Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το Μουσείο του Παραμυθιού ξεκίνησε να λειτουργεί στις 23 Φεβρουαρίου 2017 και έκτοτε βάζει μικρούς και μεγάλους στον μαγικό κόσμο των παραμυθιών. Το Μουσείο Παραμυθιού δεν είναι ένα κλασικό μουσείο, δεν θυμίζει σε τίποτα εκείνες τις μεγάλες αίθουσες με τα πολλά εκθέματα και τα υποβλητικά αγάλματα. Δεν έχει προθήκες με περίτεχνα κοσμήματα και εύθραυστα υαλικά. Το Μουσείο που οραματίστηκε η Βίκυ Μπαλωμένου είναι ένας διαφορετικός χώρος, «Αγαπώ πάρα πολύ τα παραμύθια και θέλησα να φτιάξω έναν χώρο για παραμύθια και για αυτόν τον σκοπό δούλεψα εντατικά και με απεριόριστες ώρες δουλειάς και για να είμαι ειλικρινής δεν περίμενα να αγκαλιαστεί τόσο πολύ από τον κόσμο». Το Μουσείο έχει τρεις στόχους, όπως μου λέει η Βίκυ Μπαλωμένου, ο πρώτος είναι η διάσωση και η διάδοση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που περιλαμβάνει τα λαϊκά παραμύθια. Μάλιστα, καταφέραμε να εγγράψουμε αυτά τα παραμύθια στον Κατάλογο της Ουνέσκο. Ο δεύτερος στόχος μας είναι η ανάδειξη της φιλαναγνωσίας μέσω διαφόρων προγραμμάτων, και ο τρίτος στόχος, ο οποίος μπήκε λόγω της ιδιότητάς μου ως ψυχοθεραπεύτριας και παιδο-ψυχοθεραπεύτριας είναι η ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών και της ευημερίας τους μέσω των παραμυθιών.
Ξεναγώντας με στους χώρους του όμορφου διατηρητέου κτηρίου στο οποίο στεγάζεται το μουσείο η Βίκυ με εισάγει σε έναν άλλο κόσμο και επιστρέφω νοερά στα παραμύθια της δικής μου γιαγιάς, αλλά και στα παραμύθια του Άντερσεν, στους Μύθους του Αισώπου, που μας τα διάβαζαν οι μεγαλύτεροι προς ψυχαγωγία μας. Στο Μουσείο του Παραμυθιού της Λευκωσίας ο επισκέπτης, μικρός ή μεγάλος θα μάθει την ιστορία του παραμυθιού μέσα από έξυπνες και λειτουργικές λύσεις, που το μόνο που απαιτούν από τον επισκέπτη είναι να αφεθεί στη μαγεία του χώρου. Όπως συχνά μου λέει η Βίκυ βασικοί στόχοι του Μουσείου είναι η διάσωση και διάδοση της πολιτισμικής κληρονομιάς που περιλαμβάνει παραμύθια, θρύλους, μύθους και παραδόσεις από την Κύπρο και την Ελλάδα, η ανάδειξη της οικουμενικότητας των παραμυθιών, η γνωριμία άλλων πολιτισμών μέσα από τα παραμύθια τους και η ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας. Στο Μουσείο Παραμυθιού, όπως μου λέει η Βίκυ, μέσω των διαδραστικών εκθεμάτων μικροί και μεγάλοι μπορούν να εξερευνήσουν τον κόσμο του παραμυθιού, αλλά και να καλλιεργούν τη δημιουργικότητά τους και τη φαντασία τους. Όλοι οι χώρου του μουσείου είναι διαδραστικοί, και παντού είναι παρόντα τα βιβλία… όχι με την κλασική τους μορφή, αλλά ως τοίχοι, πόρτες και μικρές πορτούλες… πώς ήταν εκείνη η ιστορία που μας έλεγαν παλιά για την τσάντα και το τσαντάκι… Η Βίκυ μου δείχνει τα κρυφά περάσματα, τις κρυψώνες και τα φανερά αντικείμενα στις διάφορες αίθουσες του Μουσείου, που είναι αφιερωμένες σε συγκεκριμένες θεματολογίες, και σκέφτομαι ότι αυτά τα αντικείμενα, αλλά και οι κρυψώνες είναι τα πιο πολύτιμα εκθέματα, αφού με αυτά αγαλλιάζουν οι ψυχές των παιδιών.
Το απόγευμα γίνονται εργαστήρια παραμυθιού, στα οποία οι γονείς μπορούν να έλθουν και να συμμετάσχουν σε συγκριμένες δραστηριότητες. Υπάρχει και η δυνατότητα της αυτόνομης ξενάγησης, ενδυναμώνοντας έτσι τις σχέσεις ενηλίκων και παιδιών.
Η φαντασία στο επίκεντρο
Όπως μου εξηγεί η Βίκυ η ξενάγηση για νηπιαγωγεία και δημοτικά είναι με δομημένο πρόγραμμα, τα παιδιά αφού περάσουν σχεδόν μισή ώρα σε κάθε δωμάτιο, καταλήγουν σε χώρο του Μουσείου για να δραματοποιήσουν τα ίδια ένα παραμύθι. Ως Μουσείο, το απόγευμα γίνονται εργαστήρια παραμυθιού, στα οποία οι γονείς μπορούν να έλθουν και να συμμετάσχουν σε συγκριμένες δραστηριότητες. Υπάρχει και η δυνατότητα της αυτόνομης ξενάγησης, όπως μου λέει η Βίκυ, «έχουμε δημιουργήσει καλάθια τα οποία παίρνουν οι γονείς και ακολουθούν τις οδηγίες, που τους έχουμε βάλει μέσα, για τη διαδρομή που πρέπει να κάνουν, αλλά προτείνει και στα παιδιά κάποια παιχνίδια που μπορούν να παίξουν σε κάθε δωμάτιο». Αυτή η δυνατότητα αυτόνομης ξενάγησης θεωρώ ότι είναι ό,τι πρέπει για γονείς ή άλλους ενήλικες συνοδούς παιδιών που θέλουν να περάσουν μαζί ποιοτικό χρόνο. «Υπάρχει παππούς που ήλθε τρία συνεχόμενα Σάββατα με τα εγγονάκια του», μου λέει η Βίκυ και επαναλαμβάνει πόσο σημαντικό είναι για το Μουσείο η δημιουργικότητα, οι σχέσεις μεταξύ τους, η φαντασία. Και εδώ έρχομαι να παρατηρήσω ότι απουσιάζουν εντελώς οι νέες τεχνολογίες και εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας, «θέλουμε να έχουμε έναν χώρο στον οποίο τα παιδιά θα μπορούν να χαλαρώσουν και να δημιουργήσουν». Μία πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία του Μουσείου είναι ότι μέσω του παιχνιδιού, τα παιδιά μαθαίνουν για τα λαϊκά παραμύθια παίζοντας και εξερευνώντας το μουσείο, «αντί να διαβάσουν ή να τους διαβάσουν για τους παραμυθάδες ή το πώς στήνεται ένα παραμύθι, μέσα από το παιχνίδι και τα διαδραστικά εκθέματα τα παιδιά μαθαίνουν, αλλά και οι μεγάλοι, γιατί και οι μεγάλοι δεν γνωρίζουν».
Κλείνοντας, ρώτησα τη Βίκυ το ποιο είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει και η απάντηση είναι η αναμενόμενη: «το οικονομικό, γιατί αν υπήρχε κάποιος μαγικός βοηθός, ο οποίος να αναλάμβανε τα λειτουργικά έξοδα του μουσείου, πραγματικά θα κάναμε θαύματα, γιατί υπάρχει τόση πολλή αγάπη, μεράκι και ιδέες, αλλά υπάρχει και μεγάλη απήχηση στον κόσμο. Θέλουμε το Μουσείο να λειτουργεί, όπως πρέπει να λειτουργεί ένα μουσείο και να προσφέρει έργο» τονίζει η Βίκυ και για τη νέα εποχή θέλει να γίνει ακόμη πιο εξωστρεφές το Μουσείο, να γνωρίσουν τα παιδιά και άλλους πολιτισμούς, να συνεργαστούμε με φορείς στην Κύπρο και στο εξωτερικό, «οραματίζομαι το Μουσείο του Παραμυθιού ως έναν μεγάλο πολιτιστικό πυρήνα στην Κύπρο για τα παιδιά, ο οποίος θα παρέχει ποιοτικά εκπαιδευτικά και ψυχαγωγικά προγράμματα στα παιδιά.
Πολύ σημαντικό είναι ότι στο μουσείο οι φωνές και τα γέλια όχι μόνο δεν απαγορεύονται, αλλά σχεδόν επιβάλλονται –τα παιδιά ξέρουν να αυτορυθμίζονται– αφού οι μικροί επισκέπτες, μπαίνοντας στα δωμάτια καλούνται να ανακαλύψουν κόσμους που μάλλον τους αφήνουν άφωνα. Όλα είναι ένα παιχνίδι στο Μουσείο του Παραμυθιού, που όμως οι μικροί επισκέπτες του το παίρνουν πολύ στα σοβαρά. Οι ξέγνοιαστες στιγμές εγγράφουν μέσα μας, πόσω μάλλον στις ψυχές μικρών παιδιών, έχουμε ανάγκη, λοιπόν, από το Μουσείο του Ποπάυ, όπως το χαρακτήρισε ένας φανατικός επισκέπτης του, ή από το μουσείο της καρδιάς μας, όπως είπαν άλλοι και αυτό δεν είναι άλλο από το Μουσείο του Παραμυθιού στη Λευκωσία.
Όπως και την περίοδο της καραντίνας την άνοιξη, έτσι και για τον Δεκέμβριο το Μουσείο Παραμυθιού συνεχίζει τη δράση «Να σου πω ένα παραμύθι» Christmas Edition. Ξεκινώντας την αντίστροφη μέτρηση για τα Χριστούγεννα και το τέλος του χρόνου με ένα χριστουγεννιάτικο παραμύθι, από γνωστά και οικεία μας πρόσωπα. Επίσης, τις φετινές γιορτές το Μουσείο εγκαινιάζει την καμπάνια: «Αυτά τα Χριστούγεννα... δωρίζω βιβλία!». Στόχος της καμπάνιας είναι η στήριξη του μαγικού κόσμου των βιβλίων.
Πληροφορίες
Μουσείο Παραμυθιού, Γρανικού 32, Παλιά Λευκωσία, τηλέφωνο 22 376522, https://www.fairytalemuseum.org.cy
