Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο σκηνοθέτης της παράστασης «Όργια» του Πιερ Πάολο Παζολίνι Κωνσταντίνος Μελίδης και η ηθοποιός Χριστίνα Κωνσταντίνου απαντάνε σε μερικές ερωτήσεις σχετικά με την παράσταση που ανεβαίνει στη Λευκωσία στο Flea Theatre (προηγήθηκαν παραστάσεις στη Λεμεσό στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ), από το Χοροθέατρο Ομάδα Πέντε. Όπως λέει ο Κωνσταντίνος πρόκειται για μία παράσταση ιδιόρρυθμη και αυτό οφείλεται στο ίδιο το θεατρικό κείμενο, αφού μιλάει για την εξουσία, μέσα από τα λόγια των αστών. «Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ανατρεπτικό». Η Χριστίνα Κωνσταντίνου στην ερώτησή μας αν η παράσταση είναι αιρετική μου απαντάει «πληρωμένα»: Αν υπήρχε ορθόδοξη τέχνη τότε θα μπορούσαμε να μιλάμε και για αιρετική τέχνη. Οφείλουμε αν θέλουμε να είμαστε ανοιχτοί να μην ταμπελώνουμε την τέχνη με ετικέτες όπως «αιρετική» ή «συμβατική».
–Κωνσταντίνε, αυτή είναι η πρώτη σου σκηνοθετική δουλειά, τι σε έκανε να θελήσεις να κάνεις αυτό το βήμα;
–Δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να απαντήσω εύκολα σ’ αυτό το ερώτημα. Με πολλούς τρόπους, από πολύ μικρός, βρίσκομαι κοντά στο θέατρο. Όπως και η λογοτεχνία, είναι μέρος της καθημερινότητάς μου. Ξαναδιαβάζοντας πρόσφατα το θέατρο του Παζολίνι, ένιωσα την ανάγκη να ανεβάσω στην Κύπρο τα «Όργια», ως ανεπιτήδευτο και επίκαιρο σχόλιο στην κατάσταση της κοινωνίας μας.
–Τι θα δούμε στην παράστασή σας; Είναι μια αιρετική παράσταση;
–Δεν μπορώ να διαχωρίσω τις παραστάσεις σε αιρετικές και μη. Είναι όμως σίγουρα μια παράσταση ιδιόρρυθμη και αυτό οφείλεται στο ίδιο το θεατρικό κείμενο. Το θέατρο του Παζολίνι έχει πολλές ιδιαιτερότητες: είναι ποιητικό και σκληρό (στη γλώσσα του), πολυεπίπεδο (στα νοήματά του), πολιτικό (ιδεολογικά). Πρόκειται για ένα θέατρο που μιλά για την εργατική τάξη χωρίς όμως να απευθύνεται σ’ αυτήν. Μιλάει για την εξουσία, μέσα από τα λόγια των αστών. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ανατρεπτικό (συγκρίνοντάς το, παραδείγματος χάριν, με το θέατρο του Μπρεχτ που είναι πιο άμεσο στον τρόπο που απευθύνεται).
–Μιλάς για ταξικά εγκλωβισμένους ανθρώπους... υπάρχουν τάξεις στην εποχή μας ή απλώς πλούσιοι και φτωχοί;
–Φυσικά και υπάρχουν τάξεις στην εποχή μας. Τάξεις υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντοτε κι αυτές ορίζονται μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών. Το έργο αυτό γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’60, όταν η Ιταλία βίωσε απότομα τη μετάβαση από την αγροτική στη βιομηχανική κοινωνία. Αυτό που ακούγεται απλώς σαν ένα «ιστορικό γεγονός» υπήρξε στην πραγματικότητα πολύ σκληρό. Ένας ολόκληρος κόσμος χάθηκε. Σήμερα πια, μετά και από την αποβιομηχάνιση που αποτέλεσε το επόμενο στάδιο, δεν χωρά καμιά αμφιβολία για τη βιαιότητα αυτών των μετασχηματισμών και των συνεπειών τους στον άνθρωπο. Η επόμενη γενιά των ηρώων του έργου είναι εξίσου καταδικασμένη, οικονομικά και πολιτικά.
–Ακόμα η σεξουαλικότητά μας είναι ανελεύθερη ή λογοκρίνεται ή αυτολογοκρίνεται... πώς σχολιάζεις;
–Καταρχάς, θα πρέπει να επισημάνω ότι το έργο αυτό χρησιμοποιεί τον σαδομαζοχισμό, τον καταπιεσμένο ομοερωτισμό κ.λπ., καθαρά σε ένα πρώτο επίπεδο, για να σχολιάσει βαθύτερα ψυχικά και πολιτικά ζητήματα. Εξ ορισμού η σεξουαλική ορμή στην αστική κοινωνία είναι ανελεύθερη. Η λογοκρισία της σεξουαλικής ορμής είναι μια πράξη της εξουσίας. Ο θεσμός της οικογένειας είναι το πιο απλό παράδειγμα απαγόρευσης και περιορισμού που η εξουσία, πολιτική, θρησκευτική ή άλλη, επιβάλλει στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα, στην προσπάθειά της να οργανώσει ελέγξιμους κοινωνικούς πυρήνες. Η δυσθυμία μέσα σ’ αυτούς τους πυρήνες είναι ακριβώς η κατάσταση των χαρακτήρων του έργου που ανεβάζουμε.
–Ποιο είναι το φριχτό αφύσικο του κόσμου;
–Εκτός απ’ το ίδιο το γεγονός της γέννησης που οδηγεί στον θάνατο, στην ερώτηση αυτή θα ήθελα να απαντήσω με λόγια του ίδιου του Παζολίνι: «Το τραγικό στοιχείο της πραγματικότητας είναι όλα όσα βλέπουμε, όσα ακούμε, ο ψεύτικος κόσμος που μας περιβάλλει, η καταναλωτική κοινωνία, η ανθρώπινη ικανότητα και ευφυΐα στην υπηρεσία της πιο αποτρόπαιης βίας, οι καθημερινές δολοφονίες δίχως σοβαρό λόγο, η δυσκολία να ζήσεις μια ήσυχη ζωή. Πείτε μου: αυτή είναι η αλήθεια; Το σημερινό καταστροφικό χάος στις πόλεις τι σχέση μπορεί να έχει με τον άνθρωπο που αγαπά τους συνανθρώπους του και τη φύση, αγαπά τη ζωή… Όχι, αυτή δεν είναι η αλήθεια».
–Υπάρχει κάτι το αφύσικο στον κόσμο και στον άνθρωπο;
–Ένα και μόνο: η βιαιότητα με την οποία ο άνθρωπος οφείλει να ξεπεράσει τα ζωώδη του ένστικτα για να μπορέσει να υπάρξει.
Οφείλουμε, αν θέλουμε να είμαστε ανοιχτοί, να μην ταμπελώνουμε την τέχνη με ετικέτες όπως «αιρετική» ή «συμβατική», λέει η Χριστίνα Κωνσταντίνου. (Φωτ. Παύλος Βρυωνίδης)
–Τι σημαίνει διαφορετικότητα;
–Δεν υπάρχει διαφορετικότητα. Υπάρχουν μόνο δύσκαμπτα κεφάλια που αρνούνται να περιστραφούν για να δουν πως αυτό που αντικρίζουν στην ευθεία τους δείχνει αλλιώς, αν κάνουν τον κόπο να γυρίσουν το κεφάλι τους έστω 30 μοίρες.
–Υπάρχει αιρετική τέχνη;
–Αν υπήρχε ορθόδοξη τέχνη τότε θα μπορούσαμε να μιλάμε και για αιρετική τέχνη. Οφείλουμε αν θέλουμε να είμαστε ανοιχτοί να μην ταμπελώνουμε την τέχνη με ετικέτες όπως «αιρετική» ή «συμβατική».
– «Κανένας δεν μιλούσε»... είναι πρόβλημα η σιωπή ή κατά τας περιστάσεις λύση;
–Η ανούσια παράθεση φθόγγων ή αλλιώς κατ’ επίφαση ομιλία, χωρίς περιεχόμενο, χωρίς αντιστοιχία σκέψης και λόγου, χωρίς συναίσθημα, χωρίς λόγο και αιτία θα έπρεπε να απαγορεύεται διά ροπάλου και στη θέση της να υπάρχει η σιωπή.
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μελίδης, μετάφραση/προσαρμογή κειμένου: Έφη Καλλιφατίδη-Λουκία Ρικάκη, σκηνικά/κοστούμια: Γιώργος Γιάννου, μουσική επιμέλεια: Στέλλα Βοσκαρίδου-Οικονόμου, κινησιολογική επιμέλεια/βοηθός σκηνοθέτη: Χλόη Μελίδου, βοηθός σκηνοθέτη/Συντονισμός παραγωγής: Πηνελόπη Βασιλείου, σχεδιασμός φωτισμού: Βασίλης Πετεινάρης.
Επί σκηνής: Χριστίνα Κωνσταντίνου (Γυναίκα), Δρόσος Σκώτης (Άντρας), Ιωάννα Κορδάτου (Κοπέλα).
Παραστάσεις:
Flea theatre, Γιάννη Κορομία 1, Λευκωσία, Καϊμακλί, 9, 10, 11, 12, 13 και 14 Νοεμβρίου, ώρα 8:30 μ.μ.
Προπώληση στην SoldOut Tickets https://bit.ly/3vqePAb
*Κατάλληλο για άτομα άνω των 18*
