Kathimerini.gr
ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥΣ
Μπορεί να μην το ζήσουμε τώρα, έτσι όπως θα πρωτοδούμε την έκθεση μέσα από τις οθόνες μας, αλλά σίγουρα θα γίνει. Οταν ανοίξουν τα μουσεία, χάρη στην έκθεση «O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι», ο επισκέπτης του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού θα κάνει ένα άλμα στον χρόνο. Ολοκληρώνοντας την περιήγηση στις αίθουσες με τα έργα τέχνης και τα τεκμήρια του 18ου αιώνα από τις μόνιμες συλλογές του μουσείου που βρίσκονται στον δεύτερο όροφο, θα συνεχίσει στον τρίτο. Και τότε, αίφνης, θα μεταφερθεί στον πολυεπίπεδο κόσμο όπου κατοικεί η σύγχρονη τέχνη. Χάρη σε αυτή την ομαδική έκθεση –και σε μία ακόμη, όπως θα μας εξηγήσουν οι διοργανωτές–, ο 21ος αιώνας έχει καταλάβει τον χώρο του 19ου, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ενός ενδιαφέροντος στοχασμού πάνω στις συνθήκες που γεννούν την τέχνη και στην αλληλεπίδραση που έχει η καλλιτεχνική παραγωγή με την ιστορική συγκυρία.
Ζωή Γαϊτανίδου, «Αυτόπτης μάρτυρας», 2020 (επάνω). Ειρήνη Μίγα, «To βάρος μιας μέρας», 2019 (δεξιά επάνω). Πέτρος Ευσταθιάδης, «Preacher’s House», 2016.
«Oλα ξεκίνησαν από μια αναχώρηση», μας λέει η Πολύνα Κοσμαδάκη, η οποία επιμελείται την έκθεση «O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι» μαζί με τον εικαστικό Κωστή Βελώνη. Αναφέρεται στη μεταφορά των εκθεμάτων του συγκεκριμένου ορόφου στους χώρους του Μουσείου Μπενάκη/Πειραιώς για να παρουσιαστούν στη μεγάλη επετειακή έκθεση «1821 Πριν και Μετά». «Ηταν έργα τέχνης του ρομαντισμού, τεκμήρια του Αγώνα, προσωπογραφίες Ελλήνων αγωνιστών, ο Οθωνας, το άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα», εξηγεί. «Και ξαφνικά έφυγαν. Ο χώρος άδειασε και αυτό μας έδωσε μια καταπληκτική ευκαιρία να τον “κατοικήσουμε” αλλιώς. Η συγκεκριμένη έκθεση, λοιπόν, ξεκινάει από το κενό, που επανέφερε την αίθουσα στο σημείο μηδέν. Στην πορεία και σιγά σιγά άρχισε να “κατασκευάζεται” εδώ ένα νέο περιβάλλον με έργα σύγχρονης τέχνης, που ουσιαστικά επαναπροσδιόρισε όλο τον χώρο».
Αυτή η «πτήση» προς το μέλλον συντελείται με τη συνδρομή 36 καλλιτεχνών. Παρουσιάζουν έργα που προτείνουν μια διαφορετική εκδοχή της αναπαράστασης της ιστορίας, αλλά και μια διαφορετική χρήση των μουσειακών συνθηκών για τον θεατή. Παράλληλα, η παρουσίαση έργων από την ελληνική εικαστική σκηνή με αφορμή το μυθιστόρημα του Ροβινσώνα Κρούσου καταφέρνει να καταγράψει την κατεύθυνση στην οποία κινείται η εγχώρια παραγωγή κατά την τελευταία δεκαετία, μέσα από τις δουλειές καλλιτεχνών που ενδιαφέρονται για τον σχεδιασμό, την υλικότητα και τον κατασκευαστικό χαρακτήρα της εργασίας τους. Ορισμένα από τα έργα που παρουσιάζονται είναι παλιότερες δημιουργίες πάνω στο γνωστό μυθιστόρημα –όπως το «Ημερολόγιο» της Νίνας Παπακωνσταντινου ή το έργο του Διονύση Καβαλλιεράτου–, άλλα επιλέχθηκαν από τους επιμελητές μέσα από τα εργαστήρια των καλλιτεχνών και ορισμένα, οι νέες παραγωγές, φτιάχτηκαν ειδικά για να χρησιμοποιήσουν τον χώρο ως στοιχείο της σύνθεσης.
Διονύσης Καβαλλιεράτος, «Ροβινσώνες Κρούσοι», 2013 (αριστερά). Πάνος Τσαγκάρης, «Rise Above», 2020 (δεξιά).
«Γιατί όμως όλα αυτά συμβαίνουν υπό το “βλέμμα” του Ροβινσώνα Κρούσου;» ρωτάμε την κ. Κοσμαδάκη. «Η Βιρτζίνια Γουλφ ήδη από το 1932 σχολίαζε τη μεγαλοφυΐα του Ροβινσώνα Κρούσου ως τεχνίτη, που μετέτρεπε το κοινότοπο σε ποιητικό. Το ναυάγιο στο νησί προσφέρει ένα είδος στοχασμού, μέσα από την επινοητικότητα της χειρωνακτικής πρακτικής», σχολιάζει.
Και συνεχίζει: «O τίτλος έχει λοιπόν διπλή σημασία: αναφέρεται στο νησί του Ροβινσώνα, που είναι στην ουσία το σπίτι του, και στον σχεδιασμό ως τρόπο να δημιουργήσει κανείς με τα χέρια του τις συνθήκες της ζωής του. Και μάλιστα να ζήσει καλά μέσα σε αυτές. Στην πορεία, ο τίτλος απέκτησε και ένα λογοπαίγνιο χάρη στο “Μένουμε σπίτι” κι έτσι παράλληλα “κλείνει το μάτι” σε αυτά που βιώνουμε και στον τρόπο που οι καλλιτέχνες δημιουργούν».
Η μετάδοση της εκδήλωσης θα γίνει στις σελίδες του Μουσείου Μπενάκη στο Facebook και στο YouTube.
