Του Απόστολου Κουρουπάκη
Παρουσιάστηκε την Πέμπτη, 29 Νοεμβρίου, στην έδρα UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, η έβδομη έκδοση του «Βιογραφικού Λεξικού Κυπρίων, 1800-1920» του συγγραφέα και ιστορικού μελετητή Αριστείδη Κουδουνάρη. Το «Λεξικό», κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δύο τόμους, περιλαμβάνει περισσότερα από δύο χιλιάδες πρόσωπα, Κύπριους και μη, που δραστηριοποιήθηκαν στην Κύπρο, άφησαν έργο και συνέβαλαν ο καθένας από την πλευρά του στην ιστορία του νησιού. Ο Αριστείδης Κουδουνάρης δούλεψε συστηματικά για τη συγκέντρωση του απαραίτητου υλικού και από το 1989, οπότε και κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση, έως την παρούσα, από τις 200 σελίδες έφτασε στις 1000, σε επτά επανεκδόσεις, μέσα σε 29 χρόνια. Ο συγγραφέας έχει αναδομήσει και αναθεωρήσει τα περισσότερα από τα πιο παλαιά λήμματα. Στην παρούσα έβδομη έκδοση συμπεριελήφθησαν και οι Κύπριοι των άλλων κοινοτήτων του νησιού, οι Μαρωνίτες, οι Λατίνοι και οι Αρμένιοι, ενώ στην υπό κυκλοφορία έκδοση ο αριθμός των Τουρκοκυπρίων είναι αισθητά αυξημένος, αφού η πρόσβαση σε πληροφορίες από αρχειακές πηγές, αλλά και από προσωπικές συναντήσεις του συγγραφέα πύκνωσαν. Καινοτομία της παρούσας έκδοσης είναι η συμπερίληψη Βρετανών αξιωματούχων που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν στο νησί. Ο Αριστείδης Κουδουνάρης στη συνέντευξή του στην «Κ» σημειώνει ότι ελπίζει σύντομα στην όγδοη έκδοση, και μάλιστα δίγλωσση (ελληνικά και αγγλικά).
–Μετά από σαράντα χρόνια, φτάσατε στην Ζ΄ έκδοση, τι προηγήθηκε;
–Με ενδιέφερε η καταγραφή κυπριακών οικογενειών, από παλιά, είχε προηγηθεί και η μελέτη μου «Μερικαί παλαιαί οικογένειαι της Κύπρου» το 1972. Το 1979 με κάλεσε ο Γιώργος Γεωργαλλίδης να συμβάλω στη δική του μελέτη «A Political and Administrative History of Cyprus 1918-1926» και μου ζήτησε να αναλάβω το βιογραφικό μέρος του βιβλίου, γνωρίζοντας το ενδιαφέρον που είχα σε αυτόν τον τομέα –είχα βοηθήσει και τον Κώστα Πηλαβάκη στο βιβλίο του «Η Λεμεσός σ’ άλλους καιρούς». Εγώ αποδέχθηκα και έτσι ξεκίνησα. Όταν τελείωσε αυτή η δουλειά, είχε συγκεντρωθεί πολύ υλικό και από τότε μου μπήκε η ιδέα να συντάξω ένα λεξικό. Με ένταση και μεθοδικότητα, λοιπόν, από το 1979 και έως το 1989 που βγήκε η Α΄ έκδοση συγκέντρωνα υλικό. Μάλιστα, στο βιβλίο του Γεωργαλλίδη σημειώνω ότι στοχεύω στην έκδοση ενός βιογραφικού λεξικού.
–Ποια είναι τα κριτήρια για τη συμπερίληψη κάποιου στο «Λεξικό» σας;
–Να είναι Κύπριοι ή και με καταγωγή εκτός Κύπρου και να έχουν προσφέρει στην Κύπρο με οποιονδήποτε τρόπο. Δεν υπάρχει άλλο κριτήριο, ούτε θρησκευτικό, ούτε κοινωνικό, ούτε κάτι άλλο. Μου αρκεί να έχουν προσφέρει.
–Υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τρόπος εργασίας και αναζήτησης στοιχείων;
–Ναι, θα πρέπει να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας, κατανόησης της εποχής στην οποία έζησαν τα πρόσωπα. Θα πρέπει να είσαι σε θέση να παρακολουθήσεις το σύστημα, π.χ. εκλογής των δημάρχων. Φυσικά, θα πρέπει να γίνεται σωστή μελέτη οικογενειακών αρχείων, να βρίσκεις τους κατάλληλους ανθρώπους που θα μπορούν να σου παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες, αντικειμενικά και χωρίς σκοπιμότητες.
–Αυτά τα σαράντα χρόνια που ασχολείστε με το «Λεξικό», ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία ή άβολη στιγμή που αντιμετωπίσατε;
–Νομίζω ήταν όταν συνάντησα την κόρη του Τουρκές, την Umay Gunay, του ιδρυτή των «Γκρίζων Λύκων» και συζητούσαμε τον ρόλο του πατέρα της στην εισβολή. Ήθελα να τη γνωρίσω, να δω τον τρόπο σκέψη της. Στο τέλος συνεργαστήκαμε πολύ καλά. Μα δεν είναι πιο ωραίο να κάνουμε φίλους παρά εχθρούς; Με το «Λεξικό» είναι ευκαιρία να κάνουμε παραπάνω φίλους, έτσι δεν είναι;
–Ποια ήταν η πιο σημαντική στιγμή του «Λεξικού»;
–Χωρίς αμφιβολία ήταν η στιγμή που αποφάσισα, παρά τις πολλές αντιδράσεις τότε, να συμπεριλάβω τους Τουρκοκύπριους, το 2005, στην πέμπτη έκδοση του «Λεξικού». Ένιωσα ότι έπρεπε να συμπεριληφθούν, είναι και αυτοί Κύπριοι.
–Αντιδράσεις από ποιους;
–Από διάφορους κύκλους δασκάλων και καθηγητών, δέχθηκα, τότε πολλά πυρά, αλλά εγώ πάντοτε έλεγα, πώς γίνεται να μην είναι μέσα και οι Τ/κ; Αφού και αυτοί αποτελούν μέρους του μωσαϊκού που λέγεται Κύπρος και δικαιωματικά ανήκουν στο «Λεξικό». Μάλιστα, και η έρευνα και η μελέτη των οικογενειών ήταν πια πιο εύκολη, μιας και είχαν ανοίξει τα οδοφράγματα, οπότε μπορούσα χωρίς πολλές δυσκολίες να επικοινωνώ με τους ανθρώπους στα Κατεχόμενα. Τότε, πήρα θάρρος και στην έκτη έκδοση συμπεριέλαβα και μερικούς Μαρωνίτες, Λατίνους και Αρμενίους.
–Ποιος είναι ο στόχος για την όγδοη έκδοση;
–Να συμπεριλάβω και τους Έλληνες προξένους στην Κύπρο, ασχέτως του έργου που επιτέλεσαν. Θα πρέπει να υπάρξει κάποιου είδους αποκατάσταση, εφόσον συμπεριέλαβα στη Ζ΄ έκδοση τους Βρετανούς αξιωματούχους. Επίσης, θα ήθελα το λεξικό στην επόμενη έκδοση να κυκλοφορήσει και στην αγγλική γλώσσα. Υπάρχει ενδιαφέρον από το εξωτερικό και νομίζω θα είναι χρήσιμο και για τους ξένους μελετητές, αλλά και τους Κύπριους της διασποράς.
–Συγκεντρώνετε υλικό για την επόμενη;
–Φυσικά, μάλιστα, πληροφορίες για νέα πρόσωπα, 16 ή 17 άτομα, έλαβα λίγο μετά την κυκλοφορία της παρούσας έκδοσης. Επίσης, ολοένα και βγαίνουν νέα στοιχεία για τους Άγγλους εν Κύπρω. Πιστεύω, λοιπόν, να προχωρήσω το συντομότερο στην επόμενη έκδοση με νέα πρόσωπα και περισσότερα στοιχεία για τα προηγούμενα λήμματα.
Έντυπη Καθημερινή, Κυριακή 2/12/2018
