Του Απόστολου Τομαρά
Η ιστορία με το τερματικό ΦΑ στο Βασιλικό δηλαδή την εισαγωγή ΦΑ για την εσωτερική αγορά της Κύπρου αποτελεί χαστούκι σε όσους διαχειρίστηκαν παρόμοια έργα με κριτήρια πέραν τον τεχνοκρατικών. Γιατί δεν είναι μόνο το τερματικό. Το 2011 όταν ναυάγησε η δεύτερη προσπάθεια έλευσης ΦΑ, το βασικό επιχείρημα ήταν πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έπρεπε να εγκλωβιστεί σε ένα μακροχρόνιο συμβόλαιο αγοράς τη στιγμή που σε μερικά χρόνια θα γινόταν παραγωγός χώρα ΦΑ. Τελικά ούτε ΦΑ ήλθε ούτε η Κυπριακή Δημοκρατία μέχρι σήμερα έχει καταφέρει να βγάλει ΦΑ στην επιφάνεια. Το κεφάλαιο ΦΑ για την Κύπρο είναι μια πονεμένη ιστορία που αν κάποιος το έψαχνε σε βάθος θα εντόπιζε πράγματα και θάματα για τα οποία κάποιοι πολιτικοί ταγοί θα έπρεπε να λογοδοτήσουν. Δεν έγινε τίποτα και ούτε πρόκειται να γίνει. Γιατί όπως έλεγε ο αείμνηστος Σπύρος Καλογήρου στην ταινία ΛΟΛΑ «Είναι πολλά τα λεφτά Άρη». Και δεν είναι μόνο τα πολλά λεφτά. Κάποιοι πολιτικοί ειδήμονες πίστεψαν πως μπορούν να χρησιμοποιήσουν το φυσικό πλούτο της Κύπρου για να στριμώξουν τους Τ/κ. Η γειτονική μας Αίγυπτος που διαχειρίστηκε τους ενεργειακούς της πόρους ορθόδοξα, μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια από τις ανακαλύψεις ξεκινούσε την εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Στην ευρωπαϊκή Κύπρο έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια για την εισαγωγή ΦΑ και 14 χρόνια από τότε που εντοπίστηκαν κοιτάσματα και ακόμα να μυρίσουμε κυπριακό ΦΑ. Κάποιοι αποδίδουν τη δυστοκία στο πολιτικό πρόβλημα. Λένε τη μισή αλήθεια. Για τη σημερινή κατάσταση οι άμεσα υπεύθυνοι είναι όσοι διαχειρίστηκαν τα ενεργειακά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή τέσσερις κυβερνήσεις από το 2005, χρονιά ορόσημα για τα ενεργειακά. Στην παρούσα κυβέρνηση, επί του παρόντος, δεν μπορούν να καταλογιστούν ευθύνες. Ο απολογισμός θα γίνει αργότερα. Εάν όμως θέλουμε να είμαστε δίκαιοι και να μην αντιμετωπίζουμε τους πάντες με συνωμοσιολογικό πρίσμα, ο αρμόδιος Υπουργός έχει δείξει σημάδια σύγκρουσης με κατεστημένα στα ενεργειακά.
Το θέμα δεν είναι μόνο ο Υπουργός. Όταν θα σφίξουν τα περιθώρια και ενδεχομένως θα χρειασθεί να παρθούν τολμηρές αποφάσεις, το Προεδρικό θα κάνει την διαφορά; Θα στηριχθεί π.χ ο Υπουργός Ενέργειας εάν υπάρξει μετωπική σύγκρουση με τους κινέζους του τερματικού ή θα ακολουθηθεί η τετριμμένη πολιτική πρακτική του αδειάσματος; Για το τερματικό στο Βασιλικό θα πρέπει να μιλήσουν αυτοί που έκαναν τις επιλογές και όχι όσοι τις διαχειρίζονται εξ ανάγκης. Το έργο του Βασιλικού όπως φαίνεται σήμερα και όπως λέγεται δόθηκε στο Πεκίνο από την προηγούμενη κυβέρνηση. Με ορατό το ενδεχόμενο τα όσα βιώνουμε σήμερα να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου οι πολιτικοί ιθύνοντες που πήραν τις αποφάσεις δεν πρέπει να βγουν σήμερα και να εξηγήσουν με ποια κριτήρια έγινε η συγκεκριμένη επιλογή; Να εξηγήσουν αν ο ανάδοχος του έργου μπορούσε να φέρει εις πέρας το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο ή αν την ζυγαριά έγειραν πολιτικά κριτήρια; Μέχρι σήμερα δεν έχουν μιλήσει και να το θυμηθείτε αν η σύμβαση καταγγελθεί θα την πέσουν όλοι στον νυν Υπουργό Ενέργειας όπως έγινε και με τα ζητήματα που προέκυψαν με την διαχειρίστρια εταιρεία του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Το θέμα είναι πως θα κινηθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο οποίος θα ανάψει ή θα κρατήσει σβηστό το πράσινο φως στον Γιώργο Παπαναστασίου. Για τους πολίτες η σημερινή κατάσταση με το τερματικό στο Βασιλικό γίνεται περισσότερο εξοργιστική αν επιχειρηθεί μια αναδρομή για την εισαγωγή ΦΑ ως φθηνότερου καυσίμου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το εγχείρημα φέτος συμπλήρωσε 19 χρόνια και το διαχειρίστηκαν με την παρούσα πέντε κυβερνήσεις. Το 2005 επί διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου ξεκίνησε το φιλόδοξο ταξίδι για δημιουργία τερματικού ΦΑ στο Βασιλικό. Ένα χρόνο αργότερα και ενώ η προκήρυξη διαγωνισμού για τα κατασκευαστικά έργα ήταν προ των πυλών άρχισαν οι δημόσιες αμφισβητήσεις και οι φωνές για πλωτή μονάδα που τελικά οδήγησαν σε ναυάγιο της προσπάθειας. Δυο χρόνια αργότερα το όλο θέμα επανακάμπτει. Η τότε κυβέρνηση Χριστόφια αναθέτει στην ΑΗΚ την εισαγωγή Φ.Α, με τον ημικρατικό οργανισμό να έρχεται σε συμφωνία με τη ΔΕΦΑ, KOGAS και SHELL. Και ενώ όλα ήταν έτοιμα για να πέσουν οι υπογραφές το 2011 ξεκινούν και πάλι οι αντιδράσεις με αποτέλεσμα νέο ναυάγιο. Οι αντιδράσεις τότε είχαν ως βασικό επιχείρημα το κυπριακό ΦΑ που είχε ανακαλυφθεί στο τεμάχιο 12 το οποίο μέχρι σήμερα παραμένει στον βυθό. Η τρίτη προσπάθεια εκδηλώθηκε σχεδόν 10 χρόνια μετά ωστόσο και αυτή βαδίζει στα ίδια βήματα με τις προηγούμενες. Οι προσπάθειες για προμήθεια ΦΑ συνεχίσθηκαν τα επόμενα έξι χρόνια. Η μέθοδος των δημόσιων προκηρύξεων δεν καρποφόρησε και εγκαταλείφθηκε τελικά γύρω στο 2017.
