Του Γιώργου Κακούρη
Η εμπλοκή της Κύπρου στην προσπάθεια αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας είχε και μια αναπάντεχη παρενέργεια. Οι εξελίξεις στο Μεσανατολικό, τις οποίες η ελληνοκυπριακή ειδησεογραφία συνήθως παρακολουθεί εξ αποστάσεως από την φανταστική τοποθεσία της Κύπρου, κάπου μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου, έγιναν εξελίξεις με συγκεκριμένες παραμέτρους για την κυπριακή εξωτερική πολιτική, και την κυπριακή εσωτερική (μικρο)πολιτική.
Το ότι γείτονές μας είναι η Τουρκία, η Συρία, ο Λίβανος, το Ισραήλ, η Παλαιστίνη και η Αίγυπτος είναι συνήθως αφηρημένες έννοιες τις οποίες ανασύρουμε από το κουτί όπου τις έχουμε κλείσει, μόνο όταν αφορούν τα προβλήματα με την Τουρκία, τις όποιες ενεργειακές συζητήσεις με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, και το μεταναστευτικό.
Και για τα τρία έχουμε προκάτ επιχειρήματα, συζητήσεις και ρητορικές φόρμουλες που αφορούν τους διπλωμάτες και τους ειδικούς, αλλά δύσκολα φτάνουν στις καθημερινές συζητήσεις. Η όποια «σχέση» με την Τουρκία χάνει την όποια ουσία συζήτησης και αναζήτησης πολιτικής θέσης μέσα στους ψυχαναγκασμούς του Κυπριακού, τα ενεργειακά είναι μια τεχνική και οικονομική συζήτηση που έχει περάσει στο θυμικό ως το μεγαλόπιασμα που μας ήθελε να γινόμαστε εμιράτο και κόμβος και ενεργειακός παίχτης, και το μεταναστευτικό έγινε –χάρη στην απροσεξία της Αριστεράς και τον κυνισμό της Δεξιάς– ένα νέο ψυχόδραμα φοβίας και κακοδιαχείρισης.
Και τότε ήρθε η «Αμάλθεια», η οποία ήταν ένα στοίχημα που μέχρι στιγμής βγήκε στην Κύπρο, γιατί εντόπισε και «κλείδωσε» σε μια ανάγκη την οποία η χώρα μπορούσε να εκπληρώσει βάσει αυτού που ξένος διπλωμάτης μου περιέγραψε ως «το μόνο πραγματικό συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας», δηλαδή τη γεωγραφία. Όχι αυτή τη φορά για να γίνει κεντρικός κόμβος (αν και δεν έλειψαν οι υπερβολές), αλλά επιχειρησιακά για να ταιριάξει στο παζλ μιας διεθνούς προσπάθειας. Η προσπάθεια θα μπορούσε να είχε ναυαγήσει, όμως οι κακές συνθήκες στη Γάζα και τα συμφέροντα και άλλων (και των ΗΠΑ, και της Ε.Ε., και του Ισραήλ, και αραβικών κρατών) συνέτειναν στο να προχωρήσει.
Άσχετα με το αν ο θαλάσσιος διάδρομος κλείσει λόγω του ότι το Ισραήλ πλέον εκτός από αμάχους που δεν ευθύνονται για τα εγκλήματα της Χαμάς, σκοτώνει πλέον και εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, η Κύπρος είναι πλέον αυτόβουλα στον χάρτη, και όχι μόνο ως αεροπλανοφόρο ή σταθμός παρακολούθησης. Αυτό φυσικά, όπως κάθε επιλογή σε αυτή τη ζωή, ενέχει οφέλη και ρίσκα. Το αποτέλεσμα θα προκύψει αναλόγως του σχεδιασμού που έχει γίνει και των χειρισμών που θα γίνουν.
Σε αυτό το πλαίσιο, και με την Κύπρο στη διεθνή ειδησεογραφία, ανακαλύψαμε και εμείς πού βρισκόμαστε (γεωγραφικά), και συζητάμε πλέον ίσως για πρώτη φορά πού βρισκόμαστε (γεωπολιτικά). Μπορεί πλέον να γίνει, αν θέλουμε, μια ουσιαστική συζήτηση: είναι ο θαλάσσιος διάδρομος άλλοθι για το Ισραήλ για να συνεχίσει τον πόλεμο; Είναι εργαλείο καθαρά ανθρωπιστικό που μπορεί να γίνει και μοχλός πίεσης για άνοιγμα άλλων περασμάτων; Ως χώρα θα έπρεπε να είμαστε με τους υπό κατοχή Παλαιστινίους ή με το Ισραήλ με το οποίο υπάρχουν κάποια κοινά συμφέροντα που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια;
Είμαστε γέφυρα ή επιτήδειοι ουδέτεροι; Εδώ υπάρχει έδαφος για πραγματική πολιτική ερμηνεία και πολιτική συζήτηση, η οποία για πρώτη φορά φέρνει στις καθημερινές συζητήσεις την εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όχι ως ευκαιριακού δορυφόρου της Ρωσίας ή σταθμού του ΝΑΤΟ, αλλά ως χώρας που κάνει τις επιλογές της.
Εν τω μεταξύ, τις τελευταίες ημέρες τα ελληνοκυπριακά κόμματα κατάφεραν να αναδείξουν ακόμη μία φορά πόσο εκτός θέματος βρίσκονται, και πόσο λίγη διάθεση έχουν για ουσιαστική πολιτική συζήτηση που να μη θεωρεί τους ψηφοφόρους εργαλεία που θα χειραγωγηθούν με τις κατάλληλες συναισθηματικές και ρητορικές ατάκες. Αντί να εγκρίνουν ένα ψήφισμα που να προσπαθεί με πολιτικούς όρους να ισορροπήσει, καταδικάζοντας τα εγκλήματα της Χαμάς και του Ισραήλ, τα κόμματα κόλλησαν στις λέξεις και άρχισαν να αλληλοκατηγορούνται για χάριν των κομματικών ακροατηρίων.
Τα ελληνοκυπριακά κόμματα συνήθως ακολουθούν πολύ μετά την κοινωνία, αντί να δημιουργούν πολιτική συζήτηση. Αμφιβάλλω αν θα προσαρμοστούν.
