«Συνείδηση είναι η αίσθηση ότι κάποιος μας παρακολουθεί», έγραψε κάποτε ο Αμερικανός αρθρογράφος H.L. Mencken (1880-1956). Ίσως αυτή η αίσθηση να λειτούργησε στην περίπτωση μας και για το ζήτημα της υπόθεσης των αγνοουμένων για το οποίο γράφαμε μετ’ επιτάσεως τις τελευταίες τρεις βδομάδες εξ αφορμής του γεγονότος ότι η διαδικασία των ταυτοποιήσεων περιέπεσε σε τέλμα. Προκαλέσαμε, είναι αλήθεια, την κυβέρνηση, τη Βουλή αλλά και τους πολιτικούς αρχηγούς. Το πράξαμε όμως χρησιμοποιώντας ως όπλα μας στοιχεία που αποδείκνυαν άτσαλους χειρισμούς, σκανδαλώδεις μεθοδεύσεις, ανυπαρξία προγραμματισμού και απουσία οποιουδήποτε ελέγχου, ακόμα και στη διαχείριση των πολλών εκατομμυρίων που δωρίζουν μια σειρά από χώρες και η Κομισιόν για να λειτουργεί το πρόγραμμα της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ).
Αυτά ενδεχομένως διέγειραν και στους άρχοντες της πολιτείας την αίσθηση ότι κάποιος παρακολουθεί. Αν δεν είναι έτσι, ας μας συγχωρέσουν. Σημασία έχει πάντως ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενεργοποιήθηκε και πήρε το θέμα ζεστά, προφανώς αντιλαμβανόμενος ότι ο Προεδρικός του Επίτροπος κ. Γιώργος Ιακώβου τα έκανε μούσκεμα.
Παράλληλα, το θέμα έχει εγγραφεί στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής προς συζήτηση ενώ στην Ελλάδα έχει κινητοποιηθεί η Επιτροπή Συγγενών. Μάλιστα, ο πρόεδρός της, κ. Κωνσταντίνος Ανεμάς, σε γραπτή δήλωσή του στην «Κ», μεταξύ άλλων υποδεικνύει ότι αν η ΔΕΑ όντως αποφάσισε να αποστέλλει σε εργαστήριο εκτός Κύπρου δείγματα λειψάνων για ταυτοποίηση θα πρέπει να έχει προηγηθεί ομόφωνη απόφαση της ΔΕΑ, δηλαδή και του Ελληνοκύπριου μέλους της περιλαμβανομένου. Αυτό σημαίνει, κατά τον κ. Ανεμά, ότι «είτε η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας συναίνεσε στην απόφαση είτε δεν ενημερώθηκε από τον Ελληνοκύπριο εκπρόσωπό της στη ΔΕΑ. Οποιοδήποτε από τα δύο και αν ισχύει, η κυβέρνηση της Κύπρου πρέπει να παρέμβει άμεσα, διαφορετικά θα φέρει την κύρια ευθύνη». Ο γράφων είναι σε θέση να γνωρίζει ότι και τα τρία μέλη της ΔΕΑ (Ε/κ, Τ/κ και Η.Ε.) είχαν συμφωνήσει να αναζητήσουν εργαστήριο γενετικής στο εξωτερικό, για να υποσκελίσουν το Ινστιτούτο Γενετικής στην Κύπρο.
Εξάλλου, απόδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι το UNDP δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του σχετική προκήρυξη. Άρα έχουν τη φωλιά τους λερωμένη και θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις. Εξηγήσεις θα πρέπει να δώσουν όμως και για τη διαχείριση των κονδυλίων στα εφτά χρόνια που λειτουργεί το πρόγραμμα ερευνών, εκταφών και ταυτοποιήσεων, τα οποία ξεπερνούν τα δώδεκα εκατομμύρια δολάρια. Εμείς, μέσα από τα ρεπορτάζ μας, προκαλέσαμε τη ΔΕΑ να δώσει απαντήσεις σε όλες τις καταγγελίες και αποκαλύψεις που κάναμε. Ωστόσο, αν και πέρασαν τρεις και πλέον βδομάδες, δεν ένιωσαν την ανάγκη να δώσουν μιαν εξήγηση. Ούτε καν να βγάλουν μια λακωνική διάψευση.
Αντίθετα, επικρατεί μια ένοχη σιωπή, ως εάν να μη συμβαίνει τίποτε. Αλήθεια είναι ότι στα 30 χρόνια της ύπαρξής της η ΔΕΑ ήταν στο απυρόβλητο, κάτι σαν ιερή αγελάδα στην Ινδία. Σήμερα όμως που κάποιοι τους εκθέτουν καταγγέλλοντάς τους, για κακοδιαχείριση, για μακάβρια παιγνίδια με τα λείψανα, για περιφρόνηση των συγγενών των αγνοουμένων, για αδιαφανείς προσλήψεις και ανεξέλεγκτα έξοδα, θα έπρεπε τα μέλη της ΔΕΑ, αν δεν θεωρούν εαυτούς ιερές αγελάδες, να προστρέξουν στον μέγα Ινδό πολιτικό και φιλόσοφο Μαχάτμα Γκάντι, ο οποίος υπέδειξε ότι «ο μόνος τύραννος που δέχομαι είναι η σκληρή φωνή μέσα μου». Και να αναζητήσουν τη φωνή μέσα τους, που έστω κι αν λοξοδρόμησε, κάπου σίγουρα θα υπάρχει…
Η ουσία είναι ότι στο πλέον ανθρωπιστικό ζήτημα της κυπριακής τραγωδίας, δεν μπορούν να υπάρχουν σκοπιμότητες και παιγνίδια επικράτησης. Κανείς δεν μπορεί να επιδιώκει να βγει νικητής, γιατί όλοι σε αυτό το νησί είμαστε χαμένοι από την τραγωδία. Ιδίως οι συγγενείς των αγνοουμένων που ζουν την τραγωδία αυτή καθημερινά, άλλοι επί τέσσερεις και άλλοι επί πέντε δεκαετίες. Η ουσία είναι να βγει η διαδικασία από το τέλμα. Όσοι λοιπόν επιμένουν ή βολεύονται στο τέλμα δεν έχουν θέση ούτε στη ΔΕΑ ούτε πουθενά αλλού. Αυτά σε ό,τι αφορά τη ΔΕΑ και να είναι σίγουροι ότι θα επανέλθουμε.
Παράλληλα, θα πρέπει να πούμε ότι οι εξελίξεις της βδομάδας που πέρασε δίνουν ήδη ένα πρώτο φως ελπίδας ότι ο γόρδιος δεσμός θα λυθεί. Ας ελπίσουμε ότι οι προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αποδώσουν και οι κινήσεις της Βουλής θα συμβάλουν ώστε η διαδικασία ταυτοποιήσεων να μπει σε γοργούς ρυθμούς, προς όφελος των συγγενών. Αλλά και για να μη μας τυραννά η σκληρή φωνή της συνείδησης όταν θα μας ρωτά τι κάναμε…
