσεις; Δημιουργούμε απλώς μία πολύ κακή εντύπωση.
–Αποτύχαμε δηλαδή στην εξωτερική πολιτική;
–Για το θέμα του Κυπριακού, εμφανώς. Τώρα, αυτό που θα πρέπει να επιδιώξουμε είναι νέα σχέση ΤουρκίαςΕ.Ε., να γίνει μοχλός επίλυσης του Κυπριακού. Πρέπει να μάθουμε να συμπλέουμε με τα ευρωπαϊκά συμφέροντα για να φτάσουμε στη λύση του Κυπριακού, για το καλό όλης της περιοχής. Μας συμφέρει η λύση.
–Κάποιος θα πει πως η Ε.Ε. φάνηκε αδύναμη μπροστά στις τουρκικές προκλήσεις...
–Νομίζω πως οι δηλώσεις του κ.Ζοζέπ Μπορέλ και του κ. Μαργαρίτη Σχοινά για το ότι δεν μπορούν να υπάρξουν δύο κράτη στην Κύπρο μόνο θετικές είναι για μας.
–Δεν θα αναμένατε όμως κάτι περισσότερο για τις προκλήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ;
–Δεν το χειριστήκαμε καλά. Λέγαμε ότι αποκλείεται να μπουν μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ οι Τούρκοι, καθώς δεν είχαν την τεχνογνωσία; Τελικά, οι μόνοι που κάνουν γεωτρήσεις είναι οι Τούρκοι. Ας αρχίσουμε να συμπλέουμε με το τι θέλει η Ευρώπη σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον για να καταφέρουμε να μπούμε στη συζήτηση. Να γίνουμε παίκτες!
