Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ποιος είναι ο Θεός της σφαγής; Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης που σκηνοθετεί την παράσταση «Ο Θεός της σφαγής» της Γιασμίνα Ρεζά και έχει και έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, αυτόν του δικηγόρου εξαρτημένου από το κινητό του, μας λέει ότι είναι από τα σπάνια θεατρικά κείμενα το οποίο είναι σοβαρό και βαθύ και ταυτόχρονα πάρα πολύ διασκεδαστικό. Επίσης, σημειώνει ότι μία από τις αρετές του έργου είναι ότι ο θεατής μπορεί να εντοπίσει σε καθέναν από τους τέσσερις ήρωες και διαφορετικά στοιχεία του εαυτού του. «Έχουμε πάντα ανάγκη από θεούς και κοινά πιστεύω ως άνθρωποι» συμπληρώνει, και «πολλές φορές η πίεση και το βάρος της καθημερινότητας μάς βγάζει τον χειρότερό μας εαυτό, και τότε είναι που παίρνουν το πάνω χέρι ορμέφυτα συναισθήματα». Η παράσταση βραβεύτηκε με τρία βραβεία από τα Θεατρικά Βραβεία Κοινού 2016.
– Γιατί νομίζετε ότι μία τέτοια θεματολογία δεν μπήκε εξ αρχής στην κατηγορία του κοινωνικού ή του θρίλερ, αλλά σε αυτή της μαύρης κωμωδίας;
–Θρίλερ σίγουρα δεν είναι, μιας και δεν έχει τα στοιχεία αυτής της κατηγορίας. Το έργο είναι κοινωνικό, η βάση του είναι καθαρά κοινωνική, από την άλλη είναι ένα έργο που δύσκολα μπορείς να το κατατάξεις γιατί από τη μια μεριά έχει να σου πει κάτι για την κοινωνία μας και για τον άνθρωπο και από την άλλη παρουσιάζει αυτή την εικόνα με έναν πολύ διασκεδαστικό τρόπο. Σπάνια έχω συναντήσει θεατρικά κείμενα που μπορούν να λειτουργούν και ως τροφή για σκέψη και ως πολύ διασκεδαστικές παραστάσεις. Αυτό είναι και μέρος της επιτυχίας της παράστασης, μιας και καταφέρνει να κινείται σε αυτή την περίεργη και πολύ λεπτή κόψη, ανάμεσα δηλαδή σε κάτι που είναι πολύ σοβαρό και πολύ βαθύ και ταυτοχρόνως είναι πολύ διασκεδαστικό.
–Χιούμορ καυστικό, γελάμε με τα χάλια μας;
–Η κωμωδία στο έργο αυτό δεν προκύπτει από κάτι το κωμικό που κάνουν οι ήρωες, αλλά καταστάσεις ανθρώπων που φτάνουν στα όριά τους, που είναι απελπισμένοι και οργισμένοι, θυμωμένοι και αν παρατηρήσεις ανθρώπους που είναι ας το πούμε «τεντωμένοι», εκτός από το να σε βάλει σε σκέψη η συμπεριφορά τους αυτή, πολλές φορές γελάς. Βλέπεις τις πιο απίθανες κωμικές αντιδράσεις στις πιο ακραίες καταστάσεις, και γελάς… Αυτό νομίζω ότι πετυχαίνει ο «Θεός της σφαγής».
Ανάγκη για κοινά πιστεύω
–Ο θεός της σφαγής, ο θεός του χρήματος, ο θεός της αγάπης, τελικά έχουμε πάντοτε ανάγκη από έναν θεό;
–Οι άνθρωποι από τότε που αποφάσισαν να φτιάξουν κοινωνίες, από πάντα δηλαδή, για να μπορέσουμε να συνυπάρξουμε σε μεγαλύτερες ή μικρότερες κοινότητες έπρεπε να έχουμε ορισμένα κοινά πιστεύω, τη θέση αυτής της πίστης την παίρνουν οι θεοί που κατά καιρούς έχουν υπάρξει. Φυσικά, τον ρόλο του θεού μπορεί να τον παίξουν και ορισμένες ιδέες τις οποίες κάποιοι να ακολουθούν πιστά. Οι άνθρωποι, νομίζω, έχουν ανάγκη να πιστεύουν ομαδικά σε κάτι, μόνο έτσι μπορούν να οργανώνονται σωστά. Είναι απαραίτητη η κοινή πίστη στις κοινωνίες.
–Πιστεύετε ότι υπάρχει συνταγή διαχείρισης των ανθρώπινων σχέσεων; Τι μας δείχνει η παράσταση;
–Η παράσταση αυτό που διαπιστώνει είναι ότι το να καταφέρει κάποιος να διαχειριστεί με ψυχραιμία, ωριμότητα και χρησιμοποιώντας εργαλεία αποφορτισμού τη σχέση του με τους συνανθρώπους του δεν είναι σίγουρα μια εύκολη υπόθεση, γιατί όσο ευγενικές προθέσεις και αν έχει ο πρωταρχικός, πρωτόγονος εαυτός του πολύ συχνά μπορεί να πάρει το πάνω χέρι. Το νιώθει ο καθένας από εμάς αυτό, άλλωστε, σε μία οποιαδήποτε μέρα. Μπορεί να πιεστούμε τόσο πολύ που να βγουν στην επιφάνεια τα χειρότερα και πιο βίαια ένστικτά μας. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή είμαστε υποκριτές, αλλά διότι το βάρος που πολλές φορές καλούμαστε να σηκώσουμε είναι πολύ μεγάλο. Εγώ έχω μια πίστη στα εργαλεία που μας δίνει ο πολιτισμός.
–Τα δύο ζευγάρια της παράστασης νομίζετε ότι είναι μια εικόνα της κοινωνίας σήμερα;
–Είναι οπωσδήποτε μία μικρή εικόνα της κοινωνίας μας, αλλά σίγουρα δεν είναι οι καλοί και οι κακοί, δεν είναι οι μεν και οι δε. Ο καθένας από τους ήρωες είναι και καλός και κακός, είναι και ψύχραιμος αλλά και ευέξαπτος. Στο έργο μπορεί ο θεατής να ταυτιστεί με πλευρές, συμπεριφορές και ιδέες που εκφράζει ο καθένας από τους τέσσερις ήρωες. Μπορεί ο θεατής να δει τον εαυτό του και στον πραγματιστή δικηγόρο, και στην ιδεαλίστρια συγγραφέα, μπορεί να είναι και λίγο ενοχικός/ή. Ο καθένας από τους χαρακτήρες είναι άνθρωποι και ιδιοσυγκρασίες αληθινές, το έργο βάζει τον θεατή να σκεφτεί πιο κομμάτι του εαυτού του θέλει να δει. Για όλα αυτά τα στοιχεία νομίζω ότι είναι ένα πολύ καλό έργο.
–Ο «Θεός της σφαγής» έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Η ταινία με την παράσταση μοιάζουν;
–Δεν θα το ’λεγα. Η ταινία είναι μία μεταφορά του θεατρικού έργου και λειτουργεί μάλλον πολύ περισσότερο κωμικά από ό,τι το θεατρικό, με τους ήρωες να είναι απελπισμένοι. Στην παράσταση η κατάσταση βιώνεται εντελώς διαφορετικά, επί σκηνής οι ήρωες βιώνουν ένα δράμα, ενώ οι θεατές στην πλατεία ζουν μία κωμωδία, με τη σκέψη να έρχεται μετά.
–Πώς ισορροπείτε τον διπλό ρόλο σας στην παράσταση, και σκηνοθέτης και ηθοποιός δηλαδή;
–Είναι μία διαδικασία που μαθαίνεις να την κάνεις, έχει παραπάνω δυσκολία από το να βρίσκεσαι μόνο στη μία ή στην άλλη θέση, αλλά υπάρχουν τρόποι και τεχνικές που χρησιμοποιεί κανείς για να μπορέσει να το καταφέρει. Έχει πάντως πολύ μεγάλη σημασία να είσαι πάντα προετοιμασμένος. Σκηνοθετώντας και παίζοντας ταυτόχρονα, πάντως, πιστεύω ότι κανείς γίνεται και καλύτερος και οξύτερος ηθοποιός συνολικά. Όταν, λοιπόν, και σκηνοθετείς και παίζεις έχει μεγαλύτερη δυσκολία, αλλά κερδίζεις πολλά πράγματα. Ως ηθοποιός ίσως να νομίζεις ότι δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα, ως σκηνοθέτης όμως πρέπει να τα δείξεις, οπότε αυτόματα όλο αυτό λειτουργεί υπέρ για τον καλλιτέχνη.
–Οι ηθοποιοί της γενιάς σας, στην Ελλάδα τουλάχιστον, σταθήκατε μάλλον τυχεροί, για τη σημερινή κατάσταση στον χώρο του θεάματος;
–Σήμερα τα πράγματα είναι προφανώς πιο δύσκολα απ’ όταν ξεκίνησα εγώ. Βέβαια, μην ξεχνάτε ότι και πριν από τη δική εποχή τα πράγματα ήταν ακόμη πιο δύσκολα. Ωστόσο, πρέπει να μη φοβόμαστε τις δυσκολίες, οι άνθρωποι ανέκαθεν προχωρούσαν παρά τις όποιες αντιξοότητες υπήρχαν. Σίγουρα καταφέραμε να ζήσουμε κάποιες δεκαετίες ευμάρειας, ανάπτυξης και προόδου, που μας έδωσαν λανθασμένα την εντύπωση ότι η ζωή θα είναι πάντα έτσι. Πάντως, και σήμερα παρά τα όποια προβλήματα και εμπόδια υπάρχουν πολλά νέα παιδιά, καλλιτέχνες, που οργανώνονται σε ομάδες, παίζουν θέατρο, φτιάχνουν τις δικές τους παραστάσεις. Εν ολίγοις η ζωή πάντα προχωράει μέσα από δυσκολίες, το σπάνιο είναι να προχωράει με τις ευκολίες.
Εμπιστευόμαστε αυτόν που θα μας χαϊδέψει τα αυτιά
–Είστε ενεργός πολίτης, πώς βλέπετε την πολιτική και κοινωνική κατάσταση σήμερα στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, διανύουμε
μέρες της Σφαγής, μοιάζει ο κόσμος να φοβάται ή και να υμνεί έναν νέο Μολώχ;
–Ο 20ός αιώνας μέχρι σήμερα είναι μία κατά βάση ειρηνική περίοδος, παρά τα όσα τραγικά έχουν συμβεί. Ωστόσο, ομολογώ ότι βρίσκομαι σε μεγάλη αμηχανία σε σχέση με το τι γίνεται συνολικά, γιατί όλων των ειδών τα περίεργα σχήματα εμφανίζονται στον ορίζοντα και πράγματα που δεν πιστεύαμε ότι θα γίνουν, γίνονται. Δεν ξέρω πού θα οδηγηθούμε, και φυσικά, κάθε πρόβλεψη για το τι μέλλει γενέσθαι είναι πολύ δύσκολη.
–Για την κατάσταση στην Κύπρο και στην Ελλάδα τι άποψη έχετε;
–Στην Κύπρο έχετε καταφέρει να ξεπεράσετε τις δυσκολίες, στην Ελλάδα δυστυχώς δεν φαίνεται να μαθαίνομε από τα λάθη μας, και προσωπικά δεν με εκπλήσσουν όσα συμβαίνουν. Στην Ελλάδα είμαστε κατά κάποιο ανήλικοι, προτιμούμε να εμπιστευθούμε αυτόν που θα μας χαϊδέψει τα αυτιά. Προσωπικά δεν έχω εκπλαγεί από αυτά που έχουν συμβεί τα τελευταία δύο χρόνια. Έχουμε δρόμο μπροστά μας και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αισιοδοξούμε.
–Είχατε παρουσιάσει το πρώτο «Survivor», το σημερινό φαινόμενο πώς το βλέπετε;
–Σίγουρα όλη αυτή η τηλεοπτική έκρηξη δεν μου κάνει εντύπωση, μιας και ίσως είναι ανάγκη μας να συσπειρωνόμαστε γύρω από κάτι, ας είναι και μία τηλεοπτική εκπομπή. Η αρχική ιδέα είναι πάντως ενδιαφέρουσα. Όπως και να ’χει δεν το θεωρώ πρόβλημα, είναι απλώς ένα τηλεοπτικό προϊόν και δεν κινδυνεύω από τηλεοπτικά προϊόντα, από άλλα πράγματα κινδυνεύουμε.
Πληροφορίες: «Ο Θεός της σφαγής», της Γασμίνα Ρεζά, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη. Παίζουν Στεφανία Γουλιώτη, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Λουκία Μιχαλοπούλου, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος. Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός, 14 Μαΐου 6:30 / 9:00 μ.μ. και 15 Μαΐου, 9:00 μ.μ. Δημοτικό Θέατρο Λατσιών, 16 Μαΐου 9:00 και 17 Μαΐου 6:30 / 9:00. Όλα τα έσοδα από την πώληση των εισιτηρίων στη Λευκωσία θα διατεθούν στο Ίδρυμα Ραδιομαραθώνιος.
