Του Απόστολου Κουρουπάκη
Laconic Tales. Cyprus 1974
εκδ. Ηλίας Επιφανίου, σελ. 296
«Λακωνικές ιστορίες. Κύπρος 1974», ονομάζει το βιβλίο του ο Ηλίας Παντελίδης, ο οποίος δίνει, μέσω της δικής του γραφής, βήμα σε 16 Κύπριους να παραθέσουν τη δική τους αλήθεια, να συνεισφέρουν στον δημόσιο διάλογο, χωρίς φόβο. Δεκαέξι προσωπικές ιστορίες από πρόσωπα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βίωσαν τα γεγονότα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Ιούλιο του 1974, ένας Ιούλιος που έμελλε να σημαδέψει περισσότερες από μία γενιές, και που δυστυχώς συνεχίζει να είναι χαίνουσα πληγή για όσους έχασαν περιουσίες ή ακόμα χειρότερα συγγενείς και φίλους. Σε κάποιες περιπτώσεις δε το απόλυτο της απώλειας δεν έχει επέλθει, μιας και ο αβυσσαλέος πόνος του αγνοούμενου αδελφού και φίλου, γιου και πατέρα, ορίζει πολλών οικογενειών τις ζωές ένθεν και ένθεν της πράσινης γραμμής.
Ο συγγραφέας δεν είχε την πρόθεση απλώς να καταγράψει τα γεγονότα, αυτά άλλωστε έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης και έρευνας από πολλούς, είτε είναι επαγγελματίες ιστορικοί είτε ήταν πρωταγωνιστές. Πρόθεση του Ηλία Παντελίδη ήταν να ακούσει την αλήθεια απευθείας από το στόμα ανθρώπων που επιθυμούσαν να μιλήσουν, χωρίς φόβο και χωρίς να προσπαθούν να κάψουν οποιεσδήποτε γέφυρες εξακολουθούν να παραμένουν και εξακολουθούν να συνδέουν τον λαό της Κύπρου. Φυσικά, μέσα από τις 16 ιστορίες που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Παντελίδη ο αναγνώστης μπορεί να σχηματίσει ολοκληρωμένη εικόνα για το τι συνέβη πριν και μετά. Οι 16 ιστορίες-προσωπογραφίες στις «Λακωνικές ιστορίες» είναι ένα κολάζ που στο σύνολό του ανασυνθέτει μια άλλη Κύπρο, η οποία μπορεί να ζήσει ενωμένη και ευημερούσα.
Στο βιβλίο ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να διαβάσει τις σύντομες βιογραφίες δέκα Ε/κ, τεσσάρων Τ/κ, ενός Μαρωνίτη και ενός Βρετανού, οι οποίες παρουσιάζονται κατά σειρά γεννήσεως, πρώτη είναι η ιστορία του Αντώνη Ιωσήφ Χατζηρούσου (20/2/1939), και ακολουθούν εκείνες των Κώστα Νικόλα Παπακώστα (12/11/1939), Peter Winston Moore (26/3/1944), Λούλλας-Αρετής Λόρδου-Ιωνίδου (14/1/1946), Νίκου Σεργίου Σεργίδη (29/7/1948), Γιαννάκη Θεοδούλου Ιωάννου (21/11/1948), Halil Rasim Sadrazam (19/12/1952), Mustafa Mehmet Balcioglu (30/12/1952), Ντίνου Γιάννη Τουμαζή (21/5/1953), Νεοπτόλεμου Γεωργίου Κότσαπα (22/8/1953), Ηλία Παντελή Παντελίδη (19/12/1953), Νίκου Ανδρέα Περιστιάνη (29/7/1954), Ματθαίου Γεωργίου Οικονομίδη (16/9/1954), Φίλιππου Γεωργίου Καρατσιόλη (29/11/1956), Sevgul Niyazi Uludag 15/10/ 1958) και τελευταία του Niyazi Mustafa Kizilyurek (7/12/1959).
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου το οποίο τιτλοφορείται «Two-score tales. Forty short stories» παρουσιάζονται σαράντα μικρές ιστορίες που βασίζονται στη βιβλιογραφία και στις διαθέσιμες δημόσιες πληροφορίες που ο συγγραφέας συμβουλεύτηκε, προκειμένου να τις συγκροτήσει. Σε αυτές τις ιστορίες ο συγγραφέας διατρέχει τη βιβλιογραφία, και άλλες πληροφορίες, αντικρίζει κριτικά μεγάλο μέρος της βιβλιογραφίας, ταξινομεί κατά την κρίση του αξιολογικά και χωρίς πάθος ή φόβο συγγραφείς και έργα. Παραθέτει προς ενημέρωση των αναγνωστών πληροφορίες από διάφορες πηγές και τον αφήνει να τις αξιολογήσει.
Ο Ηλίας Παντελίδης δίνει βαρύτητα σε επτά λέξεις, που, κατά την κρίση του, ορίζουν ολόκληρη την ιστορία του 1974, το πραξικόπημα, την εισβολή, την κατοχή, τους πρόσφυγες, τους εγκλωβισμένους, τους αγνοούμενους και τους έποικους, λέξεις που υπάρχουν σε κάθε βιβλίο που αναφέρεται στην ιστορία του 1974 στην Κύπρο. Λέξεις που πονάνε, που στο άκουσμά τους ο κάθε Κύπριος, ανεξαρτήτως καταγωγής, θρησκείας ή γλώσσας μπορεί να ταυτιστεί με τον ποιητή «Μακρινή χώρα είναι για μας κάθε χαρά, η ελπίδα κι η νεότης έννοια αφηρημένη».
Ο Ηλίας Παντελίδης δεν είναι επαγγελματίας ιστορικός ούτε επαγγελματίας συγγραφέας, μέλημά του να δώσει στο φως της δημοσιότητας ένα ισορροπημένο έργο, ένα έργο που μπορεί να υπηρετήσει μόνο σκοπούς ειρηνικούς. Το «Λακωνικές ιστορίες. Κύπρος 1974» είναι ένα έργο αντιπολεμικό ή τουλάχιστον ένα βιβλίο που δεν έχει στείρα συγκίνηση και συγκρουσιακή διάθεση. Ο Ηλίας Παντελίδης προσπαθεί εκ κεράμων να φτιάξει ένα τούβλο για την πατρίδα του, πολλά τέτοια είναι σίγουρο ότι μπορούν να στήσουν μια ελεύθερη πατρίδα.
