Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το έχουμε πει πολλές φορές από αυτή εδώ τη στήλη ότι ο τομέας του βιβλίου χρειάζεται μεγαλύτερη και πιο συγκεκριμένη στήριξη από την Πολιτεία. Είναι θεωρώ ένας παραμελημένος τομέας και δεδομένης της έλλειψης προσωπικού στο Τμήμα Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού τα πράγματα δεν φαίνονται να αλλάζουν σύντομα. Δυστυχώς. Άρα σκέφτομαι για ποιο λόγο να ζητάμε τη δημιουργία μιας νέας κυπριακής βιβλιοθήκης. Πόσο την έχουμε ανάγκη, αν δεν μπορούμε να τη στελεχώσουμε κατάλληλα; Χρειαζόμαστε απλώς ένα νέο, πιο υποβλητικό κτήριο για να κόψει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας μία ακόμη κορδέλα, όταν θα παραδίδει την προεδρία μετά από τέσσερα ή περισσότερα χρόνια;
Κάνοντας όμως δεύτερες σκέψεις, καταλήγω στο συμπέρασμα πως χρειαζόμαστε και νέα Κυπριακή Βιβλιοθήκη και νέες πολιτικές για το βιβλίο, γιατί έχουμε μείνει πίσω σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζει η Πολιτεία τον κόσμο του βιβλίου, που αλλάζει συνεχώς και εμείς με τις δομές μας δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε, όσο και αν θέλουμε.
Χρειαζόμαστε ένα νέο κτήριο για να μπορέσει να αναπνεύσει ο πλούτος της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, να συγκεντρωθούν τα λογοτεχνικά αρχεία, να γίνουν οι χώροι του πολιτιστικές και κοινωνικές κυψέλες. Να είναι σημείο αναφοράς στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης της Λευκωσίας και της Κύπρου ολόκληρης. Να είναι ένας κόμβος πολιτιστικής και λογοτεχνικής ζύμωσης. Σαφώς και δεν χρειαζόμαστε απλώς και μόνο ένα κτήριο, γιατί τα κτήρια τα φτιάχνεις, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το μετά είναι το θέμα. Και εδώ είναι που χωλαίνουμε, άρα αναμένω από το υφυπουργείο Πολιτισμού συγκεκριμένο σχέδιο για τη λειτουργία της νέας Κυπριακής Βιβλιοθήκης, όπως το Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης 2010 – 2014 που είχαν συντάξει ο Φίλιππος Τσιμπόγλου και ο Ανδρέας Κ. Ανδρέου και που έμεινε σε ένα συρτάρι… Έγραφε η συνάδελφος Μερόπη Μωυσέως το 2014 στο Παράθυρο του Πολίτη: «Αν το κράτος διέθετε το 2010 το ποσό των 6,5 εκατ. ευρώ, θα είχαμε σήμερα μια “κλασική εθνική βιβλιοθήκη”. Αυτό διαφαίνεται μέσα από το “Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης 2010-2014”, το οποίο αναρτήθηκε στις 26 Μαρτίου στο διαδίκτυο, τεσσεράμισι χρόνια μετά τη σύνταξή του και αφού αλλάξαμε δύο κυβερνήσεις και τέσσερις υπουργούς Παιδείας και Πολιτισμού. […] Η μελέτη εκπονήθηκε αφιλοκερδώς από τους Τσιμπόγλου - Ανδρέου, στο πλαίσιο της προσφοράς των ιδίων αλλά και της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου προς την κυπριακή κοινωνία. Τα χρόνια πέρασαν, το Στρατηγικό Σχέδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ […].
Σε εκείνο το Στρατηγικό Σχέδιο, το 2010 έγραφαν οι συντάκτες του: «Οι υφιστάμενες κτηριακές εγκαταστάσεις είναι ανεπαρκείς και ακατάλληλες για την ορθολογική λειτουργία της ΚΒ, πολύ περισσότερο για την ανάπτυξή της». Το 2010 και σήμερα έχουμε 2023 και σε λίγο 2024 και ακόμα συζητάμε για το κτήριο, για το ένα και το άλλο. Συζητάμε για το αν θα πηγαίνουμε στις διεθνείς εκθέσεις βιβλίου, συζητάμε για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία και το 2010 είχε γίνει δωρεάν ολόκληρη μελέτη, αλλά είχαμε άλλα φαίνεται να σκεφτούμε και δεν προλαβαίναμε…
Τις ίδιες σκέψεις κάνω και για τα εικαστικά, τα οποία επίσης θεωρώ έναν τομέα αρκετά παραγκωνισμένο. Θα μου πείτε έχουμε τη ΣΠΕΛ, έχουμε το κτήριο, το οποίο προορίζεται για Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης. Προσπαθεί όμως ακόμα να βρει τον δρόμο της και ποιος είναι ο ρόλος της ως εκθεσιακός χώρος. Όταν εγκαινιάστηκε ο χώρος διαβάζαμε πως ο νέος χώρος της Κρατικής Πινακοθήκης στο πρώην κτήριο της ΣΠΕΛ, ένα κτήριο του 1965, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Σταύρου Οικονόμου, εμβαδού 3630 τ.μ., αποτελείται από τρεις ορόφους. Σε αυτό το κτήριο, όπως σημείωναν οι τότε Πολιτιστικές Υπηρεσίες του τότε Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού «θα εκτίθενται σύγχρονα έργα τέχνης από την Κρατική Συλλογή, από τη δεκαετία του ’50 και εντεύθεν, συμπεριλαμβανομένων έργων που κάνουν χρήση μη-συμβατικών και νέων μέσων και θα λειτουργεί ως παράρτημα της υφιστάμενης Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Κυπριακής Τέχνης στην οδό Στασίνου». Τα εγκαίνια έγιναν τον Φεβρουάριο του 2019 και ακόμα ψάχνει ρόλο η ΣΠΕΛ, και η Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης-Majestic έμεινε να περιμένει να δει τι θα γίνει τελικά, παράρτημα ή κάτι άλλο;
Μας αρκεί που οι χώροι δεν είναι άδειοι, όπως έχω ξαναγράψει, κινδυνεύοντας να γίνω γραφικός. Αλλά δεν είναι αρκετό οι χώροι να είναι απλώς γεμάτοι, αλλά να έχουν έναν λόγο ύπαρξης, να ενεργούν ως χώροι αναφοράς για τον σκοπό για τον οποίο ανεγέρθηκαν.
Συμπερασματικά λοιπόν δεν αρκούν μόνο τα κτήρια, χρειάζεται και στρατηγικός σχεδιασμός, και άνθρωποι με όρεξη και μεράκι και πολιτική βούληση για να το εφαρμόσουν.
