ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Μνήμη φρίκης, που πρέπει όμως να μείνει ζωντανή

Ένα επικών διαστάσεων ντοκιμαντέρ του Κλοντ Λανζμάν

Kathimerini.gr

ΤΟΥ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΧΑΡΜΠΗ

«Shoah» στα εβραϊκά σημαίνει βάραθρο, εξολόθρευση, έρεβος, συμφορά. Τις τελευταίες δεκαετίες ωστόσο η συγκεκριμένη λέξη έχει μια ακόμα πιο σκοτεινή, τρομακτική σημασία: έχει γίνει συνώνυμο του εβραϊκού Ολοκαυτώματος. Τη Δευτέρα, 27 Ιανουαρίου, που συμπίπτει με την επέτειο απελευθέρωσης των στρατοπέδων Αουσβιτς - Μπίρκεναου και τιμάται ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, το Ινστιτούτο Γκαίτε απαντά στο παγκόσμιο κάλεσμα του Φεστιβάλ Λογοτεχνίας του Βερολίνου και προβάλλει το κινηματογραφικό «Shoah». Πρόκειται για ένα επικών διαστάσεων ντοκιμαντέρ του Κλοντ Λανζμάν, για τη συστηματική εξολόθρευση των Εβραίων της Ευρώπης κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο θα δούμε για πρώτη φορά με τόσο πλήρη τρόπο στη χώρα μας.

«Ντοκιμαντέρ όπως το “Shoah” πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να προβάλλονται ξανά και ξανά για να τα δει ο κόσμος και να μάθει τι πραγματικά συνέβη, να επιβιώσει η μνήμη. Το συγκεκριμένο διασώζει σε μέγιστο βαθμό και τη ζωντανή παρουσία των θυμάτων και μάλιστα μέσα στους χώρους των στρατοπέδων όπου έγιναν όλα», μας λέει η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και επί πολλά χρόνια ερευνήτρια και συγγραφέας πάνω στο ζήτημα του Ολοκαυτώματος. Ενδιάμεσα στις συνολικά εννιάμισι ώρες του ντοκιμαντέρ, τόσο εκείνη όσο και άλλοι ομιλητές θα παρεμβάλλουν ειδικές παρουσιάσεις, χωρίζοντας έτσι τη διάρκεια σε τέσσερα μέρη.

Ο ίδιος ο Γάλλος κινηματογραφιστής έχει περιγράψει ως εξής την ταινία του: «Πήγα στα μέρη αυτά, μόνος, και κατάλαβα ότι πρέπει να συνδυάσει κανείς τα πράγματα. Πρέπει να γνωρίζεις και να δεις, να δεις και να γνωρίζεις. Γι’ αυτό και το ζήτημα των τόπων είναι τόσο ουσιώδες. Πρόκειται για ένα φιλμ άμεσα συνυφασμένο με τον τόπο, ένα τοπογραφικό, ένα γεωγραφικό φιλμ». Οπως καταλαβαίνει κανείς, δύσκολα μπορεί να υπάρξει πληρέστερη καταγραφή –τουλάχιστον στο σελιλόιντ– από αυτήν που ο Κλοντ Λανζμάν παρουσίασε το 1985, έπειτα από 11 ολόκληρα χρόνια έρευνας, προετοιμασίας και γυρισμάτων· εκεί πράγματι βλέπουμε τα ίδια τα θύματα να αφηγούνται τις ιστορίες τους με τρόπο απλό και συνάμα ανατριχιαστικό, ο οποίος ταυτόχρονα αναδεικνύει έναν μηχανισμό εξόντωσης, σχεδόν γραφειοκρατικό.

Γιατί όμως χρειάζεται να δούμε, νέοι και παλιότεροι, ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ στη σημερινή εποχή της μαζικής πληροφόρησης; «Αναφορικά με τις νεότερες γενιές, έχω την εντύπωση πως εντοπίζεται σημαντικό έλλειμμα ιστορικής γνώσης. Υπάρχουν μαθητές που δεν γνωρίζουν καν για τη δικτατορία.

Προφανώς ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι σημαντικός ως προς αυτό. Ενώ τα συγκεκριμένα γεγονότα υπάρχουν στη διδακτέα ύλη, αρκετοί καθηγητές είτε δεν βρίσκουν τον χρόνο να τη διδάξουν είτε δεν γνωρίζουν και οι ίδιοι καλά το θέμα. Οπότε προφανώς είναι πολύ σημαντική η επιμόρφωση σε όλες τις ηλικίες, όλοι πρέπει να ξέρουν». Είναι λοιπόν μόνο ζήτημα άγνοιας ή παρανόησης η σύγχρονη άνοδος του ρατσισμού και του αντισημιτισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς; Πόσο ισχυροί είναι κάποιοι μύθοι; «Θα το πω ξεκάθαρα. Για εμένα δεν μπορούμε να μιλάμε για μύθους. Υπάρχει αντισημιτισμός. Απλά κάποιοι άνθρωποι συμφωνούν εν μέρει με το να μην υπάρχουν Εβραίοι στην πόλη ή το χωριό τους. Το βλέπουμε τα τελευταία χρόνια με τις βεβηλώσεις εβραϊκών μνημείων για παράδειγμα, στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Και από την άλλη έχουμε επίσης αντισημίτες, οι οποίοι δεν έχουν καν δει Εβραίο στη ζωή τους», επισημαίνει σχετικά η κ. Αμπατζοπούλου.

Η εκδήλωση της 27ης Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί στο Exile Room (Αθηνάς 12). Εναρξη στις 2 μ.μ. μέχρι τα μεσάνυχτα, με ελεύθερη είσοδο. Εχουν προβλεφθεί διαλείμματα μεταξύ των τεσσάρων μερών.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Σινεμά: Τελευταία Ενημέρωση

Η προβολή και παρουσίαση της ταινίας μικρού μήκους του Ανδρέα Σεϊτάνη θα γίνει το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου
Kathimerini.com.cy
 |  ΣΙΝΕΜΑ
X