Του Ανδρέα Ανδρέου
Αν το πιο πάνω απόφθεγμα στο έλεγε ο παππούς σου πριν από 40 χρόνια, θα το πίστευες. Μπορεί και να το έκανες σημαία σου και να προσπαθούσες να το εφαρμόσεις ευλαβικά. Γιατί όχι; Ένας άνθρωπος που ήταν περπατημένος της ζωής, είχαν δει πολλά τα μάτια του και τουλάχιστον ως προς εσένα, ήταν άτομο εγνωσμένου και αδιαμφισβήτητου κύρους, δεν θα ήθελε το κακό σου. Θα πίστευες στη σοφία του λόγου του. Άλλωστε η ίδια η αλληλουχία των λέξεων του αποφθέγματος εκπέμπει μια σοφία. Το ίδιο ενδεχομένως να ένιωθε ένα νεαρό άτομο σήμερα αν ένας εγνωσμένου κύρους επιχειρηματίας στα βαθειά του γεράματα του έλεγε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, θα σκεφτόταν πως, «αυτός ο άνθρωπος είναι από τους πιο επιτυχημένους επιχειρηματίες, έζησε όλους τους πολέμους και τις κακουχίες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά και παρόλα αυτά, με νουθετεί κατ’ αυτό τον τρόπο. Σίγουρα κάτι θα ξέρει παραπάνω...».
Αν όμως αυτό το απόφθεγμα ήταν ο τίτλος διαφήμισης ενός κτηματομεσίτη ή ενός developerθα είχε την ίδια απήχηση σε αυτά τα άτομα;
Μάλλον όχι. Το πιθανότερο είναι πως οι πλείστοι θα το λαμβάναμε ως ένα τυχάρπαστο μήνυμα από κάποιον που το επάγγελμα του είναι να πουλά ακίνητα και να ζει από αυτό. Παρόλη την καχυποψία που θα είχαμε σε αυτή την περίπτωση και την έλλειψη βαρύτητας που θα του προσδίδαμε, καλό θα ήταν να διερωτηθούμε για το πόση δόση αλήθειας υπάρχει στο πιο πάνω απόφθεγμα. Μια αντικειμενική ιστορική αναδρομή είναι σχετικά εύκολη υπόθεση. Έχουμε ιστορικά καταγραμμένα δεδομένα, ξέρουμε τις συνθήκες που επικρατούσαν ανά περίοδο και μπορούμε να ξέρουμε πόσα πουλιούνταν τα οικόπεδα, τα σπίτια, τα διαμερίσματα ανά περιοχή κ.λπ. Σε όλες τις αστικές περιοχές, στις παραθαλάσσιες περιοχές, στα κέντρα κοινοτήτων και σε μεγάλο ποσοστό της υπαίθρου, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως οι αξίες είχαν μια πραγματική ανοδική πορεία. Δηλαδή, αν αφαιρέσουμε την απώλεια αξίας του χρήματος λόγω του πληθωρισμού, σε πραγματικούς όρους η αξία των ακινήτων έχει αυξηθεί.
Για παράδειγμα, όταν ένα οικόπεδο στον Στρόβολο πουλιόταν προς €900 το 1970, προς €10.000 το 1983, προς €90.000 το 2000 και €250.000 σήμερα είναι ηλίου φαεινότερο πως σε πραγματικούς όρους είχε πραγματική αύξηση στην αξία του άσχετα αν στα μεσοδιαστήματα η πραγματική αύξηση ήταν μικρή ή μεγάλη ή ακόμη αν σε ένα ενδιάμεσο διάστημα είχε και μείωση. Η μεγάλη εικόνα δείχνει ακριβώς μια καθαρή πραγματική αύξηση. Ανάλογες ιστορίες με διαφορετικά νούμερα συναντάμε σε πάρα πολλές περιοχές της Κύπρου. Η σοφία που εμπερικλείεται στο απόφθεγμα, λοιπόν, έχει πολλές συνιστώσες. Η μία είναι πως το ακίνητο ως επενδυτικό μέσο είναι ασφαλέστερο από πολλά άλλα είδη. Συνεπώς παρά τους όποιους τριγμούς και να νιώσει, μακροπρόθεσμα κερδίζει σε πραγματικούς όρους. Παρόλο που αυτή η θεώρηση βρίσκει κάποιους διαφωνούντες, εντούτοις μια αντικειμενική αντιπαραβολή επιχειρημάτων πείθει για την ορθότητά της.
Άλλη συνιστώσα είναι η διάσταση του χρόνου. Όσοι επεδίωξαν να βγάλουν γρήγορα χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα από την τοποθέτησή τους σε ακίνητα, δύσκολα είδαν το όνειρό τους να γίνεται πραγματικότητα. Πότε οι χρονοβόρες διαδικασίες μετατροπής ενός ακινήτου σε κάτι άλλο, πότε η φορολόγηση, πότε ο λανθασμένος υπολογισμός του πραγματικού κόστους, πότε κάτι άλλο, εξανέμισαν το προσδοκώμενο γρήγορο κέρδος. Άρα το πραγματικά σημαντικό κέρδος έρχεται με τη μακροχρόνια τοποθέτηση σε ακίνητα και όχι με την πρόσκαιρη. Άλλη συνιστώσα είναι η ακριβότερη τοποθέτηση που πηγάζει από την αναμονή ή/ και την αναβολή λήψης απόφασης για εξεύρεση καλύτερου σημείου τοποθέτησης. Εγώ δεν συστήνω να κλείνετε τα μάτια και να αγοράζετε οποιαδήποτε στιγμή. Αντίθετα, θα πρέπει να αναλύετε όλα τα δεδομένα που συμβαίνουν γύρω σας και ενημερωμένοι να λαμβάνετε τις αποφάσεις σας. Αν οι προοπτικές έχουν θετικό ορίζοντα, μη διστάσετε. Μπείτε. Αλλά και σε αρνητική πορεία να βρίσκονται τα πράγματα, δείτε πότε το πράγμα πάει να σταθεροποιηθεί και μπείτε. Μην είστε από αυτούς που νομίζουν ότι είναι επενδυτικοί γκουρού και στοχεύουν να μπουν στο χαμηλότερο σημείο και να βγουν στο ψηλότερο σημείο για να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους. Ακόμα δεν γνώρισα έναν τέτοιο. Μετά είναι το θέμα της ανάπτυξης της κοινωνίας. Σε μεγάλο βάθος χρόνου αλλάζουν οι αριθμοί, οι συνήθειες, οι τάσεις, τα θέλω κ.λπ. Αυτά δεν είναι τόσο ορατά σε διαστήματα του ενός έτους ή των πέντε. Σε ορίζοντα εικοσαετίας όμως για παράδειγμα, πολλά είναι που αλλάζουν. Αυτές οι αλλαγές είναι που επιφέρουν και την πρόσθετη πραγματική αξία. Άτομα μεγάλης ηλικίας που έζησαν ιστορικά γεγονότα, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές αλλαγές κ.λπ., είναι σε θέση να βλέπουν τη μεγάλη εικόνα. Εκεί είναι η αξία της εμπειρίας, εκεί είναι η αξία και της νουθεσίας. Οι μικρές εικόνες είναι σημαντικές τόσο για όσο υπάρχουν και για τα όσα λιθαράκια συνεισφέρουν για να κτιστεί η μεγαλύτερη εικόνα. Και αυτό σε πολλές περιπτώσεις φάνηκε και το 2013. Άτομα μεγάλης ηλικίας αντιμετώπισαν πιο ψύχραιμα το τι συνέβη και έδιναν θάρρος στους νεαρότερους οι οποίοι ήταν μέσα στη μιζέρια, στην ανασφάλεια και στην αβεβαιότητα. Και βοήθησαν στο γύρισμα της ψυχολογίας. Όταν, λοιπόν, δείτε τα ακίνητο με το σωστό φακό, υπάρχει μεγάλη δόση αλήθειας στο πιο πάνω απόφθεγμα. Κάντε την κίνησή σας και καθίστε «κλούβα»! Επειδή όπως είπε και κάποιος άλλος σοφός, «η καλύτερη στιγμή να αγοράσετε ένα ακίνητο είναι πάντα πριν από πέντε χρόνια».
