Συζητώντας η «Κ» και με τ/κ πηγές στο Κρανς Μοντάνα διαπίστωσε ότι προτεραιότητα αποτελεί η πρόοδος στο δεύτερο τραπέζι των συνομιλιών, εκεί που συζητούνται εδαφικό, περιουσιακό διακυβέρνηση και όχι σε αυτό της ασφάλειας και των εγγυήσεων.
Επί της ουσίας, έχει αντιστραφεί ή γίνεται προσπάθεια στη διαπραγμάτευση να αντιστραφεί το επιχείρημα της ε/κ πλευράς που ήθελε πρόοδο στην ασφάλεια και τις εγγυήσεις και μετά συζήτηση και πρόοδο στα άλλα κεφάλαια. Αυτό είναι το γενικότερο πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η συζήτηση στο Κρανς Μοντάνα.
Προστίθεται σε αυτό, το κακό κλίμα ανάμεσα στις δυο πλευρές, συν τον εκνευρισμό που έχει προκαλέσει η στάση και τα λεχθέντα του ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μεβλουτ Τσαβούσογλου ο οποίος στηρίζει την επιχειρηματολογία του πάνω στις τέσσερις ελευθερίες για Τούρκους πολίτες στην Κύπρο.
«Αυτό που προσπαθεί να κάνει η Τουρκία είναι να πάρει από πάνω, μέσω της Κύπρου, σε θέματα που αφορούν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αντί να δώσει» τόνισε δεικτικά αρμόδια ε/κ πηγή. Πρόσθεσε δε πως το κλίμα άλλαξε από την τοποθέτηση-πρόταση Τσαβούσογλου για ασφάλεια-εγγυήσεις.
Γύρω από την οποία αναπτύχθηκε μεγάλος διάλογος και αντιδράσεις στην Τουρκία. Υπενθυμίζεται ότι, αυτή η πρόταση κινούνταν στα εξής σημεία:
1. Η υφιστάμενη συνθήκη εγγυήσεων θα αναθεωρηθεί με βάση τη νέα ομόσπονδη δομή που θα δημιουργηθεί με βάση τα τ/κ και ε/κ ιδρυτικά κράτη,
2. Σε αυτό το πλαίσιο, με την έναρξη της εφαρμογής της συμφωνίας, την πρώτη μέρα μετά την έγκριση της στο δημοψήφισμα, θα αποσυρθεί ένας αριθμός (ένα ποσοστό) στρατευμάτων,
3. Θα δημιουργηθεί επιτροπή παρακολούθησης (της εφαρμογής της συνθήκης). Στην επιτροπή θα συμμετάσχουν οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, δυο μέλη από τ/κ και ε/κ ιδρυτικό κράτος ή 2 μέλη από το ομόσπονδο κράτος,
4. Η επιτροπή παρακολούθησης θα εγγυηθεί την λειτουργία του ομόσπονδου συντάγματος και των συνταγμάτων των ιδρυτικών κρατών,
5. Εφόσον όλα πάνε καλά θα αναθεωρηθεί ο αριθμός των ξένων στρατευμάτων στο νησί από τις εγγυήτριες δυνάμεις.
Λόγω της πρόταση αυτής, τα όσα ακούστηκαν σχετικά με τα τρία ερωτήματα που έθεσαν τα ΗΕ για να απαντηθούν με άξονα την Παρασκευή, εκ μέρους της Τουρκίας δεν έφεραν κάτι νέο στη συζήτηση. Θυμίζουν δε τα προαναφερόμενα, την πρόταση του σχεδίου Ανάν για την ασφάλεια, κάτι που είχε τονίσει η «Κ».
Η απάντηση Αναστασιάδη
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη δική του πρώτη τοποθέτηση, για τα τρία ερωτήματα έκανε εκτενή αναφορά στο πως απαντώνται οι ανησυχίες ε/κ και τ/κ γιατί δεν χρειάζεται συνθήκη εγγυήσεων και ποιος θα είναι ο μηχανισμός εφαρμογής της λύσης. Για τη Συνθήκη Εγγυήσεων επιγραμματικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι πλήττει την ανεξαρτησία και κυριαρχία ενός κράτους μέλους των Η.Ε. και της Ε.Ε. και έρχεται σε αντίθεση με το Χάρτη των Η.Ε., το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και το διεθνές δίκαιο ευρύτερα.
Με δεδομένη τη θέση της Ελλάδας ότι δεν επιθυμεί να συνεχίσει ως εγγυήτρια δύναμη, ως επίσης το γεγονός ότι τα σημερινά διεθνή δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά σε σύγκριση με το 1960, αλλά και λαμβάνοντας υπόψιν τα γεγονότα του 1974 και τη μέχρι σήμερα επικρατούσα κατάσταση, η όποια παρουσία τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων ή εγγυητικών δικαιωμάτων της Τουρκίας μετά την λύση θα αποτελούσε μια ετεροβαρή ρύθμιση εις βάρος της Ε/Κ κοινότητας, αφού λόγω ισχύος και αποστάσεως της Τουρκίας θα εθεωρείτο ως μια μόνιμη απειλή εναντίον των Ελληνοκυπρίων.
Για το πώς απαντώνται οι ανησυχίες ε/κ και τ/κ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε τα εξής μεταξύ άλλων:
(α) Πλήρης σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών σύμφωνα με τον Χάρτη των Η.Ε. και των αρχών και αξιών της Ε.Ε.
(β) Πλήρης σεβασμός στην δικοινοτικότητα και διζωνικότητα με μια σειρά συμφωνημένων διασφαλίσεων, όπως:
(i) Απαγόρευση επέμβασης της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης στις αρμοδιότητες των Πολιτειών ή της μιας Πολιτείας στις αρμοδιότητες της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης ή της άλλης Πολιτείας.
Τέλος για την εφαρμογή της λύσης τοποθετήθηκε γύρω από το ότι η υλοποίηση των προνοιών της λύσης αλλά και η διασφάλιση της μετά της λύσης κατάστασης πραγμάτων τεθούν υπό την εγγύηση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε. σύμφωνα με το Κεφάλαιο 7 του
Καταστατικού Χάρτη και ότι θα ανατεθεί συγκεκριμένος ρόλος για την ενεργό συμμετοχή της Ε.Ε. στην υλοποίηση της λύσης, πέραν από το προφανές έργο που συνδέεται με το κεκτημένο και την προσπάθεια να τερματισθούν οι μεταβατικές περίοδοι / παρεκκλίσεις το συντομότερο δυνατόν.
Άφαντος ο Ακιντζί κακό το κλίμα
Ενδεικτικό του κυρίαρχου ρόλου που έχει η Τουρκία στη διαδικασία, είναι πως στο Κρανς Μοντάνα η παρουσία του τ/κ ηγέτη περνάει απαρατήρητη. Ακόμη και οι δημόσιες εμφανίσεις του είναι μεμονωμένες, ελάχιστες εως καθόλου οι τοποθετήσεις του ενώ πληροφορίες της «Κ» τόνιζαν πως έχει αντιληφθεί το ρόλο του μέσα στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης. Το κακό κλίμα όπως συνεχίστηκε και σήμερα, με την επιμονή Τσαβούσογλου γύρω από τις τέσσερις ελευθερίες, θέμα στο οποίο πήρε θέση πρώτα με δημόσια δήλωση ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης που τόνισε ότι λόγω της κρισιμότητας των στιγμών δεν θα ακολουθήσει το παράδειγμα του ΥΠΕΞ της Τουρκίας και στο τέλος της διάσκεψης και της χθεσινής μέρας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας που τόνισε ότι σημασία έχουν αυτά που απασχολούν τους ε/κ και τους τ/κ και όχι την Τουρκία.
Δεν υπάρχει σύνδεση στο format
Το πώς θα γίνεται η συζήτηση από την ασφάλεια και τις εγγυήσεις στα άλλα κεφάλαια είναι ερώτημα που απασχολεί τα ΗΕ, το τόνισε άλλωστε και ο Έσπεν Έιντε. Την ίδια ώρα, ερώτημα επίσης αποτελεί ο ρόλος που θα διαδραματίσει αύριο με την παρουσία του ο ΓΓ των ΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες. Κάτι, έλεγαν πηγές, θα πρέπει να φανεί ή να έρθει ο ίδιος να ξεμπλοκάρει διαδικασίες. Η συζήτηση θα συνεχιστεί το πρωί, με κατ ιδίαν συναντήσεις των δυο ηγετών με τον Έσπεν Έιντε, πριν τη συνάντηση των μερών με τον ΓΓ των ΗΕ.
Αύριο δε αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες μια πιθανή κίνηση πάνω στο θέμα ασφαλειας και εγγυήσεων απο την πλευρά της Τουρκίας. Κι αυτο στην παρουσία του ΓΓ των ΗΕ. Μένει να διαφανεί αν θα γίνει αυτο. Την ίδια ωρα προκρίνεται απο πηγές πως και οι τ/κ είναι εγκλωβισμένοι λόγω τεσσάρων ελευθεριών.
Απο την πλευρά των Βρετανών δεν υπήρχε κάτι νεότερο. Δεν κυριαρχεί έτσι κι αλλιώς η παρουσία της Βρετανίας εφόσον η συζήτηση γίνεται μεταξύ Αναστασιαδη-Τσαβούσογλου.
Μια εκ των αλλαγών πάντως που διαπιστώνεται και συνδέεται με το πρώτο σημείο, ότι άλλαξε η ρητορική εκ μέρους των τ/κ, και της τουρκικης πλευρας είναι πως δεν ακούγεται επιχείρημα πέριξ της αποτελεσματικής συμμετοχής, με τις τέσσερις ελευθερίες που είναι οικονομικής φύσεως θέματα.
Εν κατακλείδι πηγές λένε πως δεν είναι η τελευταία αυτή η ευκαιρία για το κυπριακο, σε αντίθεση με τα όσα υποστηρίζουν τουρκικές πηγές.
