Kathimerini.gr
ΤΟΥ ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΧΑΡΜΠΗ
Ο Παράδεισος
έπεσε στη Γη ★★★
ΚΩΜΩΔΙΑ (2019)
Σκηνοθεσία: Ελία Σουλεϊμάν
Ερμηνείες: Ελία Σουλεϊμάν, Ταρίκ
Κόπτι, Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ
Ο πολυσχιδής Παλαιστίνιος κινηματογραφιστής Ελία Σουλεϊμάν επιστρέφει ύστερα από δέκα χρόνια αποχής από το σινεμά, με ένα κομψό όσο και φιλόδοξο φιλμ πάνω στον σύγχρονο κόσμο. Πρωταγωνιστής είναι ο ίδιος, υποδυόμενος τον… εαυτό του, έναν σκηνοθέτη δηλαδή, ο οποίος ξεκινά ένα ταξίδι από τη Ναζαρέτ στο Παρίσι και από εκεί στη Νέα Υόρκη, αναζητώντας υλικό και υποστηρικτές για την καινούργια του ταινία. Στη διαδρομή θα βρεθεί μπροστά σε ένα πλήθος διαφορετικών καταστάσεων, τόπων και ανθρώπων, συνειδητοποιώντας πως σχεδόν τα πάντα του φέρνουν στον νου με έναν τρόπο την πατρίδα του.
Με ματιά που αφήνει στην άκρη τον σκληρό ρεαλισμό για μια πιο κωμική, συχνά σουρεαλιστική προσέγγιση, ο Σουλεϊμάν θέλει να δώσει τη δική του (σοβαρή) οπτική πάνω στο σήμερα, δίχως σοβαροφάνεια.
Αυτό γίνεται μέσα από διαδοχικές σεκάνς, σαν μικρά σκετς του παλιού βωβού κινηματογράφου: από μια πόρτα εκκλησίας στη Ναζαρέτ που δεν λέει να ανοίξει μέχρι τις πανέμορφες γυναίκες που κυκλοφορούν σε ένα κατά τα άλλα έρημο Παρίσι και τους οπλισμένους σαν αστακούς πολίτες στην Αμερική, ο Σουλεϊμάν γίνεται μάρτυρας διαφορετικών καταστάσεων, περισσότερο ή λιγότερο αλλόκοτων. Ο ίδιος παραμένει σχεδόν πάντα αμίλητος και ανέκφραστος, ένας σιωπηλός παρατηρητής, ελαφρώς υπερόπτης αλλά και διασκεδαστικά έκπληκτος με όσα βλέπει γύρω του.
Με τον τρόπο του ο Σουλεϊμάν καταφέρνει να βγει από τη «φούσκα» του παλαιστινιακού ζητήματος και να βρει προβλήματα παρόμοια με της πατρίδας του και αλλού στον (υποτιθέμενα) ανεπτυγμένο κόσμο. Η κάθε είδους βία, η εκμετάλλευση, ο απρόσωπος επαγγελματισμός, η αστυνομοκρατία, η περιθωριοποίηση περνούν μπροστά από τον φακό του δίχως φανφάρες και εντυπωσιασμούς· φυσικά δεν είναι όλες οι βινιέτες του το ίδιο επιτυχημένες, ωστόσο η λεπτή ειρωνεία και ο αυτοσαρκασμός που χαρακτηρίζουν τις περισσότερες, δημιουργούν ένα όμορφο σύνολο.
Ο ίδιος περιγράφει τις προθέσεις του ως εξής: «Αν οι προηγούμενες ταινίες μου προσπάθησαν να παρουσιάσουν την Παλαιστίνη σαν μικρόκοσμο του πλανήτη, το “Ο Παράδεισος έπεσε στη Γη” προσπαθεί να παρουσιάσει τον πλανήτη σαν να ήταν ένας μικρόκοσμος της Παλαιστίνης.
Η ταινία δείχνει συνηθισμένες, καθημερινές καταστάσεις ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη, οι οποίοι ζουν σε ένα κλίμα παγκόσμιας γεωπολιτικής έντασης. Και η βία που ξεσπάει σε ένα μέρος είναι παρόμοια με τη βία που ξεσπάει σε ένα άλλο. Εικόνες και ήχοι που περικλείουν τη βία αυτή, γίνονται αισθητά σε όλα τα μεγάλα κέντρα παγκοσμίως, όχι –όπως γινόταν στο παρελθόν– μόνο κάπου σε απομακρυσμένες γωνιές του πλανήτη».
