Η έκθεση στην γκαλερί Αποκάλυψη στη Λευκωσία αποτελεί τη δεύτερη σημαντική μεταθανάτια αναδρομική έκθεση για τον Γκλυν Χιουζ, με έργα σπάνια που ίσως δεν είχαν την ευκαιρία να εκτεθούν στο παρελθόν, καθότι προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές. Αυτό που μπορεί να αντιληφθεί το κοινό, βλέποντας την έκθεση, είναι η διαχρονικότητα των έργων του καλλιτέχνη, αλλά και η σύγχρονη οπτική των έργων που δημιουργούσε ο καλλιτέχνης, σε μια περίοδο που ο μοντερνισμός ήταν σε έξαρση. Στην «Κ» μίλησε για το έργο του, αλλά και για την πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα του Γκλυν Χιουζ, η Νατάσα Τοφαρίδου, ιδιοκτήτρια της γκαλερί Αποκάλυψη. «Όλη η ιστορία της Κύπρου –και η καλλιτεχνική και η κοινωνική– περνά μέσα από την εικαστική πορεία της δουλειάς και των έργων του Χιουζ γι’ αυτό τον λόγο και το έργο του είναι διαχρονικό».
Μετά τον θάνατο του Σάββα το 1970, ο Γκλυν πέρασε στην απόλυτα minimal περίοδο που, όπως έλεγε, ήταν η προέκταση της τελευταίας δουλειάς του Σάββα, που δεν πρόλαβε να το πάρει στο απόλυτο άσπρο
–Για ποιους λόγους ο καλλιτέχνης λειτούργησε καταλυτικά στην ανάπτυξη της σύγχρονης τέχνης στην Κύπρο;
–Ο Γκλυν Χιουζ υπήρξε μια πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα. Ήταν δάσκαλος, κριτικός τέχνης και κινηματογράφου, συγγραφέας, ποιητής. Ήταν από τους πρωτοπόρους της περφόρμανς και του happening στην Κύπρο της εποχής του ’60. Σε μια περίοδο που η Κύπρος μόλις είχε αποτινάξει τη βρετανική κυριαρχία και προσπάθησε να κάνει μια νέα αρχή ο Γκλυν Χιουζ συνέβαλε στην προώθηση των οραμάτων των νέων δημιουργών της εποχής. Η καλλιτεχνική δημιουργία του ήταν αυθόρμητη και ελεύθερη. Κράτησε αυστηρές γραμμές στην τεχνοτροπία, στο υλικό ή στο στυλ του. Πάνω απ’ όλα όμως το σύνολο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας χαρακτηρίζεται από υψηλή ποιότητα και αρετές. Ο Χιουζ κατέγραψε με τον δικό του τρόπο στα έργα του το αποτύπωμα της εποχής. Είτε το πολιτικό ήταν, είτε επηρεασμός από ρεύματα και τάσεις της εποχής. Αυτός ο σπόρος που έριξε στην άγονη καλλιτεχνικά περίοδο, άρχισε να δίνει αργότερα τα πρώτα του αποτελέσματα στους μετέπειτα καλλιτέχνες, απελευθερώνοντας την αφηρημένη τέχνη από τις συντηρητικές απόψεις και δίνοντας της τη θέση που της άξιζε.
–Ποιο είναι το συστατικό που κάνουν τα έργα του Γκλυν Χιουζ διαχρονικά;
–Το έργο του Γκλυν Χιουζ είναι διαχρονικό γιατί υπήρξε ριζοσπαστικό και πρωτοπόρο. Παρουσίαζε στο κοινό πειραματικές καλλιτεχνικές πρακτικές και εισήγαγε στο έργο του στοιχεία νεοφανή, υφασματογραφίες κολλάζ, χρήση υλικών όπως άμμου, καρφίτσες, τεχνικές του μπατίκ κτλ. Αναγνωρίζοντας την παντελή έλλειψη κουλτούρας και θέλοντας να μοιραστεί τις δικές του δημιουργικές εμπειρίες στο εξωτερικό, οι πρακτικές και οι καλλιτεχνικές του προτάσεις είχαν σκοπό να τονώσουν το ενδιαφέρον του κοινού για την τέχνη και να υψώσει το αισθητικό του επίπεδο. Όλη η ιστορία της Κύπρου και η καλλιτεχνική και η κοινωνική περνά μέσα από την εικαστική πορεία της δουλειάς και των έργων του Χιουζ γι’ αυτό τον λόγο και το έργο του Γκλυν είναι διαχρονικό. Η βήμα-βήμα πορεία του Ουαλού καλλιτέχνη στη χώρα μας, αρχίζοντας από τα παραστατικά έργα και προχωρώντας σιγά στα πλήρως αφηρημένα, υποδηλώνει τη σημαντικότητα της όλης διαδρομής στην τέχνη του.
–Ο Γκλυν Χιουζ κατέγραφε πάντοτε στο έργο του το στίγμα των πολιτικών καταστάσεων, παρόλο που ο ίδιος δήλωνε «σημασία είχε να είμαι εκεί και να μην είμαι πολιτικοποιημένος» εξηγήστε μου το αυτό;
–Ο Χιουζ ήταν πηγαίος ζωγράφος με ειλικρινή γραφή. Αυτό τον καθιστούσε οικουμενικό ως δημιουργό. Φυσικά και τον αφορούσε ο τόπος που ζούσε, εμπνεόταν από τους ανθρώπους της Κύπρου, από το τοπίο και το λαμπρό φως του ήλιου της χώρας μας. Ο Γκλυν ήταν ένας αληθινός καλλιτέχνης που ζούσε τη ζωή και την καθημερινότητά του ολοκληρωτικά. Οι πολιτικές καταστάσεις του έδιναν ένα κίνητρο για να ζωγραφίσει όμως ως εκεί, δεν τον ενδιέφερε να νουθετήσει ή να δώσει την οπτική του, του ήταν αρκετό να θίξει συγκεκριμένα γεγονότα στον καμβά του και να μείνει αποστασιοποιημένος απ’ αυτά.
–Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι ένας καλλιτέχνης «πρέπει» να φύγει από τη ζωή, για να αναγνωριστεί το έργο του αλλά και η αξία του;
–Αυτό τυχαίνει, κάποτε είναι θέμα συγκυριών, είναι θέμα χρόνου. Ίσως την εποχή που ζούσε και δημιουργούσε ο Γκλυν Χιουζ οι καλλιτεχνικές γνώσεις της μάζας του κοινού να μην ήταν έτοιμες να αποδεχθούν την αξία του έργου του. Αν και στους κύκλους των μελετητών της τέχνης του Χιουζ είχε μια ξεχωριστή θέση όχι μόνο ως ζωγράφος αλλά και ως μια πολύπλευρη καλλιτεχνική φυσιογνωμία.
–Πώς ήταν ο Γκλυν Χιουζ ως άνθρωπος;
–Ήταν πολύ ευγενικός, ουσιαστικός, οπτικός. Πάντοτε εύρισκε έναν χιουμοριστικό τρόπο να περιγράφει το οπτικό ερέθισμα. Ένας ευφυής άνθρωπος. Ένιωθε ευάλωτος γιατί ζούσε σε ξένη χώρα με δύσκολους ανθρώπους γύρω του, ειδικά τα πρώτα χρόνια της παρουσίας του. Πάντα όμως έδινε τη δικαιολογία ότι το λαμπρό φως της Κύπρου του επέτρεπε μια εικαστική πορεία, όπως την ένιωθε, πράγμα που δεν μπορούσε να του δώσει το σκοτεινό τοπίο του Λονδίνου. Άρα συνειδητά παρέμεινε στην Κύπρο μαζί με τα κακά και τα καλά του τόπου. Στήριξε και τους καλλιτέχνες με την αρθρογραφία του στη «Cyprus weekly» για δεκαετίες.
Δημιουργική συνεργασία και αλληλεπίδραση
Έργα του Γκλυν Χιουζ από την έκθεση στην Γκαλερί Αποκάλυψη
–Η φιλία του με τον Χριστόφορο Σάββα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τέχνη του;
–Εκτός από τις εκθέσεις, η δημιουργική συνέργεια των δύο καλλιτεχνών ήταν συνεχής και καρποφόρα, με καθημερινές αναζητήσεις και καλλιτεχνικές απολαύσεις. Μοιράζονταν καθημερινά τις ίδιες ιδέες αλλά με εναλλακτικούς τρόπους ζωής και διαφορετικές πρακτικές, που αμφισβητούσαν το δεδομένο και τις παραδοσιακές προσεγγίσεις στην τέχνη. Είχαν μια αλληλένδετη σχέση ειδικά την περίοδο του Αγίου Θεοδώρου γύρω στο 1962. Η δουλειά των δύο με την άμμο και τη σακούλα προέκυψε από κοινές εμπειρίες και συζητήσεις, αρχές του 1960. Μετά τον θάνατο του Σάββα το 1970, ο Γκλυν πέρασε στην απόλυτα minimal περίοδο που, όπως έλεγε, ήταν η προέκταση της τελευταίας δουλειάς του Σάββα, που δεν πρόλαβε να το πάρει στο απόλυτο άσπρο. Η αντισυμβατική παρουσία του Σάββα, που είχε γίνει ήδη αισθητή και ο τρόπος ζωής του και της στάσης του απέναντι στα πράγματα, υπήρξε έντονη όσο και τα πρωτοποριακά επιτεύγματα στην τέχνη του. Ο Χιουζ έφερε στην Κύπρο το κοσμοπολίτικο πνεύμα της Μ. Βρετανίας του 1950. Η συνέργεια των δύο αποτέλεσε το εκρηκτικό μείγμα που χρειαζόταν η τέχνη στην Κύπρο για να προχωρήσει μπροστά. Ο Γκλυν έλεγε χαρακτηριστικά: «Ο Σάββας έγινε φίλος μου αλλά ήταν επίσης και η μεγάλη μου έμπνευση. Οι δρόμοι μας ήταν παράλληλοι προς την ίδια κατεύθυνση. Είχα βοηθηθεί πολύ από τις σπουδές μου και τις εμπειρίες μου στη δεκαετία του 1950 στο εξωτερικό. Είχα την Κύπρο και είχα και τον Σάββα σε αυτές τις κρίσιμες περιόδους των γεωπολιτικών, πολιτισμικών και οικονομικών αναταράξεων και αυτά ήταν τα μόνα που χρειαζόμουν να προχωρήσω».
–Ποια ήταν η κομβική στιγμή στην καριέρα του;
–Ίσως η συνάντησή του με τον επιστήθιο φίλο του Χριστόφορο Σάββα και η ίδρυση της γκαλερί «Απόφαση». Η δημιουργική συνεργασία και αλληλεπίδραση των δύο προοδευτικών καλλιτεχνών υπήρξε ορόσημο για τα δεδομένα της εικαστικής σκηνής στην Κύπρο. Οι δύο καλλιτέχνες κατάφεραν να αποτυπώσουν την κυπριακή πραγματικότητα του τότε, τους ανθρώπους της, αλλά και τα πανέμορφα χρώματα της φύσης του νησιού μας με μια πρωτόγνωρη φρεσκάδα και πρωτοτυπία. Σπανίως η καλλιτεχνική αλληλεπίδραση και ζύμωση δύο ανθρώπων υπήρξε τόσο πρωτοποριακή και καινοτόμα ώστε να είναι σε θέση να διαμορφώσει την εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης στην Κύπρο.
Έργα του Γκλυν Χιουζ από την έκθεση στην Γκαλερί Αποκάλυψη
Πληροφορίες
Γκαλερί Αποκάλυψη «Γκλυν Χιουζ», Χυτρών 30. Μέγαρο Τοφάρκο, Λευκωσία. Διάρκεια μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2022
