Kathimerini.com.cy
Στην πολυαναμενόμενη αυτή συναυλία, η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου αποτίνει φόρο τιμής σε έναν γίγαντα της κλασικής μουσικής, τον Ludwig van Beethoven, με ένα από τα σπουδαιότερά του έργα, το «Αυτοκρατορικό», Πέμπτο Κοντσέρτο για Πιάνο. Για να ερμηνεύσει το μεγαλειώδες αυτό έργο, υποδεχόμαστε στη σκηνή τον διεθνώς αναγνωρισμένο πιανίστα Μαρτίνο Τιρίμο. Πλάι στο κοντσέρτο, θα ακούσετε τη λαμπρή Δεύτερη Συμφωνία του Saint-Saëns, ένα έργο γεμάτο φαντασία και νεανική ενέργεια. Δύο θεϊκά αριστουργήματα κάτω από τη στιβαρή μπαγκέτα του Charles Olivieri-Munroe.
L. v. Beethoven: Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 5 σε Μι ύφεση μείζονα, έργο 73 «Αυτοκρατορικό»
C. Saint-Saëns: Συμφωνία αρ. 2 σε Λα ελάσονα, έργο 55
Σολίστ: Μαρτίνος Τιρίμος (πιάνο)
Μαέστρος: Charles Olivieri-Munroe
Μαρτίνος Τιρίμος
Σημειώσεις Προγράμματος
Ludwig Van Beethoven (1770–1827)
Κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 5 σε Μι ύφεση μείζονα, έργο 73 (1808–9)
Το Κοντσέρτο σε Μι ύφεση μείζονα, έργο 73 ήταν το τελευταίο κοντσέρτο που συνέθεσε ο Μπετόβεν. Ένα έκτο (σε Ρε μείζονα) που χρονολογείται από το 1815 δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Συνήθως, ο Μπετόβεν σκόπιμα καθυστερούσε τη δημοσίευση των κονσέρτων του για πιάνο, κρατώντας τα έτσι αποκλειστικά για δική του χρήση λέγοντας ότι «η Μουσική πολιτική απαιτεί ότι τα καλύτερα κονσέρτα πρέπει να παρακρατούνται από το δημόσιο για λίγο χρόνο». Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, η επιδείνωση της κώφωσης του ώθησε τον συνθέτη να επιτρέψει άμεση δημοσίευση. Αυτό εξηγεί γιατί ο Μπετόβεν συμπεριέλαβε στην παρτιτούρα όλα τα μέρη που διαφορετικά ο σολίστ θα αυτοσχεδίαζε, και τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του έργου. Η πρώτη παράσταση πραγματοποιήθηκε ιδιωτικά, στις 13 Ιανουαρίου 1811 στο παλάτι του πρίγκηπα Joseph Lobkowitz στη Βιέννη από τον μαθητή και προστάτη του συνθέτη, Αρχιδούκα Rudolph (1858–1889). Η πρώτη δημόσια παρουσίαση δόθηκε στις 28 Νοεμβρίου του ιδίου έτους στη Λειψία από τον πιανίστα Friedrich Schneider (1786–1853), ενώ ο μαθητής του Μπετόβεν Carl Czerny (1791–1857) παρουσίασε το Κοντσέρτο στη Βιέννη το Φεβρουάριο του 1812. Το ψευδώνυμο «Αυτοκρατορικό» φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα από το Λονδρέζο εκδότη Johann Baptist Cramer.
Το έργο παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά της μέσης περιόδου του Μπετόβεν που συνήθως αναφέρεται ως το «ηρωικό» στιλ και συμπεριλαμβάνει έργα σπλαχνικής δύναμης που ενσαρκώνουν έναν αγώνα ενάντια στις αντιξοότητες ο οποίος πάντα καταλήγει σε θρίαμβο. Όπως παρατήρησε ο Άλφρεντ Αϊνστάιν, το έργο διακρίνεται από ένα «εμφανές» «στρατιωτικό ύφος», το οποίο ο Μπετόβεν φαίνεται να έχει υιοθετήσει από τον Giovanni Battista Viotti (1755–1824). Αυτό το «στρατιωτικό ύφος» αναδύεται μέσα από ένα τολμηρά εξελισσόμενο μέτρο που αποτελείται από μοτίβα παρεστιγμένων ρυθμών σε θέση άρσης (αν και κάποιες πιο ευαίσθητες στιγμές υπάρχουν επίσης). Στο βαθυστόχαστο Adagio σε Σι μείζονα, ο σολίστας συλλογίζεται ήσυχα στο όμορφο και γαλήνιο εισαγωγικό ορχηστρικό θέμα. Σε αντίθεση με άλλα από τα πρόσφατα έργα του, ο Μπετόβεν παρουσιάζει τη τονικότητα και υπονοεί το κύριο θέμα του φινάλε, ενώ εξακολουθεί να είναι στο έδαφος της δεύτερης κίνησης. Με αυτό το τρόπο οι δύο τελικές κινήσεις αλληλεπικαλύπτονται αντί απλά να ενώνονται. Το φινάλε είναι σε μορφή σονάτας-ρόντο με ένα ζωντανό και περήφανο στο χαρακτήρα κύριο θέμα.
2013 © Δρ Νικόλας Κωσταντίνου
Camille Saint-Saëns (1835–1921)
Συμφωνία αρ. 2 σε Λα ελάσονα, έργο 55 (1859)
Ο Camille Saint-Saëns ήταν αναμφισβήτητα ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα στο γαλλικό μουσικό χώρο κατά το δεύτερο μισό του δέκατου ένατου αιώνα. Μεταξύ των σύγχρονων Γάλλων συνθετών ήταν μοναδικός στο ότι έγραψε για σχεδόν όλα τα είδη, όπως όπερες, συμφωνίες, κοντσέρτα, τραγούδια, θρησκευτική και κοσμική χορωδιακή μουσική, έργα για σόλο πιάνο και μουσική δωματίου. Παρά την παραγωγικότητα του όμως, ο Saint-Saëns ήταν μάλλον ένας συντηρητικός συνθέτης ο οποίος παρέμεινε πιστός στην παράδοση και τις παραδοσιακές μορφές. Είναι ατυχές το γεγονός ότι σήμερα μόνο μερικά από τα έργα του παρουσιάζονται με κανονικότητα στις συναυλίες. Από τις συμφωνίες του, εκτελείται σχεδόν μόνο η Συμφωνία αρ. 3 «του Εκκλησιαστικού Οργάνου». Στην πραγματικότητα, ο Saint-Saëns είχε συνθέσει πέντε συμφωνίες, εκ των οποίων μόνο οι τρεις είναι αριθμημένες. Η ελάχιστα γνωστή Συμφωνία αρ 2, (1859), την οποία ο Saint-Saëns έγραψε όταν ήταν 23 χρονών, είναι στην πραγματικότητα η τέταρτη του. Περαιτέρω, ο αριθμός έργου που τη συνοδεύει (55) δεν αποτελεί χρονολογική ένδειξη, αλλά είχε δοθεί όταν η συμφωνία είχε τελικά δημοσιευθεί, δεκαοκτώ χρόνια μετά την πρώτη παράσταση της στο Salle Pleyel από τη Société des jeunes artistes du Conservatoire υπό τη διεύθυνση του Jules Pasdeloup στις 25 Μαρτίου 1860.
Η Συμφωνία είναι ένα λαμπρό και ώριμο έργο, νεανικό στην ενέργεια και παραδοσιακό στη δομή, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα φαντασία, εφευρετικότητα και κομψότητα. Στο σύνολό της, η Συμφωνία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ορχηστρικής οικονομίας, αυστηρής αντίστιξης και κυκλικής ενότητας. Η πρώτη κίνηση αρχίζει με μια δραματική και επιβλητική αργή εισαγωγή που αποτελείται από μιαν αλυσίδα φθίνουσων τρίτων προμηνύοντας την Τέταρτη Συμφωνία του Μπραμς που θα γραφτεί χρόνια μετά (1884). Στη συνέχεια, η ιδέα των φθίνουσων τρίτων περιπλανιέται διαμέσου διαφορετικών σόλο οργάνων προτού αποκαλύψει την πραγματική της φύση και μεταβληθεί ως η βάση μίας ευδιάθετης φυγής που είναι και ταυτόχρονα το κυρίως θέμα. Σύμφωνα με τον Keith Horner, «ο νεαρός συνθέτης χειρίζεται [το υλικό του] με μεγάλη αυτοπεποίθηση, διατηρώντας την ευδιαθεσία, τη διαύγεια της υφής και την ορμή, καθώς δομώντας το Allegro appassionato στο πλαίσιο μιας ουσιαστικά παραδοσιακής συμφωνικής πρώτης κίνησης». Η σύντομη αργή κίνηση που ακολουθεί μας παραπέμπει στην κομψότητα χαρακτηριστική του δέκατου όγδοου αιώνα, ίσως χάρη στους χαριτωμένους ρυθμούς siciliano που τη συνοδεύουν, καθώς και με συχνές νύξεις στο ύφος ενός μενουέτου. Επιπρόσθετα, η ελαφριά ενορχήστρωση της, της προσδίδει ένα μάλλον διστακτικό και ευαίσθητο χαρακτήρα. Η τρίτη κίνηση είναι ένα φλογερό σκέρτσο που ακολουθεί την παράδοση του Μπετόβεν, με ένα παραδοσιακά αντιθετικό τρίο· στη συνέχεια, απροσδόκητα, το πρώτο θυελλώδες τμήμα δεν επιστρέφει και η μουσική σταδιακά σβήνει. Το φινάλε είναι μια ταραντέλα σε μορφή ρόντο που στροβιλίζει αμέριμνα γεμάτη κατεύθυνση και ενέργεια, αυτήν τη φορά στο ύφος του Mendelssohn. Προς το τέλος, αναμνήσεις από την αργή κίνηση ανακαλούνται απροσδόκητα προτού η κίνηση κλείσει με μιαν έντονη και αποφασιστική κόντα.
2015 © Δρ Νικόλας Κωσταντίνου
Περισσότερες Πληροφορίες
Παραστάσεις
Λευκωσία: Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2020
Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, 20:30
Λάρνακα: Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2020
Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας, 20:30
Λεμεσός: Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2020
Θέατρο Ριάλτο, 20:30
Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας (Λεωφόρος Μουσείου 4, 1097 Λευκωσία)
Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας (Λεωνίδα Κιούπη, Λάρνακα, 24 665794)
Θέατρο Ριάλτο (Ανδρέα Δρουσιώτη 19, Πλατεία Ηρώων, 3040 Λεμεσός, 77777745)
Εισιτήρια διατίθενται:
• Εισιτήρια για όλες τις συναυλίες διατίθενται στην ιστοσελίδα www.cyso.org.cy
• Για τη συναυλία στη Λευκωσία, εισιτήρια διατίθενται, επίσης, στο ταμείο του Θεάτρου Παλλάς κάθε Τετάρτη 4-7μμ.
• Παρακαλώ σημειώστε ότι δεν θα γίνεται προπώληση εισιτηρίων στα ταμεία των θεάτρων τη μέρα της συναυλίας.
Επικοινωνία: Τηλέφωνο 22 463144, www.cyso.org.cy
Με τη συνεισφορά του Ινστιτούτου Γκαίτε
Υποστηρικτές: Δήμος Λευκωσίας, Δήμος Λάρνακας, Δήμος Πάφου
