ΚΥΠΕ
Νομοτελειακά η απόρριψη της ομοσπονδιακής λύσης οδηγεί στη διχοτόμηση, είπε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Αντρος Κυπριανού σε ομιλία του πριν την παράθεση γεύματος στο διπλωματικό σώμα, που είναι διαπιστευμένο στην Κύπρο.
Παρατηρώντας ότι τελευταίως ξεκίνησε μια δημόσια συζήτηση για εγκατάλειψη της συμφωνημένης βάσης για λύση, χαρακτήρισε εξωπραγματική τη λύση ενός ενιαίου κράτους, λέγοντας "αν ο στόχος της ομοσπονδιακής λύσης είναι ανέφικτος, πώς μπορεί να είναι εφικτός ένας πολύ πιο φιλόδοξος άρα και εξαιρετικά δύσκολος στόχος, όπως η λύση ενιαίου κράτους;"
Είπε ότι μετά τις τελευταίες εξελίξεις και τις συζητήσεις που ακολούθησαν αποδεικνύεται περίτρανα ότι το πραγματικό μας δίλημμα δεν είναι μεταξύ ομοσπονδίας και ενιαίου κράτους, αλλά δυστυχώς μεταξύ ομοσπονδίας και διχοτόμησης.
"Θεωρούμε ότι νομοτελειακά η απόρριψη της ομοσπονδιακής λύσης οδηγεί στη διχοτόμηση", είπε και πρόσθεσε ότι υπάρχουν δύο τρόποι για να οδηγηθούμε σε αυτή, ο ένας είναι αυτή να τεθεί στις διαπραγματεύσεις με στόχο να συμφωνηθεί και ο άλλος είναι να αφήνεται ο χρόνος να παρέρχεται χωρίς ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, με αποτέλεσμα να διολισθαίνουμε σε αυτή.
Προειδοποίησε ότι διχοτόμηση σημαίνει "να επικρέμαται για πάντα πάνω από τα κεφάλια μας η δαμόκλεια σπάθη της πλήρους κατάληψης της Κύπρου από την Τουρκία".
Ανέφερε ότι μετά το ναυάγιο του Κρανς Μοντανά, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ επί της διαδικασίας ζήτησε διασταυρούμενη διαπραγμάτευση έξι βασικών θεμάτων, τα οποία και καθόρισε, σε δύο τραπέζια. Στο ένα τραπέζι να συζητηθούν οι διεθνείς πτυχές, με συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων και της ΕΕ ως παρατηρητή και στο άλλο συζήτηση των εσωτερικών πτυχών μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
"Αν επιτευχθεί σύγκλιση στα έξι αυτά θέματα, τότε θα έχουμε στρατηγική συναντίληψη – και όχι ενδιάμεση συμφωνία όπως ορισμένοι λανθασμένα διατείνονται. Αυτή θα διευκολύνει τα μέγιστα τη μετέπειτα συζήτηση των υπόλοιπων εκκρεμούντων θεμάτων" είπε.
Το ΑΚΕΛ, ανέφερε, πρότεινε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αποδοχή όσων ζήτησε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δίχως ουρές, υποσημειώσεις και προϋποθέσεις, καθώς θεωρεί ότι συνιστά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο για συνέχιση της διαδικασίας.
"Εξηγώ τι εννοώ. Όλα ανεξαιρέτως τα κεφάλαια του Κυπριακού βρίσκονται πλέον σε προχωρημένο στάδιο σύγκλισης. Αυτό διαπιστώνει στην έκθεση που είχε υποβάλει μετά το ναυάγιο του Κρανς Μοντανά, τον Σεπτέμβριο του 2017 ο κ. Γκουτέρες. Στην πραγματικότητα είχαν απομείνει μερικές μόνο διαφορές σε κάθε κεφάλαιο. Διαφορές που επέβαλλαν τη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Αυτό επιτρέπει πλέον τη διασταυρούμενη διαπραγμάτευση. Η διασταυρούμενη και ταυτόχρονη διαπραγμάτευση δεν επιτρέπει τις κατά καιρούς προτάξεις, δηλαδή, τι πρέπει να συζητηθεί πρώτα και τι μετά. Τέλος, η διαπραγμάτευση των έξι βασικών θεμάτων εξουδετερώνει τον κίνδυνο να χανόμαστε στις λεπτομέρειες και να χάνουμε χρόνο άσκοπα, όπως συχνά συνέβαινε", σημείωσε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ.
Συνέχισε λέγοντας ότι συζητείται στην ελληνοκυπριακή κοινότητα κατά πόσο έπρεπε να αποδεχτούμε κάτι τέτοιο ή να το απορρίψουμε και είπε ότι για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πρέπει να απαντήσουμε προηγουμένως σε ένα άλλο. "Μας θωρακίζει το πλαίσιο Γκουτιέρες ή πρέπει να ανησυχούμε για τις πρόνοιες του; Ο κ. Αναστασιάδης είπε σε δημοσιογραφική διάσκεψη ότι θα ήταν παράφρων αν το απέρριπτε. Συμφωνούμε μαζί του. Το πλαίσιο καταργεί τις εγγυήσεις και τα όποια επεμβατικά δικαιώματα από την πρώτη μέρα. Ζητά αντικατάσταση τους με κάτι άλλο. Προβλέπει για μηχανισμό εφαρμογής της λύσης, στον οποίο περιορίζει τις εγγυήτριες δυνάμεις μόνο σε συμβουλευτικό ρόλο".
Προνοεί, συμπλήρωσε, "δραστική μείωση των κατοχικών στρατευμάτων επίσης από την πρώτη μέρα καθώς και για ταχεία αποχώρηση των υπόλοιπων. Αφήνει ανοιχτό για περαιτέρω συζήτηση μόνο το ζήτημα των αγημάτων της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ (950 και 650 στρατιώτες αντίστοιχα), με την Τουρκία να ζητά ρήτρα επανεξέτασης σε 15 χρόνια και τη δική μας πλευρά – ρήτρα τερματισμού της παρουσίας τους σε πολύ λιγότερα χρόνια. Τα πιο πάνω συνιστούν σημαντική βελτίωση ακόμα και της Ζυρίχης: Το μεγάλο αγκάθι, η Συνθήκη Εγγύησης, τερματίζεται ενώ ακόμα και στη χειρότερη για μας περίπτωση η Συνθήκη Συμμαχίας μετατρέπεται από αορίστου σε ορισμένου χρόνου".
Για το εδαφικό, είπε ότι το πλαίσιο Γκουτιέρες ζητά επιστροφή της Μόρφου και ότι αυτό σημαίνει ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα πρέπει όχι μόνο να επαναφέρει τον χάρτη που απέσυρε, αλλά να προσθέσει σε αυτόν και τη Μόρφου.
Για το θέμα της ισότιμης μεταχείρισης Ελλήνων και Τούρκων πολιτών το πλαίσιο, είπε, απλώς αναφέρεται σε ισότιμη μεταχείριση, κάτι που μας αφήνει περιθώρια διαπραγμάτευσης, με σημαντικό μας όπλο τη σύγκλιση Χριστόφια – Ταλάτ για 4:1.
Ο κ. Κυπριανού είπε ότι για το θέμα της αποτελεσματικής συμμετοχής το πλαίσιο μας καλύπτει, αφού τα βασικά όργανα ήταν συμφωνημένα, ενώ για τα όργανα χαμηλής πολιτικής το πλαίσιο αναφέρεται σε θετική τουρκοκυπριακή ψήφο, με μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων, μόνο σε θέματα που αφορούν ζωτικά συμφέροντα των δύο κοινοτήτων.
Για το περιουσιακό, είπε ότι ο Γ.Γ. προτείνει δύο διαφορετικά καθεστώτα, κάτι που ήταν επιδίωξη της ελληνοκυπριακής πλευράς. "Στις περιοχές που θα επιστραφούν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση θα δοθεί προτεραιότητα στους εκτοπισμένους ιδιοκτήτες. Στις δε υπόλοιπες περιοχές θα δοθεί προτεραιότητα στους χρήστες. Ασφαλώς είναι κάτι που δεν μας ικανοποιεί, αλλά τουλάχιστον το πλαίσιο ρητώς παρέχει δυνατότητα περαιτέρω διαπραγμάτευσης".
Ο κ. Κυπριανού είπε ότι κανένα πλαίσιο του ΟΗΕ δεν μπορεί να ικανοποιεί 100% τις θέσεις μας και πρόσθεσε ότι η ζυγαριά βαραίνει εμφανώς προς τα θετικά στοιχεία, έχοντας υπόψη ότι καταργείται η Συνθήκη Εγγύησης και τα επεμβατικά δικαιώματα, αποχωρούν με αξιόπιστο μηχανισμό εφαρμογής τα κατοχικά στρατεύματα, επιστρέφεται η Μόρφου και ικανοποιείται η ελληνοκυπριακή θέση για τη μια θετική ψήφο και συνεπώς, το πλαίσιο Γκουτιέρες μας θωρακίζει ενόψει μιας τελικής διαπραγμάτευσης.
"Αν προχωρούσαμε με το πλαίσιο, δύο ήταν τα πιθανά ενδεχόμενα: Είτε η Τουρκία να συνεργαστεί με αποτέλεσμα να υπάρξει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της λύσης, είτε να επιμένει σε απαράδεχτες θέσεις και να εκτεθεί στα μάτια του Γ.Γ. και της διεθνούς κοινότητας" είπε.
Για το θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας είπε ότι "εμείς δεν διαφωνούμε από θέση αρχής με αυτό το θέμα. Για να τοποθετηθούμε όμως χρειάζεται να γνωρίζουμε τι ακριβώς εννοεί ο κ. Αναστασιάδης".
Σημείωσε ότι "δυστυχώς μετά από δύο συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου, δημόσιο διάλογο και Διάγγελμα του ιδίου, εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε τι εννοεί. Αυτό το ζήτημα δεν περιλαμβάνεται στο πλαίσιο του Γ.Γ. του ΟΗΕ για τον απλούστατο λόγο ότι είναι λυμένο, αφού οι ομοσπονδιακές αρμοδιότητες ουσιαστικά έχουν συμφωνηθεί".
Διερωτήθηκε μήπως, η δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα και το κατάλοιπο εξουσίας να ανήκει στις συνιστώσες πολιτείες είναι συγκεντρωτική ομοσπονδία και ποιο σκοπό εξυπηρετεί το ξήλωμα μιας υφιστάμενης σύγκλισης την ώρα που καταβάλλεται προσπάθεια επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας.
"Γιατί, άραγε, ο Πρόεδρος επιμένει πεισματικά να μη μοιράζεται μαζί μας τις όποιες σκέψεις του; Οφείλει να το πράξει διότι υπάρχουν αρμοδιότητες που αν μεταφερθούν στις συνιστώσες πολιτείες τότε δεν θα μιλάμε για ομοσπονδία αλλά για συνομοσπονδία ή, το λιγότερο, για έντονα συνομοσπονδιακά στοιχεία (π.χ. άμυνα και αμυντική πολιτική, ενιαία οικονομία, ΑΟΖ, μετανάστευση). Γιατί ο Πρόεδρος δεν άφησε το θέμα για να το συζητήσει στις διαπραγματεύσεις αφού αυτό προνοεί το πλαίσιο Γκουτιέρες, με πιθανότητα μάλιστα να μπορέσει να το ανταλλάξει με κάτι άλλο; Εξάλλου ακόμη και να κατέληγε σ’ αυτό τα 6 κεφάλαια του πλαισίου Γκουτιέρες θα παρέμεναν ανοιχτά" συμπλήρωσε.
Ο κ. Κυπριανού είπε ότι σήμερα τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και ότι πρέπει πλέον να συμφωνηθούν όροι αναφοράς για να επαναρχίσει η διαπραγματευτική διαδικασία.
"Ενώ είχαμε μπροστά μας ένα ξεκάθαρο πλαίσιο τόσο από πλευράς περιεχομένου όσο και από πλευράς διαδικασίας, τώρα συζητούμε για όρους αναφοράς. Γιατί αυτή η νέα ορολογία;" διερωτήθηκε για να απαντήσει ότι:
"Η δική μας ερμηνεία είναι ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από το Κρανς Μοντανά μεσολάβησαν πολλά: Απόσυρση των προτάσεων Αναστασιάδη, συνακόλουθη απόσυρση του τουρκοκυπριακού χάρτη, διαφωνίες κατά πόσο το πλαίσιο Γκουτιέρες είναι αυτό της 30ης Ιουνίου ή της 4ης Ιουλίου, πρόθεση του Προέδρου για απόσυρση της σύγκλισης για μια τουρκοκυπριακή ψήφο στο Υπουργικό πλην των θεμάτων ζωτικής σημασίας και βέβαια η πρόταση για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Από τη στιγμή που η τουρκοκυπριακή πλευρά, παρά τις επιφυλάξεις που εξέφρασε τη συζητά, ήταν φυσικό ο Γ.Γ. να μην την απορρίψει αλλά να ζητά από κοινού τρόπους να την εντάξει στους όρους αναφοράς. Τονίζει όμως το πόσο επείγον είναι το θέμα. Είναι όλα αυτά που μάλλον πρέπει να ξεκαθαρίσουν με τους όρους αναφοράς καθώς και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί. Σίγουρα, όμως, ο Γ.Γ. θέλει να πειστεί ότι η διαδικασία θα έχει νόημα, διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος να μη συγκατανεύσει σε επανέναρξή της".
Για το ενδεχόμενο νατοϊκών εγγυήσεων επανέλαβε την αντίθεση του ΑΚΕΛ, λέγοντας ότι η αποστρατιωτικοποίηση είναι μια βασική αρχή για την επίλυση του Κυπριακού και είπε πως "ξέρουμε ότι το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να μας προστατεύσει από τυχόν επίθεση χώρας-μέλους του".
Λέγοντας ότι δεν έχουν επίσημη ενημέρωση για τις τελευταίες επαφές της κ. Λουτ με τους κκ Αναστασιάδη, Τσαβούσογλου, Ακιντζί και Κατρούγκαλου, είπε "δεν σας κρύβουμε όμως ότι ανησυχούμε γιατί είναι προφανές ότι τουλάχιστον μέχρι το Μάιο δεν θα έχουμε επανέναρξη των συνομιλιών. Καταλαβαίνουμε ότι στο θέμα της UNFICYP ίσως πάρουμε παράταση μέχρι τον Ιούλιο. Ανησυχούμε όμως πάρα πολύ για τις εξελίξεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα οι οποίες είναι ραγδαίες".
Είπε ότι μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας στα κατεχόμενα εξαγοράζεται από τουρκικά συμφέροντα, ενώ ο τομέας του νερού ελέγχεται πλήρως από την Τουρκία και επιχειρείται να ελεγχθεί πλήρως και ο τομέας της ενέργειας.
Μίλησε για τις πρωτοβουλίες του ΑΚΕΛ σε τοπικό και σε διεθνές επίπεδο, λέγοντας ότι "προτεραιότητα μας αυτή τη στιγμή είναι να επαναβεβαιώσουμε ότι το πλαίσιο λύσης είναι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατό στο πλαίσιο το οποίο ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών περιγράφει στις διαδοχικές του εκθέσεις".
Κάλεσε τέλος τους Πρέσβεις να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Τουρκία, ώστε να συνεργαστεί καλόπιστα για λύση του Κυπριακού.
