ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

ΑΚΕΛ στο κρίσιμο σταυροδρόμι

Η Αριστερά στη νέα εποχή διαμόρφωσης πολιτικών αλλά και διαδοχής

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Της Μαρίνας Οικονομίδου

economidoum@kathimerini.com.cy

Ήταν στην αρχή του 20ού αιώνα και συγκεκριμένα το 1901, όταν ξεκίνησε ο προβληματισμός εντός του εργατικού κόμματος της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας. Μία αντιπαράθεση μεταξύ των ορθόδοξων μαρξιστών και των οπορτουνιστών για τον ρόλο και τον χαρακτήρα του εργατικού κόμματος. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο και με αυτή την ευκαιρία ο Λένιν προχώρησε στη συγγραφή του βιβλίου «Τι να κάνουμε», εστιάζοντας σε θέματα που αφορούσαν την ταξική πάλη, τον ρόλο του κόμματος αλλά και την επανάσταση της εργατικής τάξης, με στόχο την εκπλήρωση του επαναστατικού της ρόλου. Το ζήτημα του «τι να κάνουμε» συνδέεται πλέον άρρηκτα και με το ΑΚΕΛ και την επόμενη μέρα του στο πολιτικό τοπίο. Είναι περίοδος μακριά από εκλογικές αναμετρήσεις, περίοδος που η μεγάλη φουρτούνα της οικονομικής κρίσης και της διακυβέρνησης Χριστόφια έχει απομακρυνθεί και η κυβέρνηση Αναστασιάδη βάλλεται από παντού. Σε αυτή τη χρονική συγκυρία θα πρέπει να εξετάσει τον ρόλο του στην κοινωνία, να αναθεωρήσει ίσως τις πολιτικές του προτάσεις με στόχο να ανέλθει ξανά στην εξουσία. Ποια είναι η πρότασή του για την οικονομία, τα κοινωνικά ζητήματα, το Κυπριακό και ποια η σχέση του με τη Δεξιά; Σε αυτό το πλαίσιο και στον ρόλο που θα διαδραματίσει το κόμμα στη νέα εποχή, τον δικό του παράγοντα θα παίξει αναμφίβολα η διαδοχή. Ποια δηλαδή θα είναι τα πρόσωπα που θα πρωταγωνιστήσουν και με ποιο πολιτικό ύφος στη μετά Άντρο Κυπριανού εποχή.

Άντρος και διαδοχή
«Δεν τίθεται ζήτημα να διεκδικήσω εκ νέου» έλεγε σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Άντρος Κυπριανού ξεκαθαρίζοντας πως θα τηρήσει τις καταστατικές πρόνοιες που προνοούν αφυπηρέτηση των κομματικών στελεχών στα 65 χρόνια. Έστω κι αν υπάρχουν φωνές εντός και πέριξ του ΑΚΕΛ που ζητούν να συνεχίσει, η επίσημη τοποθέτησή του ανοίγει το κεφάλαιο διαδοχής του στο επικείμενο εκλογικό συνέδριο του κόμματος. Ένα κεφάλαιο δύσκολο αν κρίνει κανείς την θητεία του κ. Κυπριανού στο πηδάλιο του κόμματος. Μία θητεία που δεν αποτελούσε υγιεινό περίπατο, αλλά μάλλον τρενάκι του τρόμου, καθώς το ένα μέτωπο διαδεχόταν το άλλο και ο ίδιος καλείτο να το διαχειριστεί. Η διακυβέρνηση Χριστόφια, το Μαρί η αδυναμία συγκεκριμένης πολιτικής πρότασης απέναντι στην άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση, αλλά και τα σκάνδαλα όπως η Δρομολαξιά που έπληξαν το ηθικό πλεονέκτημα του κόμματος, ήταν αρκετά για να αποτελέσουν μία από τις πιο δύσκολες κρίσεις και να καταδείξουν πως το κόμμα της Αριστεράς ήταν απροετοίμαστο τόσο για τις νέες εξελίξεις αλλά και για την διαχείριση της εξουσίας.

Η νέα σύνθεση θα πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα του τι κόμμα είναι το ΑΚΕΛ, και ποιες είναι οι πολιτικές του. Αν θα μείνει στις πολιτικές του παρελθόντος ή αν ακολουθώντας την διαλεκτική του Μαρξ θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις νέες εξελίξεις.


Η εναλλαγή σε αντιπολίτευση και η κρίση που διήγε το κόμμα, βρήκε την ηγεσία να κάνει παρόλα αυτά την υπέρβαση στηρίζοντας την κυβέρνηση Αναστασιάδη στο κυπριακό, παρά τις αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός ΑΚΕΛ. Οι μεγάλες φουρτούνες, μετά και τις προεδρικές εκλογές φαίνεται πως απομακρύνονται ωστόσο ερώτημα είναι το ποια θα είναι η επόμενη μέρα και ποια η δράση του κόμματος στην μετά Άντρου Κυπριανού εποχή. Όσο κι αν στο ΑΚΕΛ λένε πως τις πολιτικές δεν τις καθορίζουν τα πρόσωπα, αυτό θα εξαρτηθεί και από το πρόσωπο που θα διαδεχθεί τον Άντρο Κυπριανού στην γραμματεία του κόμματος αλλά και από το ποιοι θα αναπληρώσουν άλλα πρωτοκλασάτα στελέχη που αποχωρούν και οι οποίοι παίζουν τον δικό τους ρόλο στις πολιτικές και τη λειτουργία του κόμματος, όπως ο Τουμάζος Τσελεπής στο Κυπριακό, ο Χρίστος Αλέκου στο οργανωτικό και ο Πάμπης Κυρίτσης στα συνδικαλιστικά (εάν βεβαίως επιλέξει να αποχωρήσει μαζί με τους άλλους). Άλλωστε, άλλο ήταν το ΑΚΕΛ επί Πλουτή Σέρβα, άλλο επί Εζεκία Παπαϊωάννου άλλο επί Δημήτρη Χριστόφια και σίγουρα άλλο επί Κυπριανού. Για τη διαδοχή του τα βλέμματα στρέφονται κυρίως στους Στέφανο Στεφάνου και Γιώργο Λουκαΐδη, δύο πρόσωπα της ίδιας γενιάς και των ίδιων πολιτικών θέσεων. Αυτή ακριβώς η «ομοιογένεια» εκτιμάται πως θα αποτελέσει τον λόγο για τον οποίο ένας εκ των δύο θα αναμετρηθεί με κάποιον άλλον και όχι και οι δύο μεταξύ τους. Στις συζητήσεις πέφτουν παράλληλα και ονόματα νεαρότερων στελεχών και συγκεκριμένα γίνεται λόγος για τους Άριστο Δαμιανού και Χρίστο Χριστοφίδη που έχουν ενισχυθεί πολιτικά την τελευταία πενταετία. Από το κάδρο βεβαίως δεν αποκλείονται και στελέχη της παλαιότερης γραμμής, όπως η Ελένη Μαύρου και ο Νεοκλής Συλικιώτης. Η νέα σύνθεση θα πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα του τι κόμμα είναι το ΑΚΕΛ, και ποιες είναι οι πολιτικές του. Αν θα μείνει στις πολιτικές του παρελθόντος ή αν ακολουθώντας την διαλεκτική του Μαρξ θα διαμορφωθεί ανάλογα με τις νέες εξελίξεις. Κάπως έτσι θα διαφανεί αν στόχος είναι να ανέλθει ξανά στην εξουσία και αν θα ανοίξει το κόμμα σε ένα ευρύτερο ακροατήριο της Κεντροαριστεράς.

Η ρήξη με Δεξιά
Μέχρι όμως και την διαδοχή, το κόμμα της Αριστεράς έχει ήδη θέσει περίπου τις βάσεις για τη νέα εποχή του κόμματος και θέτει διαχωριστικές γραμμές με την Δεξιά. «Η Κύπρος δεν θα σωθεί με τα καζίνο, το παζάρι των διαβατηρίων και τη θυσία των ανθρώπων και του τόπου στο βωμό των μπίζνες του περίγυρου του Προεδρικού και του Συναγερμού. Ο κ. Αναστασιάδης οφείλει έστω και τώρα να συνειδητοποιήσει το βάρος της ευθύνης που έχει. Οφείλει έστω και τώρα να κάνει αυτό που χρειάζεται, για να μη μείνει στην ιστορία ως ο Πρόεδρος της διχοτόμησης. Για να προλάβω κάποιους ξεκαθαρίζω ότι αυτό που πρέπει να κάνει δεν είναι απαράδεχτες υποχωρήσεις. Πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα. Να αναλάβει πρωτοβουλίες. Να αναδείξει με συνέπεια τις θέσεις και την επιχειρηματολογία μας» έλεγε στην ομιλία του κατά την εκδήλωση του κόμματος για τις μαύρες επετείους ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού, προειδοποιώντας τον να μη δίνει μαθήματα πατριωτισμού στην Αριστερά. Μία ομιλία που κάλυπτε όλες τις ιδεολογικές διαφορές του ΑΚΕΛ με τη Δεξιά. Πώς όμως ο Άντρος Κυπριανού, φύσει μετριοπαθής και διαλλακτικός, ανοίγει πλέον μέτωπο σε όλα εναντίον της κυβέρνησης και για ποιον λόγο; Ρόλο παίζει η απόφαση του ΑΚΕΛ να στηρίξει την κυβέρνηση κατά το κρίσιμο για το Κυπριακό έτος 2017. Η στάση που τήρησε τότε κρίθηκε θετικά από κάποιους που εξήραν τον ρόλο του ΑΚΕΛ στην προσπάθεια λύσης, προκάλεσε, ωστόσο, σύγχυση σε άλλη μερίδα του ΑΚΕΛικού ακροατηρίου, που είχε μάθει για χρόνια – παραφράζοντας τον Μίλαν Κούντερα – πως ο αγώνας της Αριστεράς ενάντια στη Δεξιά είναι εν πολλοίς ένας αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη. Και είναι ένας αγώνας που ανέκαθεν, ακόμα και τώρα, συσπειρώνει το κόμμα.
Το ναυάγιο στο Κραν Μοντάνα αλλά και οι μετέπειτα χειρισμοί του Νίκου Αναστασιάδη στο Κυπριακό ενίσχυσαν την οργή ΑΚΕΛικών στελεχών αλλά και της ηγεσίας, η οποία είχε κάνει τη δική της υπέρβαση στην όλη διαδικασία και συνεπώς είχε να πληρώσει το δικό της ενδεχόμενο πολιτικό κόστος. Σε αυτό το πλαίσιο το κόμμα, μαζί και με τα ανοικτά μέτωπα σε παιδεία, υγεία και οικονομία, στρέφεται μετωπικά εναντίον των δεξιών πολιτικών.
Αυτό, όπως αναφέρουν κομματικοί κύκλοι, λειτουργεί μάλλον συσπειρωτικά για το κόμμα, που, λόγω του Κυπριακού, είχε για καιρό κατεβάσει τους τόνους αντιπαράθεσης με τη Δεξιά. Φάνηκε, όπως λέγεται, κυρίως στον τομέα της παιδείας και τα όσα διαμείβονται το τελευταίο διάστημα. Το ερώτημα που μένει ανοικτό είναι αν με τις εξελίξεις που θα προκύψουν στο Κυπριακό από το φθινόπωρο, το ΑΚΕΛ θα αναθεωρήσει τη στάση του και κληθεί να συμπλεύσει με την κυβέρνηση.

Κόρμπιν και οικονομία
Μπορεί το κόμμα να έβαλε τις κόκκινες γραμμές του σε συγκεκριμένα ζητήματα, τι γίνεται όμως στον τομέα της οικονομίας; Οι εξελίξεις στον Συνεργατισμό υπήρξαν το μεγάλο κτύπημα για την κυβέρνηση Αναστασιάδη. Μία ανατροπή στο μετά τη διακυβέρνηση Χριστόφια αφήγημα Προεδρικού και ΔΗΣΥ πως μόνο η Δεξιά ξέρει και μπορεί να διαχειρίζεται τα της οικονομίας. Για κάποιους αυτό θα μπορούσε να ήταν η κατάλληλη ευκαιρία του ΑΚΕΛ για ρελάνς και για να παρουσιάσει την εναλλακτική του πρόταση στην οικονομία, που θα έχει ως βάση την κοινωνία και όχι τη διάσωση των τραπεζών. Μία πολιτική, άλλωστε, που ακολουθεί στην οικονομία και ο Τζέρεμι Κόρμπιν στη Βρετανία και φαίνεται να έχει σημαντική απήχηση σε ένα ευρύτερο ακροατήριο από αυτό του εργατικού κόμματος. Μπορεί, λοιπόν, το ΑΚΕΛ να κατάφερε επικοινωνιακά να αποδομήσει την κυβέρνηση και τους χειρισμούς της, αλλά δεν κατάφερε να παρουσιάσει μία εναλλακτική πρόταση στην οικονομία. Υπήρξε μάλλον αμήχανο μπροστά στην παρουσίαση προτάσεων. Αυτό φάνηκε και κατά τη συζήτηση των κρατικών εγγυήσεων στη συμφωνία Συνεργατισμού-Ελληνικής Τράπεζας στην ολομέλεια της βουλής. Το ΑΚΕΛ καταψήφισε τις κρατικές εγγυήσεις, κατακεραυνώνοντας τη συμφωνία, ωστόσο, δεν παρουσίασε κάποιο εναλλακτικό σχέδιο για την επόμενη μέρα στην οικονομία, στην περίπτωση καταψήφισής τους. Ένα σχέδιο που θα μπορούσε να σιγήσει εκείνες τις φωνές που μιλούσαν για δεύτερο μνημόνιο στο σενάριο καταψήφισης της συμφωνίας.

Η αδυναμία εναλλακτικής πρότασης στην οικονομία αποτελεί παραδοχή και στελεχών εντός του κόμματος. Καθόλου τυχαίο, άλλωστε, ότι μετά τις προεδρικές εκλογές τα συλλογικά όργανα του κόμματος είχαν θέσει ζήτημα μελέτης της πρότασης του κόμματος για ζητήματα οικονομίας, αλλά και τα νέα δεδομένα που αναφύονται λόγω του Συνεργατισμού. Οι εξελίξεις βεβαίως πρόλαβαν την όποια διαμόρφωση πολιτικής στην οικονομία και παρουσιάζεται εν πολλοίς με μετέωρο βήμα. Αν την επόμενη περίοδο θα καταφέρει το κόμμα να δώσει εκείνες τις βάσεις αλλά και έμφαση στην οικονομική πολιτική που θα συσπειρώσουν ένα ευρύτερο κεντροαριστερό ακροατήριο – δεδομένου και του κενού που υπάρχει στον χώρο – παραμένει ένα ζήτημα ανοικτό.

 

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

X