Δέκα προτάσεις για ενίσχυση του μεταναστευτικού πλαισίου

Την έντονη ανησυχία της Λευκωσίας για την απουσία συνολικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς αντιμετώπιση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών, εκφράζει ο υπουργός Εσωτερικών. Σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Πετρίδης ουσιαστικά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για αδυναμία της Κύπρου να διαχειριστεί νέες αφίξεις προσφύγων, εάν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής των Βρυξελλών. Ο υπουργός Εσωτερικών θεωρεί ότι η Ε.Ε. απέτυχε να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό, θεωρώντας πως η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών παραμένει μια απλή διακήρυξη.

Με βάση τις διαπιστώσεις των αρμοδίων τμημάτων, στο τραπέζι έχει τεθεί αριθμός εισηγήσεων για αντιμετώπιση της υφιστάμενης κατάστασης. Αυτό το οποίο προτείνεται ως γενική αρχή είναι η ανάγκη άμεσης και ουσιαστικής σύνδεσης όλων των πτυχών του μεταναστευτικού, νόμιμης, παράνομης και διεθνούς προστασίας. Επισημαίνεται δε πως η προσέγγιση που θα πρέπει να ακολουθηθεί δεν πρέπει να είναι αποσπασματική. Στο πνεύμα αυτό προτείνεται:

1. Διατήρηση του προσωρινού χαρακτήρα της μετανάστευσης.
2. Διευκόλυνση εταιρειών που δημιουργούν θέσεις εργασίας.
3. Στρατηγική απασχόληση για πραγματικές ανάγκες οικονομίας.
4. Αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου.
5. Εφαρμογή της νομοθεσίας για παράνομη απασχόληση.
6. Αναθεώρηση κώδικα «Πράσινης Γραμμής».
7. Ειδικό Δικαστήριο για το Άσυλο.
8. Αναθεώρηση διαδικασιών για πρόδηλα αβάσιμες αιτήσεις διεθνούς προστασίας.
9. Πιθανή αλλαγή επιδοματικής πολιτικής.
10. Αλλαγή νομοθεσίας για απόδοση κυπριακής ιθαγένειας.

Για επιτυχία των εισηγήσεων που έχουν υποβληθεί τα αρμόδια τμήματα ζητούν επίσης τη διασφάλιση σειράς παραγόντων:

-Ενεργή εμπλοκή του συνόλου των αρμοδίων, καθώς και δέσμευση για εφαρμογή σχεδιασμών και αποφάσεων.
-Διοικητική και οργανωτική αναδιάρθρωση μεταναστευτικών δομών και διαδικασιών.
-Τροποποίηση ή αντικατάσταση νομοθεσιών για αντιμετώπιση προκλήσεων και σύγχρονων αναγκών.
-Ορθολογιστική κατανομή και αξιοποίηση κρατικών πόρων και ευρωπαϊκών κονδυλίων όπως επίσης και του προσωπικού του ΤΑΠΜ.

Νέα στοιχεία

Οι ροές ένεκα της προσφυγικής κρίσης είναι ένα κομμάτι του γενικότερου μεταναστευτικού ζητήματος που απασχολεί τα κράτη μέλη της Ε.Ε. κυρίως του νότου, που σε συνάρτηση με τη λαθρομετανάστευση δημιουργούν πιεστικές καταστάσεις άμεσης αντιμετώπισης του φαινομένου. Όπως και σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου έτσι και στην Κύπρο γίνεται παραδεκτό πως στο κομμάτι των προσφυγικών ροών εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να γίνουν πολλά, ειδικά για τις αποδεδειγμένες περιπτώσεις που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Ωστόσο, στο γενικότερο φάσμα της μεταναστατευτικής πολιτικής διαπιστώνονται νομοθετικά κενά και ελλείψεις τα οποία θα πρέπει να καλυφθούν προκειμένου, όπως προτείνεται αρμοδίως, να ενισχυθεί το πλαίσιο διαχείρισης των μεταναστευτικών θεμάτων, στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης των πραγματικών αναγκών του τόπου, με παράλληλη διασφάλιση της κοινωνικής και πολιτισμικής συνοχής. Μια από τις σοβαρές αδυναμίες που έχουν εντοπιστεί και αφορούν την ορθολογιστική διαχείριση του μεταναστευτικού, αφορά και τον χρόνο διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου από την απουσία Δικαστηρίου Ειδικής Δικαιοδοσίας για θέματα Ασύλου. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ο μεγάλος αριθμός αιτήσεων πολιτογράφησης, ένεκα της απουσίας αυστηρών κριτηρίων όπως υποστηρίζεται αρμοδίως.

Οι νόμιμοι

Με μια πρώτη ανάγνωση των στοιχείων που υπάρχουν στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης προκύπτει, πως η συντριπτική πλειοψηφία του μεταναστευτικού ζητήματος είναι ελεγχόμενη. Από τα 245.951 έγγραφα διαμονής 162.000 αφορούν πολίτες της Ε.Ε. Η δεύτερη μεγαλύτερη κατηγορία εγγράφων διαμονής αφορά Υπήκοοι Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ). Εν αντιθέσει με τα έγγραφα ευρωπαίων πολιτών, που παρατηρείται μια σταθερή αυξητική τάση από το 2012 (114.000), στους ΥΤΧ καταγράφεται μείωση (2012:32.200 – 2018: 19.000). Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει περιπτώσεις αδειών μόνιμης διαμονής που παραχωρούνται στο πλαίσιο των επενδυτικών σχεδίων που εξαγγέλθηκαν μετά την κρίση του 2013. Τα στοιχεία που υπάρχουν είναι ενδεικτικά της τάσης που καταγράφεται τα τελευταία τέσσερα χρόνια (2014: 3.900-2018:17.800). Τα τελευταίο διάστημα υπάρχει και μια τέταρτη κατηγορία που αφορά την εκπαίδευση και αφορά τους φοιτητές ιδιωτικών πανεπιστημίων. Εδώ τα επίσημα στοιχεία δείχνουν πως από τα τις 3500 έγγραφα το 2012, το 2018 έχουν ανέλθει στις 5.900.

Έγγραφα ΥΤΧ

Η πτωτική τάση που παρατηρείται στη συγκεκριμένη κατηγορία την εξαετία 2012-2018 αποδίδεται, πρώτα στο οικονομικό περιβάλλον αλλά και στις αλλαγές στις ακολουθούμενες πολιτικές με την αύξηση αδειών διαμονής μεγαλύτερης διάρκειας. Η κατηγορία των ΥΤΧ, εδράζεται κατά κύριο λόγο στην προσωρινότητα της διαμονής για λόγους απασχόλησης, που κυμαίνεται από 4 έως 6 χρόνια. Εδώ τα αρμόδια κρατικά Τμήματα έχουν εντοπίσει θέματα που χρήζουν επανεξέτασης όπως: Επανακαθορισμό των ποσοστών απασχόλησης, με τρόπο που να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες εργασίας. Διατήρηση του προσωρινού χαρακτήρα παραμονής για σκοπούς απασχόλησης. Προτείνεται συνάμα να εξεταστεί το ενδεχόμενο, κάποιες περιπτώσεις να εξαιρεθούν από το γενικό κανόνα προκειμένου να διευκολυνθούν εταιρείες με μεγάλο κύκλο εργασιών.

Φοιτητές

Από τα στοιχεία που υπάρχουν για τα έγγραφα εισόδου και παραμονής, για σκοπούς φοίτησης στην ιδιωτική εκπαίδευση, ένα σημαντικό ποσοστό, το οποίο δεν προσδιορίζεται, χρησιμοποιούν την άδεια που τους δίδεται για εξασφάλιση εργασίας στη Δημοκρατία. Παρά τη σημαντική εισφορά τις ιδιωτικής εκπαίδευσης στο ΑΕΠ της χώρας, αυτό το οποίο προκύπτει για τα αρμόδια τμήματα είναι μια αυξητική τάση στα αιτήματα αλλαγής του καθεστώτος, άδειας εισόδου και παραμονής. Από καταγγελίες που υπάρχουν στο ΤΑΠΜ, φαίνεται ότι ένα ποσοστό αδειών σε φοιτητές παραμένει και εργάζεται παράνομα στη Δημοκρατία. Και εδώ εντοπίζονται φαινόμενα εκμετάλλευσης από κυκλώματα, «που με ψευδείς υποσχέσεις για υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, εξαπατούν ΥΤΧ οδηγώντας τους στην υποβολή αιτήσεων που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Συνάμα, όπως υποστηρίζεται, ένα ποσοστό αυτών των περιπτώσεων τελεί γάμους με ευρωπαίους υπηκόους προς εξασφάλιση εισόδου σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. Ένα φαινόμενο το οποίο, όπως τονίζετε, προκαλεί αντιδράσεις ευρωπαϊκών χωρών. Γίνεται παραδεκτό πως για τις περιπτώσεις αυτές «δεν μπορεί να γίνει ακριβής διερεύνηση και ούτε να εξαχθούν ακριβή στατιστικά στοιχεία, αφού με την εξασφάλιση άδειας διαμονής πολλοί εγκαταλείπουν τη Δημοκρατία».

Έντυπη