Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου κόμματα και υποψήφιοι επιστρατεύουν την πολιτική επικοινωνία για να αναδείξουν το έργο που έχουν επιτελέσει ή τις θέσεις στη βάση των οποίων διεκδικούν την ψήφο των πολιτών. Η μάχη των εκλογών δίνεται κατά κύριο λόγο με επικοινωνιακά και οργανωτικά μέσα και η προσπάθεια αναπτύσσεται συνήθως παράλληλα σε δύο πυλώνες: ενέργειες προβολής και επαφή με τους πολίτες.
Κοινός παρονομαστής και των δύο πυλώνων είναι η επικοινωνία, καθότι σε όλα τα στάδια και επίπεδα της προεκλογικής εκστρατείας ο έλεγχος του μηνύματος είναι απαραίτητος.
Παρόλο που η προβολή στα ΜΜΕ και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης κεντρίζει το ενδιαφέρον και βρίσκεται στο επίκεντρο του δημοσιογραφικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος, η παράμετρος της προσωπικής επαφής είναι καταλυτικής σημασίας για την έκβαση του τελικού αποτελέσματος. Όσο σημαντική είναι η διαμόρφωση της επιδιωκόμενης εικόνας, άλλο τόσο είναι η ανθρώπινη αλληλεπίδραση και η πρόσβαση στη βάση των ψηφοφόρων. Εξάλλου, η διεθνής εμπειρία επιβεβαιώνει ότι η σημασία της προσέγγισης αυτής μεγαλώνει όσο μικραίνει το εκλογικό σώμα. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έκανε γερό μπάσιμο και σε αυτόν τον τομέα παρέχοντας δυνατότητες για την τμηματοποίηση και ταυτοποίηση ψηφοφόρων και ομάδων, μέσα από data driven εφαρμογές και προγράμματα.
Στα καθ’ ημάς, αναντίλεκτα η πανδημία και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης έχουν σε μεγάλο βαθμό αδρανοποιήσει τον παράγοντα «ανθρώπινη επαφή». Η πρωτοφανής αυτή συγκυρία, ωστόσο, δεν απέτρεψε τους υποψηφίους από το να επενδύσουν σε άλλες μεθόδους για να επικοινωνήσουν απευθείας με τους ψηφοφόρους.
- Τηλεφωνικό Κέντρο: Η λειτουργία ενός call centre δεν αποτελεί καινοτομία, όμως μεσούσης της πανδημίας η συγκεκριμένη πρακτική φαίνεται να κερδίζει έδαφος, καθώς προσφέρει αμεσότητα στην επικοινωνία με τους ψηφοφόρους. Τις περισσότερες φορές η επικοινωνία γίνεται από τους υποψηφίους, ενώ κάποιες άλλες η ευθύνη ανατίθεται σε στενούς συνεργάτες οι οποίοι επικοινωνούν εκ μέρους τους, στη βάση συγκεκριμένου script.
- Sms / Chats: Η τάση των πολιτικών να επικοινωνούν με τους πολίτες μέσω SMS στα κινητά τηλέφωνα απαξιώθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω του ότι ο υπερβολικός όγκος μηνυμάτων καταντούσε ενοχλητικός, ενώ η μαζική αποστολή του ίδιου μηνύματος σε μεγάλο αριθμό παραληπτών υποβάθμισε την αξία και τη σημασία του. Συχνά προέκυπτε και θέμα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η παρούσα συγκυρία, ωστόσο, επαναφέρει τη συγκεκριμένη μέθοδο στο προσκήνιο. Αρκετοί υποψήφιοι αξιοποιούν τα sms καθώς και τα chats στις πλατφόρμες WhatsApp, Viber, Messenger για να επικοινωνήσουν με άτομα του επιτελείου τους, με πυρήνες, καθώς επίσης με μικρές και πιο μεγάλες ομάδες ψηφοφόρων. Τα μηνύματα που αποστέλλονται μπορεί να είναι διαφόρων ειδών: από δημοσιεύσεις που αφορούν τον υποψήφιο, μια σημαντική ανακοίνωση, φωτογραφίες, μέχρι ευχές για γενέθλια και ονομαστικές εορτές.
- Emails: Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο φέρνει το μήνυμα μπροστά στον παραλήπτη, σε αντίθεση με τις αφίσες και διαφημίσεις που βρίσκονται σε σημεία από όπου ο πολίτης απλώς περνά. Μέσω emails και ειδικά διαμορφωμένα news letters, οι υποψήφιοι στέλνουν τα μηνύματά τους και ενημερώνουν για τις προγραμματισμένες ενέργειές τους, για δράσεις που υλοποιήθηκαν κτλ. Χρειάζεται προσοχή, ωστόσο, διότι τα μηνύματα θα πρέπει να έχουν περιεχόμενο που να ενδιαφέρει τους πολίτες, αλλιώς καταντούν ενοχλητικά και κατηγοριοποιούνται σε spam / junk και εν τέλει το αποτέλεσμα είναι αντίθετο από το επιθυμητό. Η τεχνολογική υποστήριξη είναι αναγκαία γι’ αυτή την πρακτική, ενώ πλέον είναι εκ των ων ουκ άνευ η τήρηση των κανονισμών GDPR.
- Προωθητικά έντυπα: Παρά την εδραίωση των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας και τις εκκλήσεις για αποφυγή σπατάλης χαρτιού, αρκετοί υποψήφιοι συνεχίζουν να αξιοποιούν την παραδοσιακή μέθοδο της ταχυδρομικής αποστολής ή κατ’ οίκον διανομής επιστολών, μπροσούρων και προεκλογικών προγραμμάτων. Η επιμονή αυτή οφείλεται στο ότι ένα σημαντικό κομμάτι του εκλογικού σώματος, κυρίως η ηλικιακή ομάδα 60+ δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένη με την τεχνολογία, ενώ καταγράφει την ίδια ώρα τα πιο ψηλά ποσοστά προσέλευσης στις κάλπες.
- Αξιοποίηση εθελοντών: Δεδομένου ότι οι υποψήφιοι δεν μπορούν να σηκώσουν από μόνοι τους το βάρος της προεκλογικής προσπάθειας, ούτε να έρθουν σε επαφή με όλους τους πολίτες, ενεργοποιούν φίλους, εθελοντές και συνεργάτες, οι οποίοι μεταδίδουν σε τρίτους τα μηνύματά τους, διευρύνοντας την ακτίνα απεύθυνσής τους. Οι εθελοντές λειτουργούν ως πρεσβευτές και όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός τους, τόσο μεγαλύτερες είναι και οι πιθανότητες εκλογής.
H άρση του lockdown ασφαλώς επαναφέρει τις πιο παραδοσιακές πρακτικές απευθείας επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους όπως το door to door, τη διοργάνωση προεκλογικών συγκεντρώσεων σε σωματεία και χώρους εστίασης καθώς και τη διοργάνωση φιλικών συγκεντρώσεων σε σπίτια.
Στην τελική ευθεία της προεκλογικής, η προσωπική επαφή με τους ψηφοφόρους και η επικοινωνία χωρίς μεσάζοντες μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικότερα από οποιαδήποτε άλλη επικοινωνιακή ενέργεια προβολής. Αν και είναι δύσκολο να καλυφθεί το χαμένο έδαφος, κάθε προσπάθεια για προσωπική επαφή στον λιγοστό χρόνο που απομένει θα έχει θετικό αντίκτυπο και ενδέχεται να κρίνει ακόμη και το αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης.
Ο κ. Χαράλαμπος Ρωσσίδης είναι διευθυντής Επικοινωνίας στη ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας.
