ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή στο Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος

Η αυλαία του φεστιβάλ ανοίγει την Κυριακή 2 Ιουλίου

Kathimerini.com.cy

info@kathimerini.com.cy

Με τη σοφόκλεια Ηλέκτρα, την τραγωδία της απελευθέρωσης του ανθρώπου απέναντι στη μοίρα, σε παραγωγή του Σατιρικού Θεάτρου και σε σκηνοθεσία Νεοκλή Νεοκλέους, ανοίγει η φετινή αυλαία του «Διεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος» την Κυριακή 2 Ιουλίου στο Αμφιθέατρο «το σκαλί» στην Αγλαντζιά.

Στην Ηλέκτρα, η οποία αντιπροσωπεύει την τελευταία και ωριμότερη δημιουργική περίοδο του Σοφοκλή, εξιστορείται το φονικό στο παλάτι των Ατρειδών, το οποίο κορυφώνεται με τη μητροκτονία του Ορέστη. Η Ηλέκτρα μένει μόνη για να φέρει στο τέλος την κάθαρση, η οποία συντελείται με το φόνο της Κλυταιμνήστρας και του Αιγίσθου. Είναι η τραγική ηρωίδα που, από την πρώτη στιγμή, προβάλλει το πάθος της για εκδίκηση.

Μέσω του λόγου, του απλού λόγου της μετάφρασης, η Ηλέκτρα του Σοφοκλή έρχεται να πραγματωθεί στο σήμερα, στη σημερινή κοινωνία, πιο σύγχρονη από ποτέ. Η τραγωδία τονίζει την ελευθερία που φέρνει η δικαίωση και την επιβολή της τάξης στην αταξία. Κανείς δεν τιμωρείται στο τέλος του έργου, δεν επεμβαίνουν ούτε οι Θεοί ούτε οι χθόνιες Ερινύες, μόνο οι θεατές είναι κριτές των πράξεων των δυο αδελφών.

▪ Με αγγλικούς υπέρτιτλους

Περίληψη

Ο Αγαμέμνων κατά την επιστροφή του από την Τροία δολοφονήθηκε από τη σύζυγό του Κλυταιμνήστρα και τον εξάδελφό του και εραστή της Αίγισθο. Η κόρη του Ηλέκτρα, φοβούμενη για την τύχη του μικρού αδελφού της Ορέστη, τον παρέδωσε κρυφά σε έναν πιστό δούλο, ο οποίος τον μετέφερε στην περιοχή Κρίσα της Φωκίδας, στο βασιλιά Στρόφιο.

Ύστερα από οκτώ χρόνια ο Ορέστης, με προτροπή του θεού Απόλλωνα, επιστρέφει στις Μυκήνες με σκοπό να τιμωρήσει τους φονιάδες του πατέρα του. Για να το πετύχει αυτό, χρησιμοποιεί τέχνασμα: στέλνει τον παιδαγωγό του στο παλάτι ως ξένο για ν’ αναγγείλει τον υποτιθέμενο θάνατο του Ορέστη, του οποίου τη στάχτη θα φέρουν άλλοι απεσταλμένοι του βασιλιά Στροφίου. Η είδηση προκαλεί το σπαραγμό της Ηλέκτρας, που μάταια ζητά τη συνδρομή της αδελφής της Χρυσοθέμιδος στη δολοφονία του Αίγισθου. Στη σκηνή εμφανίζονται ο Ορέστης και ο Πυλάδης ως κομιστές της τέφρας του δήθεν νεκρού Ορέστη. Η Ηλέκτρα αγνοεί αρχικά την ταυτότητα των απεσταλμένων, κατόπιν όμως αναγνωρίζει τον αδελφό της. Σχεδιάζουν μαζί την εκδικητική πράξη και ο Ορέστης πραγματοποιεί το φόνο της Κλυταιμνήστρας και στη συνέχεια του Αίγισθου.

Η ιστορία του οίκου των Ατρειδών χρησιμοποιήθηκε από όλους τους τραγικούς, αλλά η διαφορά στο έργο του Σοφοκλή είναι ότι η μητροκτονία γίνεται με τη συγκατάβαση των θεών και είναι απόλυτα δικαιωμένη.

Η ταυτότητα της παράστασης

Μετάφραση: Φώτης Φωτίου
Σκηνοθεσία: Νεοκλής Νεοκλέους
Σκηνικά: Χάρης Καυκαρίδης
Κοστούμια: Μαρίνα Χατζηλούκα
Μουσική: Σάββα Σάββα
Χορογράφος: Παναγιώτης Τοφή
Κίνηση: Νεοκλής Νεοκλέους, Παναγιώτης Τοφή
Σχεδιασμός φωτισμού: Βικέντιος Χριστιανίδης
Τεχνικός ήχου: Λεωνίδας Έλληνας
Βοηθός σκηνοθέτη: Νικόλας Αρκαδίου

Διανομή:
Ηλέκτρα: Μαριάννα Καυκαρίδου
Ορέστης: Ανδρέας Ρόζου
Κλυταιμνήστρα: Άννα Γιαγκιώζη
Παιδαγωγός: Βασίλης Μιχαήλ
Χρυσόθεμις: Κύνθια Παυλίδου
Αίγισθος: Λέανδρος Ταλιώτης
Πυλάδης: Νικόλας Αρκαδίου

Χορός (Γυναίκες του Άργους):
Μαρία Ανδρέου, Θέμις Ππόλου, Ειρήνη Σαλάτα, Ζήνα Καυκαρίδου, Έλενα Οροκλινιώτη, Θεοδώρα Ανδρέου, Χριστίνα Γαβριηλίδου, Κυριακή Παπαδοπούλου, Χριστίνα Πιερή, Μιχαηλίνα Σουγκάρη

Σκηνοθετικό σημείωμα

Πόσο σύγχρονος είναι τελικά ο λόγος του Σοφοκλή! Μας περιγράφει ουσιαστικά μια χώρα όπου οι θεσμοί και οι αξίες έχουν στρεβλωθεί, δημιουργώντας ένα ανεξέλεγκτο και αναποτελεσματικό κράτος. Στο έργο, η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος δολοφονούν με δόλιο τρόπο τον βασιλιά Αγαμέμνονα και σφετερίζονται το θρόνο του, με αποτέλεσμα να χάνεται κάθε έννοια εμπιστοσύνης, ανθρωπιάς και δικαίου. Πόσο μα πόσο σημερινό και παγκόσμιο είναι το θέμα της πτώσης των αξιών και των θεσμών! Στη θέση της αξιοκρατίας - της επιλογής και προώθησης, δηλαδή, εκείνων που αντικειμενικά είναι και θεωρούνται οι πιο άξιοι και ικανοί- συναντάμε την αναξιοκρατία, την ευνοιοκρατία και το ρουσφέτι, την έλλειψη ιδανικών και ελευθερίας, την κατάπτωση αξιών, τη βία, τις κοινωνικές αναταραχές, την έλλειψη παιδείας και προόδου, ατομικής και κοινωνικής.

Όλες οι τραγωδίες έχουν το ίδιο θέμα: την επιβολή της τάξης μέσα στην αταξία. Κατανοώ σήμερα τις Ηλέκτρες που επαναστατούν και αγωνίζονται για την ελευθερία τους και τη δικαιοσύνη: τους Παλαιστίνιους, τους Κούρδους, τους Κύπριους, τους Σύριους και τόσους άλλους. Στο έργο μας συναντάμε μια Ηλέκτρα που είναι ταγμένη να εκδικηθεί τον άδικο φόνο του πατέρα της και, βουτηγμένη στο μίσος, αποζητά δικαίωση (οφθαλμόν αντί οφθαλμού).Ο Σοφοκλής τοποθετεί στο κέντρο της εξέλιξης τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος και οι πράξεις του έχουν ένα αντίκτυπο και μια συμπαντική αντίδραση όταν βρίσκονται απέναντι από την αρμονία της Θείας Τάξης των Πραγμάτων. Όταν ένας άνθρωπος -που συμβολίζει ένα μικρό σύμπαν- σφετερίζεται, εκμεταλλεύεται ή βάφει τα χέρια του με αίμα ενός άλλου ανθρώπου για χάριν της δύναμης της εξουσίας, τότε για τον Σοφοκλή -αλλά και για εμένα που προτείνω το έργο αυτό- αναταράζει τη σωστή μαθηματική εξίσωση της ζωής, της δίκαιης διαβίωσης, του ανθρώπου προς τη φύση και των ανθρώπων μεταξύ τους, δηλαδή της Ηθικής. Πόσο ηθικό είναι να κατεδαφίζεται μια χώρα επειδή κάποιοι άλλοι, ξένοι, θέλουν να εκμεταλλευτούν τον πλούτο της ή τη θέση της; Πόσο ηθικό είναι ένας λαός να αφανίζεται και να μην έχει τη δύναμη να υπερασπιστεί την πατρίδα του; Πόσο ηθικό είναι ρουκέτες να πέφτουν σε αμάχους, τανκς να εισβάλλουν και να ισοπεδώνουν χώρες, να συντηρούνται στρατοί με νεαρά παιδιά;

Πότε αλήθεια ένας πόλεμος -ατομικός ή συλλογικός- είναι δίκαιος; Αυτό που θα υποστηρίξω στην παράσταση είναι πως όταν η πολεμική πράξη γίνεται από θέση αδυναμίας, για αμυντικούς σκοπούς ή για σκοπούς επαναφοράς της τάξης, της δικαιοσύνης, της ισορροπίας και για την ευημερία αυτού που είναι σε θέση αδυναμίας -όπως η Ηλέκτρα-, τότε ναι, η μάχη ενάντια στους καταπιεστές για δικαιοσύνη και ελευθερία είναι δίκαιη. Διότι θεωρώ την αντίσταση -με οποιονδήποτε τρόπο- θεμελιώδες δικαίωμα αυτού που απειλείται με αφανισμό (Ορέστης –Ηλέκτρα).

Μέσω του λόγου -του απλού λόγου που θα φέρει η μετάφραση- η Ηλέκτρα του Σοφοκλή έρχεται να τοποθετηθεί στο σήμερα. Έχει να μας πει για ένα ξέπλυμα βρόμικης ηθικής, για την ελευθερία που φέρνει η δικαίωση και για την επιβολή της τάξης στην αταξία. Κανείς δεν τιμωρείται στο τέλος του έργου, δεν επεμβαίνουν ούτε οι θεοί ούτε οι χθόνιες Ερινύες. Mόνο οι θεατές είναι κριτές των πράξεων του Ορέστη και της Ηλέκτρας.

Η σκλαβιά και η ελευθερία βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο. Η Ηλέκτρα ζει σαν σκλάβα στο ίδιο της το σπίτι, στην πατρίδα της, ανήμπορη να ζήσει ή να ελπίζει για το καλύτερο. Ο θάνατος του Αίγισθου και της μητέρας της είναι συνειδητή απόφαση, αποκλειστικά δική της. Η εκπλήρωση της επιθυμίας της θα την οδηγήσει στην απόλυτη ελευθερία. Δε μιλάμε για εκδίκηση, μιλάμε για μια ηθική πράξη, η οποία επιφέρει εν προκειμένω την κάθαρση: έτσι θα επιστρέψουν οι θεσμοί, οι αξίες, η τάξη, το δίκιο και η ηθική στη χώρα της. Σκεπτόμενος τη συνεχή έλλειψη δικαιοσύνης, την πτώση των αξιών και των θεσμών στον κόσμο του σήμερα -λόγω ανάγκης των δυνατότερων για άσκηση βίας- βρίσκω πως αυτό το έργο ζει μέσα στο χρόνο και στο χώρο: στο χθες, το σήμερα και το αύριο.

Θέατρο-Χορός: Τελευταία Ενημέρωση

X