Kathimerini.gr
Κυρίαρχος ρόλος του αμυντικού (ανοσολογικού) μας συστήματος είναι η προστασία του οργανισμού από ξένους (μικρόβια) και εσωτερικούς εχθρούς (καρκινικά κύτταρα). Απαρτίζεται από κύτταρα που κυκλοφορούν στο αίμα, όργανα που είναι διάσπαρτα στο σώμα μας (π.χ. λεμφαδένες) καθώς και μόρια (κυτταροκίνες-χημειοκίνες) επιφορτισμένα τόσο για την επικοινωνία και διέγερση των ανοσολογικών κυττάρων για δράση όσο και την επικοινωνία των ανοσοκυττάρων με άλλα όργανα του οργανισμού.
Ενας διαμεσολαβητής της επικοινωνίας του ανοσολογικού συστήματος με άλλα όργανα του σώματος είναι η κυτταροκίνη Ιντερλευκίνη-6 (ΙΛ-6). Μέσω αυτής, το ανοσολογικό σύστημα επικοινωνεί με το ήπαρ για την παραγωγή άλλων ανοσολογικά δραστικών μορίων ή με τον εγκέφαλο για την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος για την αντιμετώπιση της λοίμωξης. Ετσι, όταν το σώμα αρχικά συναντήσει έναν ξένο εισβολέα, το ανοσοποιητικό σύστημα διεγείρεται για να τον αντιπαλέψει. Οι πρώτες κυτταροκίνες που αναπτύσσονται στην πάλη αυτή παράγονται από τους φρουρούς του ανοσολογικού συστήματος, τα μακροφάγα κύτταρα. Αν στην πάλη αυτή νικήσει το αμυντικό σύστημα, τότε ο οργανισμός αναπτύσσει άμυνα και είναι άτρωτος σε νέα εισβολή από τον ίδιο μικροοργανισμό. Εχει ειδικά όπλα εναντίον του, όπως αντισώματα και φονικά κύτταρα (λεμφοκύτταρα).
Αν όμως η παραγωγή των κυτταροκινών από τα μακροφάγα κύτταρα είναι πολλαπλάσια της απαιτούμενης ποσότητας για τη διέγερση και ενεργοποίηση του ανοσολογικού συστήματος, τότε ο οργανισμός πέφτει θύμα της δράσης των κυτταροκινών, οι οποίες του καταστρέφουν ζωτικά όργανα όπως οι πνεύμονες, η καρδιά και ο εγκέφαλος. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «καταιγίδα κυτταροκινών». Εχει παρατηρηθεί σε ορισμένους ασθενείς, ευτυχώς λίγους, με συστηματική παιδική ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η «καταιγίδα κυτταροκινών» οδηγεί μερικούς ασθενείς με λοίμωξη από τον κορωνοϊό στην εντατική μονάδα θεραπείας με απροσδιόριστα αποτελέσματα για τη ζωή του πάσχοντος.
Ποια μοριακή διαταραχή του οργανισμού οδηγεί στην ανάπτυξη της καταιγίδας των κυτταροκινών δεν είναι γνωστό. Σε διάφορα εργαστήρια του κόσμου γίνεται έντονη έρευνα τόσο για την παθογένεια του φαινομένου αυτού όσο και για την ανεύρεση βιοδεικτών που θα αναγνωρίζουν έγκαιρα τα άτομα με επιρρέπεια ανάπτυξης καταιγίδας κυτταροκινών.
Τι μπορεί όμως να πράξει η ιατρική κοινότητα μέχρις ότου αναπτυχθούν μονοκλωνικά αντισώματα που να εξουδετερώνουν τον ιό ή εμβόλιο που θα αναπτύσσει μόνιμη ανοσία κατά του ιού;
Θα πρότεινα, στους ασθενείς που εισάγονται σε μονάδες θεραπείας με συμπτώματα (πυρετό πάνω από 38 βαθμούς Κελσίου, βήχα, διηθήματα στους πνεύμονες κ.ά.), εκτός της έναρξης της θεραπείας με υδροξυχλωροκίνη, να μελετώνται τα επίπεδα στο αίμα της κυκλοφορούσης ΙΛ-6 και φεριτίνης. Στους ασθενείς με πολύ αυξημένα επίπεδα της κυτταροκίνης ΙΛ-6 ή και της φεριτίνης, άμεσα να χορηγείται το αντίδοτo της ΙΛ-6. Το φάρμακο αυτό κυκλοφορεί. Η ιατρική κοινότητα γνωρίζει τα υπέρ και τα κατά του φαρμάκου αυτού. Χορηγείται για τη θεραπεία ασθενών με φλεγμονώδεις αρθρίτιδες. Τονίζω όμως η χορήγησή του πρέπει να γίνεται πριν από την εισαγωγή των ασθενών στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Στους ασθενείς που εισάγονται στις μονάδες εντατικής θεραπείας είναι ωφέλιμο να τους χορηγείται πλάσμα αίματος από ασθενείς που ιάθηκαν από τον COVID-19.
Οι προτάσεις αυτές δεν αίρουν την αναγκαιότητα τεκμηριωμένων κλινικών μελετών. Βρισκόμαστε όμως σε εμπόλεμη κατάσταση με τον ιό SARS-COV-2. Ετσι, η εφαρμογή θεραπειών που εφάρμοσαν συνάδελφοί μας σε άλλες χώρες, με κάποια καλά αποτελέσματα στους ασθενείς με κορωνοϊό, δεν είναι μόνον επιβεβλημένη αλλά μήπως η μη εφαρμογή τους αποτελεί ηθικό παράπτωμα;
* Ο κ. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος είναι ιατρός, ακαδημαϊκός.
