Το Δεκέμβριο του 2002 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης συνοδευόμενος από τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων είχε μεταβεί στην Κοπεγχάγη για να πάρει μέρος στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η οποία θα έπαιρνε την απόφαση για ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.
Στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε στις 12-13 Δεκεμβρίου εξελίχθηκε ταυτόχρονα ένα οργιώδες παρασκήνιο για να υπάρξει συμφωνία λύσης του Κυπριακού με βάση το Σχέδιο Ανάν. Την τελευταία ημέρα της Συνόδου του Συμβουλίου και ενώ ευρισκόταν σε εξέλιξη πρωινή συνεδρία το Εθνικού Συμβουλίου σε αίθουσα του ξενοδοχείου όπου διαμέναμε, ζήτησε συνάντηση ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης. Ήλθε στη μικρή αίθουσα στην οποία συνεδρίαζε το Εθνικό Συμβούλιο συνοδευόμενος από τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Παπανδρέου. Απευθυνόμενος στον Πρόεδρο Κληρίδη ο Έλληνας Πρωθυπουργός τον ερώτησε ευθέως: «Κύριε Πρόεδρε, είσαστε έτοιμος να συμφωνήσετε σήμερα σε λύση του Κυπριακού με βάση το Σχέδιο Ανάν;» Ο Πρόεδρος Κληρίδης απάντησε ως εξής: «Εξαρτάται». Και προχώρησε λέγοντας ή μάλλον ερωτώντας αν θα επιστραφεί η χερσόνησος της Καρπασίας υπό Ε/Κ διοίκηση στα πλαίσια της λύσης. Ο Σημίτης απάντησε ότι δεν το γνωρίζει και ότι επ’ αυτού θα πρέπει να συναντηθεί και να ερωτήσει τον Ερτογάν ο οποίος βρισκόταν στην Κοπεγχάγη. Κατόπιν τούτου Σημίτης και Παπανδρέου αποχώρησαν για να επιδιώξουν συνάντηση με τον Ερτογάν. Επέστρεψαν σε μια περίπου ώρα. Μετέφεραν την απάντηση του Ερτογάν. Ωμή και κυνική. Δεν υπάρχει πρόθεση επιστροφής της Καρπασίας υπό Ε/Κ διοίκηση, γιατί θεωρείται στρατηγικής σημασίας περιοχή για την Τουρκία.
Από αυτό το ιστορικό επεισόδιο της Κοπεγχάγης επιβεβαιώνεται με «κραυγάζοντα» τρόπο η σταθερή και διαχρονική προσέγγιση της Τουρκίας σε ότι αφορά την Κύπρο. Την οποία θεωρεί ως κρίσιμης σημασίας για τον γεωστρατηγικό, γεωπολιτικό και γεωοικονομικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου.
Αυτή την αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα δεν επιτρέπεται να την ξεχνούμε. Η Τουρκία θεωρεί την Κύπρο πολύτιμη στους στρατηγικούς της σχεδιασμούς. Όσο δεν κατανοούμε αυτή την οφθαλμοφανή πραγματικότητα θα διαπράττουμε συνεχώς σφάλματα και θα αποτυγχάνουμε στη διαμόρφωση και υλοποίηση μιας αναγκαίας εθνικής στρατηγικής.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για την κρίσιμη γεωπολιτική θέση της Κύπρου και κυρίως για τον κομβικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην ευρύτερη περιοχή ως παράγοντας σταθερότητας, ασφάλειας και συνεργασίας και όχι βέβαια ως στρατηγικός πυλώνας της Τουρκίας.
Αλλά και την προνομιακή θέση που της προσδίδει η συμμετοχή στην Ε.Ε. Οι συνθήκες στο γεωπολιτικό χώρο των
Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, στον οποίο περιλαμβάνονται τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος, δημιουργούν ευκαιρίες, προκλήσεις και δυνατότητες για την Ασφάλεια και της Ελλάδας και της Κύπρου. Οι προκλήσεις προέρχονται από τη συνεχιζόμενη επικίνδυνη ρευστότητα στη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο και από τον εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό για την πρόσβαση των βιομηχανιών κρατών στους φυσικούς πόρους της Κεντρικής Ασίας.
Η Ελλάδα και η Κύπρος ανεξάρτητα από την αποδυνάμωση τους, η μεν Ελλάδα από τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση η δε Κύπρος λόγω της κατοχής αποτελούν κρίσιμους παράγοντες στη διαμόρφωση περιφερειακών συνθηκών ασφάλειας. Ελλάδα και Κύπρος οφείλουν σε αυτή την καθοριστική χρονική περίοδο να αξιοποιήσουν τις μοναδικές στρατηγικές τους θέσεις ώστε να μετατραπούν σε κεντρικούς κομβικούς σταθεροποιητικούς παράγοντες στο χώρο των Βαλκανίων, της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου και κυρίως σε ζωτικούς συνδέσμους αυτής της περιοχής με την Ευρώπη.
Βεβαίως Ελλάδα και Κύπρος έχουν την ιδιαιτερότητα να είναι υποχρεωμένες να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις ενός μεταβαλλόμενου διεθνούς περιβάλλοντος, με ταυτόχρονη αντιμετώπιση της πολιτικής της Τουρκίας. Η σημαντικότερη απειλή κατά της ασφάλειας του Ελληνισμού εξακολουθεί να προέρχεται από την πλευρά της Τουρκίας με τη συνεχιζόμενη κατοχή στην Κύπρο και τις αμφισβητήσεις των νομίμων κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας που στοχεύουν στην αλλαγή του status quo στην περιοχή. Επέκταση των ορίων επιχειρησιακής ευθύνης της Τουρκίας στο Αιγαίο στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, επέκταση των ορίων του FIR της προς τα Δυτικά, των ορίων έρευνας και διάσωσης, δημιουργία γκρίζων ζωνών και συνεκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και απειλή πολέμου σε περίπτωση που η Ελλάδα αποφασίσει να ασκήσει το δικαίωμα της, δυνάμει του άρθρου 3 του δικαίου της θάλασσας για επέκταση των χωρικών της υδάτων από 6 σε 12 ναυτικά μίλια.
Ενώ Ελλάδα και Κύπρος αποτελούν κρίσιμους παράγοντες στη διαμόρφωση περιφερειακών συνθηκών ασφάλειας ένεκα της στρατηγικής τους θέσης, μιας αρκετά ανεπτυγμένης οικονομίας αλλά και των καλών σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, η συνεχιζόμενη τουρκική επιβουλή και ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας, μας υποχρεώνει σε μια ανάλογη στρατηγική διπλωματικών και πολιτικών χειρισμών και αντίστοιχης αμυντικής διάταξης.
Αυταπάτες δεν πρέπει να υπάρχουν. Η διαφύλαξη του ρόλου Ελλάδας και Κύπρου ως πόλων σταθερότητας ενταγμένων σε ένα περιφερειακό σύστημα ασφάλειας προϋποθέτει συγκεκριμένο εθνικό σχεδιασμό και πολιτικές και διπλωματικές κινήσεις που θα λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψη τη συνεχιζόμενη τουρκική απειλή.
Και τούτο καθίσταται απόλυτη αναγκαιότητα αν ληφθεί υπόψη η διαμόρφωση νέων ισορροπιών στο γεωπολιτικό πεδίο της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής.
Η αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας – Ισραήλ και Τουρκίας – Ρωσίας και ο απροκάλυπτος ολοκληρωτισμός που επιβάλλει ο Ερτογάν μετά το αποτυχεμένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, συνιστούν γεγονότα που πρέπει να εκτιμηθούν σωστά. Οι ενεργειακές δυνατότητες της Κύπρου πρέπει να αποτελέσουν εξισορροπητικό παράγοντα για αποφυγή αποδυνάμωσης του Κυπριακού Κράτους αλλά και του καθόλου Ελληνισμού και υποβάθμισης του ρόλου και των δυνατοτήτων του σε ένα γεωγραφικό χώρο στον οποίο υπήρξε ιστορικά κυρίαρχος και υποδεικνύει την ανάγκη κατεπείγουσας υπέρβασης των αδυναμιών στα πλαίσια μιας μεγαλόπνοης στρατηγικής.
Η Κύπρος και η Ελλάδα με τις ξεχωριστές τους κρατικές οντότητες οφείλουν να αναδείξουν τη διαχρονικότητα και την οικουμενικότητα του Ελληνισμού ως στοιχείων εν δυνάμει ισχύος και ως το πιο σταθερό βάθρο, όχι ασφαλώς επανάπαυσης και εφησυχασμού, αλλά αφετηρίας για την ανακοπή της τουρκικής απειλής που εμφανώς ενθαρρυνόμενη και απροσχημάτιστα υποθαλπόμενη επιχειρεί τη συρρίκνωση Ελλάδας και Κύπρου και την εξουδετέρωση τους ως αξιόπιστων κρατικών οντοτήτων, ως πόλων επιρροής δυνάμεως, ως κόμβων σταθερότητας και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή και ως πολιτιστικών παρουσιών αίγλης, κύρους και επιδράσεων.
Το καθήκον Κύπρου και Ελλάδας είναι η αξιοποίηση περιφερειακών και διεθνών ερεισμάτων τους, μακριά από σύνδρομα μειονεξίας και χαμηλής αυτοεκτίμησης, για ανακοπή του κινδύνου μετατροπής του στρατηγικού τους ρόλου σε θύμα της τουρκικής επιβουλής.
Για μια τέτοια στρατηγική χρειάζεται σωφροσύνη, συνέπεια, ορθή εκτίμηση των δεδομένων, αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων, ενότητα και συμπαγής εξωτερική πολιτική από Κύπρο και Ελλάδα.
Η απάντηση του Ερτογάν στην Κοπεγχάγη για την στρατηγική σημασία της Καρπασίας θα πρέπει υπενθυμίζει και να υπογραμμίζει συνεχώς αυτό το καθήκον.
