ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Του ανθρώπου η μοίρα

Να κοιτάξουν κατάματα τον φόβο και την αλαζονεία, καλούσαν οι τραγωδίες τους πολίτες

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Κάθε πόλη και μια τραγωδία… όχι, μη νομίσετε ότι οι πόλεις μας έχουν τα χάλια τους, και ότι σε αυτές μόνο στιγμές καθημερινής τρέλας συναντά κανείς. Πάφος, αρχαίο ωδείο της πόλης, Λεμεσός, αρχαίο θέατρο Κουρίου, Λευκωσία, αμφιθέατρο Σχολής Τυφλών, τρεις τόποι, τρεις παραστάσεις τρεις διαφορετικές σκηνοθετικές προσεγγίσεις. Στην Πάφο ο Θεόδωρος Τερζόπουλος με τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη μάγεψε το κοινό, έδωσε στους ηθοποιούς του μια εκστατική ένταση, τους μεταμόρφωσε. Έχτισε μια Κασσάνδρα που μιλούσε όλες τις γλώσσες, γλώσσες που τα συρματοπλέγματα είχαν ματώσει. Οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη ανέβηκαν για πρώτη φορά στα Διονύσια το 415, μεσούντος του Πελοποννησιακού Πολέμου, και μιλάει για τα δεινά των γυναικών της Τροίας που σκληρή τις περιμένει μοίρα. Θρηνεί η Εκάβη και η Ανδρομάχη, η Κασσάνδρα σε πέντε γλώσσες… ευρηματικός ο Τερζόπουλος, θρηνούν οι Τρωάδες εν χορώ, περικυκλωμένες από τον πόλεμο και τον φόβο του. Οι Αθηναίοι που παρακολούθησαν τη διδασκαλία της τραγωδίας του Ευριπίδη εκείνο το έτος πώς να ένιωσαν άραγε; Δεν θα το μάθουμε ποτέ ίσως, αλλά έχει σημασία ότι οι Αθηναίοι δέχτηκαν να ακούσουν τα λόγια της Εκάβης, της Ανδρομάχης, και της Κασσάνδρας. Να κοιτάξουν κατάματα τον φόβο και την αλαζονεία.

Στο Κούριο, πολύ κοντά στον ναό του Υλάτη Απόλλωνα, του θεού που αντιδίκησε με την Αθηνά και έφερε πόνο στις Τρωάδες το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις ανέβασε το αισχύλειο έργο «Επτά επί Θήβας». Ο σκηνοθέτης έδωσε έναν ιδιαίτερο τόνο στο δράμα του Αισχύλου, σχεδόν καταβίβασε τους αυστηρούς βασιλείς και στρατηγούς σε ένα επίπεδο περισσότερο ανθρώπινο. Ο Αισχύλος έδωσε στο κοινό μία ιστορία αδελφοκτονίας, μία ιστορία βασιλική τάξης και ηθικής που συνεχίζει να διασαλεύεται. Οι Θήβες κινδυνεύουν, οι βασιλιάδες αλαζόνες σκέφτονται μόνο την εξουσία και πώς να τη νέμονται; Παρακολουθώντας την παράσταση, είναι φορές που έχανα τον ειρμό των γεγονότων, με παράσερνε ο βόμβος της θάλασσας που ένα-δυο χιλιόμετρα παρακάτω τάραζε την ησυχία του κοίλου, και σκέφτομαι πώς ο αρχαίος θεατής θα προσλάμβανε την αδελφοκτονία και πολύ περισσότερο την αιμομιξία. Επιστρέφει η σκέψη μου στον ναό του Απόλλωνα και σκέφτομαι ότι ο χρησμός αυτού του θεού δεν εισακούστηκε και ο Λάιος τεκνοποίησε και από τη γενιά του η Θήβα υποφέρει. Και αυτό είναι το χειρότερο, αν στις «Τρωάδες» η πόλη, το βασίλειο, οι γυναίκες υποφέρουν, αυτό είναι αποτέλεσμα πολέμου εξωτερικού. Στη Θήβα του Ετεοκλή ο αφανισμός ενός οίκου και η δυστυχία μιας πόλης είναι αποτέλεσμα αδελφοκτόνου πολέμου…


Στη Λευκωσία από τον ΘΟΚ ανέβηκαν σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη οι «Πέρσες» του Αισχύλου. Η πρώτη τραγωδία που έχει ιστορικό υπόβαθρο, τους περσικούς πολέμους. Η αλαζονεία του Ξέρξη και της αυτοκρατορίας του τον φτάνουν στο σημείο να διαπράξει ύβριν και η άτη δεν αργεί να έρθει. Οι Πέρσες μιλούν για τον όλεθρο μιας ολόκληρης αυτοκρατορίας, για την ήττα των Περσών στην Ελλάδα. Μία αλλιώτικη προσέγγιση του σκηνοθέτη, μουσική και μελωδίες υποβλητικές που σε κάνουν να σκέφτεσαι ξυλοκέρατα να καλούν στη μάχη Βάρβαρους και Έλληνες, αλλά το πρόσταγμα να το έχουν οι θεοί. Ο αρχαίος θεατής θα ένιωθε, σκέφτομαι, δέος ακούγοντας τη συντριβή των Περσών στη Σαλαμίνα, στον Ελλήσποντο, και διά τον φόβο του Απόλλωνα θα έσπευδε στο Σούνιο ή σε άλλο ιερό του για να του δείξει την ευλάβειά του. Η αλαζονεία του Ξέρξη που στο τέλος τον αφάνισε, που ο Δαρείος από τον τάφο μέμφεται, η γενιά του έφερε το τέλος της αυτοκρατορίας των Περσών.

Τρεις διαφορετικές τραγωδίες, τρεις διαφορετικές υποθέσεις, τρεις χοροί, τρεις σκηνοθέτες, μα στο δικό μου μυαλό αυτό που έμεινε είναι το αχόρταγο του ανθρώπου για βασίλεια, για δόξα και δύναμη, για ισχύ, παραβλέποντας νόμους ανθρώπων και θεών και… «εμνήσθην του Προφήτου […] και είπον, άρα τις εστί, βασιλεύς η στρατιώτης, ή πλούσιος ή πένης, ή δίκαιος ή αμαρτωλός;».

Πολιτισμός: Τελευταία Ενημέρωση

X