Kathimerini.gr
ΤΗΣ ΓΙΩΤΑΣ ΣΥΚΚΑ
Στο πρώτο lockdown, το θέατρο και ο κόσμος του έπαιξαν παρηγορητικό ρόλο. Οι περισσότεροι –κυρίως οι ομάδες– έβγαλαν δωρεάν παραστάσεις από αρχεία σκορπίζοντάς τις στο Διαδίκτυο, στηρίζοντας το κοινό της καραντίνας. Επειτα, μεγάλοι και μικρότεροι παραγωγοί άρχισαν τις ζωντανές παραστάσεις, με τον θίασο να παίζει σε ένα άδειο θέατρο και τις κάμερες να καταγράφουν, ενώ το κοινό παρέες ή οικογένειες παρακολουθούσε πληρώνοντας ένα εισιτήριο, από λάπτοπ, κινητά κ.ά. Είναι όμως αυτό θεατρική πράξη; Ή ένα άλλο τεχνητό οπτικοακουστικό δημιούργημα, όπου παρεμβαίνουν κάμερες, τηλεσκηνοθέτης, ο οποίος αλλοιώνει το δημιούργημα του ηθοποιού και του θεατρικού σκηνοθέτη αφού εστιάζει σε πλάνα, κ.λπ.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η πρώτη ψηφιακή συνέντευξη Τύπου του Σωματείου Ηθοποιών πριν από λίγες ημέρες, όπου ο πρόεδρος (Σπύρος Μπιμπίλας), ο γεν. γραμματέας (Αρης Λάσκος) και η γραμματέας οπτικοακουστικού τομέα (Καλλιόπη Παναγιωτίδου) παρουσίασαν τι συμβαίνει ακριβώς στον χώρο. Και όπως φαίνεται, αν στην οικονομική κρίση οι ηθοποιοί έχασαν πολλά και απαξιώθηκε σε πολλές περιπτώσεις το επάγγελμά τους, η νέα ψηφιακή τάση των online streaming, live streaming και on demand δημιουργεί νέο άναρχο τοπίο. Η νέα ψηφιακή εποχή μπορεί να τρομάζει, αλλά είναι ήδη εδώ, φέρνοντας αναταραχή σε εργασιακές σχέσεις, αλλά και στα συγγενικά δικαιώματα των ηθοποιών, ιδίως στην ελεύθερη αγορά.
Η αξίωση του ΣΕΗ, για τον Αρη Λάσκο, είναι η ενιαία αντιμετώπιση κάθε είδους εκμετάλλευσης, πέρα από τη ζωντανή παρουσίαση των παραστάσεων. Η αναγνώριση των δικαιωμάτων των ηθοποιών σε όλες τις συμβάσεις. Αλλωστε, στο πρώτο lockdown όλοι γνώριζαν ότι οι ηθοποιοί δεν αμείβονταν. Και αν πάμε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, υπάρχουν πολλά συμβόλαια γεμάτα παρατυπίες που μπορούν να προσβληθούν στα δικαστήρια γιατί, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΗ, «με εκβιαστικό τρόπο εξανάγκαζαν τους ηθοποιούς να παραχωρήσουν σιωπηρά τα δικαιώματά τους». Στο νέο lockdown κυκλοφορούν συμφωνητικά, ακυρώνοντας δικαιώματα, επιβάλλοντας και ποινικές ρήτρες στους ηθοποιούς. Και όμως, τα συγγενικά δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα με τον νόμο 2121 του 1993, που επικαιροποιείται σταδιακά.
Το θέατρο προϋποθέτει το κοινό να είναι εκεί. Οτιδήποτε άλλο, με ψηφιακή ή τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση σε κρατικές σκηνές ή ελεύθερο θέατρο, γεννάει ένα άλλο προϊόν, το οποίο πρέπει να αμείβεται και να αποζημιώνεται αναλόγως.
Το Ιive streaming, «αφού μπήκε στη ζωή μας, δεν θα βγει εύκολα» παραδέχθηκε ο Σπ. Μπιμπίλας. Είναι σαφές ότι κάποιοι θα το συνεχίσουν γιατί δεν είναι μόνον οι ακριτικές περιοχές, αλλά και η αγορά του εξωτερικού. Σημασία έχουν οι συνθήκες με τις οποίες γίνονται όλα αυτά, οι νόμιμες διαδικασίες.
