Του Γιάννη Αδειλίνη
Όπου κι αν γυρίσεις το μάτι σου στο Κοιλάνι, θα δεις φυτεμένα αμπέλια. Κάποια από αυτά κουβαλούν ιστορίες πολλών δεκαετιών, ενώ έρευνες μαρτυρούν σημάδια αμπελοκαλλιέργειας από τα αρχαία χρόνια. Εδώ το κρασί ήταν πάντα προτεραιότητα για τις οικογένειες της περιοχής που τους έδινε και ένα επιπλέον εισόδημα. Ποιο θα ήταν, άραγε, καλύτερο μέρος απ’ αυτό για να αναπτυχθεί μια σύγχρονη μονάδα αμπελοκαλλιέργειας και οινοπαραγωγής;
Ο Σοφοκλής Βλασσίδης από μικρό παιδί βοηθούσε τον πατέρα του στον τρύγο, παρακολουθώντας τη διαδικασία της απόσταξης. Ο πατέρας του από τη δεκαετία του ’60 είχε αναφυτέψει τους αμπελώνες του παππού με διεθνείς ποικιλίες, και εργαζόταν για 32 χρόνια σε μια από τις μεγάλες βιομηχανίες κρασιού και είχαν μαζί πολλές παραστάσεις με τον οίνο. Αναπόφευκτα ο Σοφοκλής Βλασσίδης μεγαλώνοντας είδε το μέλλον του στο αμπέλι. Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Imperial Collage στο Λονδίνο και στη συνέχεια έκανε το μεταπτυχιακό του στην οινολογία στο φημισμένο πανεπιστήμιο US Davis στην Καλιφόρνια. Επιστρέφοντας στην Κύπρο το 1998 ξεκίνησε ένα μικρό οινοποιείο στο παλιό μπακάλικο του παππού του στο Κοιλάνι με ετήσια παραγωγή γύρω στις 15.000 φιάλες και συγχρόνως δούλευε ως σύμβουλος οινολόγος σε άλλα οινοποιεία. «Στόχος μου ήταν πάντα η παραγωγή ποιοτικού κρασιού. Στάθηκα και τυχερός, γιατί τότε που ξεκινούσα ήταν η εποχή της αλλαγής και ο κόσμος άρχισε να γίνεται δεκτικός στο ποιοτικό κρασί και ήταν διατεθειμένος να ξοδέψει κάτι παραπάνω» .
Είναι από τους οινοποιούς που ανέβασαν (και συνεχίζουν) το κυπριακό κρασί εκεί που μπορεί να πάει. Έχοντας από την αρχή κατά νου να στηριχθεί στον δικό του αμπελώνα, με υπομονή και επιμονή σιγά-σιγά τον δημιούργησε και το 2012 εγκαταστάθηκε στο νέο οινοποιείο του στο αμπελοτόπι Κολώνη με στόχο να φτιάξει μια τέλεια μονάδα. Το υπερσύγχρονο οινοποιείο βρίσκεται στην καρδιά των ιδιόκτητων γραμμικών αμπελώνων του, με αποσταγματοποιείο, μια όμορφη κάβα με δρύινα βαρέλια, κτισμένη μέσα στο βουνό, και με αίθουσα δοκιμών και εκδηλώσεων που απλώνονται στο εμβληματικό κτήριο με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική, που συνδυάζει το ξύλο με την παραδοσιακή πέτρα της περιοχής και σύγχρονα υλικά όπως το μέταλλο και το μπετόν.
Στροφή στις γηγενείς ποικιλίες
Σήμερα το οινοποιείο Βλασσίδη διαθέτει 170 στρέμματα ιδιόκτητου αμπελώνα στην Κολώνη και στο βουνό Αφάμης νότια του Τροόδους, σε υψόμετρο που ξεκινά από τα 700 και φτάνει στα 1000 μέτρα, παράγοντας το 45% - 50% του σταφυλιού που διαχειρίζεται. Το υπόλοιπο το αγοράζει από συνεργαζόμενους αμπελουργούς της ευρύτερης περιοχής όπως είναι η Βάσα, το Άρσος, το Όμοδος και η Πάχνη. Ξεκίνησε την παραγωγή του με διεθνείς κυρίως ποικιλίες, τις ερυθρές Shiraz, Cabernet Sauvignon και Merlot και τις λευκές Ξυνιστέρι και Sauvignon Blanc, τη τελευταία δεκαετία όμως «με πολλούς πειραματισμούς καταφέραμε και κοιτάξαμε τις δικές μας γηγενείς και πειραματιζόμαστε με το Γιαννούδι, το Μαραθεύτικο, την Πρωμάρα και με μια ελληνική, το Αγιωργίτικο» επισημαίνει ο ίδιος στην κουβέντα μας. «Το Ξυνιστέρι είναι η λευκή ποικιλία που οφείλουμε να τη δουλέψουμε ακόμη περισσότερο. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν πειστεί όλοι οι παραγωγοί και γι’ αυτό βρίσκεις στην αγορά εξαιρετικά Ξυνιστέρια. Πολεμάμε να βρούμε και μια ερυθρή κυπριακή ποικιλία που να ταιριάζει στον χαρακτήρα του νησιού. Είμαι πεπεισμένος ότι θα το πράξουμε πολύ σύντομα, ακόμη όμως δεν παίζει στην αγορά σε μεγάλες ποσότητες».
Με πάθος για το κρασί βλέπει σε βάθος χρόνου. Στα πρώτα του βήματα δεν πίστευε στο Ξυνιστέρι γρήγορα όμως κατάλαβε τη δυναμική της κυπριακής ποικιλίας και δούλεψε πάνω της. «Για να προοδεύσεις πρέπει να βλέπεις δεκαετίες μπροστά, να μη μείνεις στάσιμος. Να προβλέψεις πού κινείται η αγορά και πού μπορεί να σε φέρει μια ποικιλία. Θεωρώ ότι το κλίμα και τα εδάφη της Κύπρου ευνοούν τα κόκκινα κρασιά, θέλουν όμως εμπειρία και χρόνο στον αμπελώνα. Πρέπει να μεγαλώσει το αμπέλι για να δώσει τη συμπύκνωση και την πολυπλοκότητα που πρέπει. Σε αντίθεση με τις λευκές ποικιλίες που είναι πιο εύκολες για να δείξουν τον χαρακτήρα τους. Η μεγαλύτερη δυσκολία μας σήμερα στην αγορά είναι να δείξουμε στον καταναλωτή ότι αξίζει να ξοδέψει πάνω από πέντε ευρώ για ένα κυπριακό κρασί. Η άλλη μεγάλη δυσκολία είναι ο κυπριακός αμπελώνας αυτός καθ’ αυτός, γιατί δεν είχαμε στρατηγική και τον οδηγήσαμε κυρίως στις διεθνείς ποικιλίες. Σήμερα αφού καταλάβαμε το λάθος μας προσπαθούμε να το διορθώσουμε» σημειώνει θαρραλέα ο ίδιος για δύο σημαντικές παραμέτρους που αντιμετωπίζουν όλοι σχεδόν οι Κύπριοι οινοπαραγωγοί στις μέρες μας.
Το αμπέλι θέλει υπομονή
«Το κρασί φτιάχνεται στο αμπέλι και χρειάζεται υπομονή. Εάν δεν την έχεις πιθανόν να μην πετύχεις, γιατί θα πάρεις βιαστικές αποφάσεις. Θέλεις πολλά χρόνια για να δημιουργήσεις τον σωστό αμπελώνα, πρέπει να τον ταιριάξεις με το οικοσύστημα τα περιοχής για να καταλήξεις στον χαρακτήρα και στο προϊόν που θέλεις. Κάτι που γίνεται σήμερα στο οινοποιείο θα φανεί ως αποτέλεσμα μετά από 10-15 χρόνια. Περιμένοντας από το αμπέλι να σου δώσει τα σωστά αποτελέσματα, θα πάρεις με τη σειρά του σωστό κρασί για να το αναδείξεις». Ο ίδιος αγαπά περισσότερο τα κόκκινα κρασιά και τα τελευταία χρόνια είναι «ερωτευμένος» με τις δυνατότητες που έχει το Γιαννούδι. Η ερυθρή κυπριακή ποικιλία που ονομάστηκε έτσι, όπως με ενημέρωσε ο κ. Βλασσίδης, από τον Γάλλο αμπελογράφο και καθηγητή οινολογίας Pierre Kale ο οποίος ερχόμενος στην Κύπρο τη δεκαετία του ’70 για να ξεχωρίσει τις αυτόχθονες ποικιλίες του νησιού βρέθηκε σε ένα αμπέλι με φύλλωμα ελαφρώς διαφορετικό από τα άλλα, που οι ντόπιοι δεν είχαν δώσει ονομασία. Επειδή λοιπόν ο ιδιοκτήτης του αμπελιού λεγόταν Γιαννής, βάφτισε αυτή τη γηγενής ποικιλία Γιαννούδι, ονομασία που τελικά επικράτησε…
Το οινοποιείο Βλασσίδη έχει φτάσει τη μέγιστη ετήσια παραγωγή του στις 120.000 φιάλες. Είναι επισκέψιμο, απασχολεί εννιά άτομα, ανάμεσά τους και δύο οινολόγους, τον Σοφοκλή Βλασσίδη και ο Παύλο Μαραγιό. Κυκλοφορεί στην αγορά οκτώ ετικέτες και σε πειραματικό στάδιο παλαιώνει Κουμανταρία από το 2008 σε δρύινα βαρέλια και ένα γλυκό κρασί από υπερώριμα Sauvignon Blanc σταφύλια, τα οποία δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμα. «Αν ξεκινούσα τώρα το οινοποιείο πιθανόν να ήμουν με τρεις το πολύ τέσσερις ετικέτες» σημειώνει ο κ. Βλασσίδης ο οποίος μαζί με μια ομάδα Κύπριων παραγωγών προσπαθούν για την ποιότητα, τη δημιουργία σωστού αμπελώνα και να δημιουργήσουν με πειραματισμούς νέα κρασιά από κυπριακές ποικιλίες με γνώμονα την πολύ υψηλή ποιότητα. Τι χρειάζεται άραγε για να γίνει ένα κρασί μεγάλο; «Το μεγάλο κρασί φτιάχνεται σίγουρα στον αμπελώνα και όχι στο οινοποιείο. Θέλει όμως γενιές και πολύ εμπειρία για να ανακαλύψεις τον αμπελώνα που το φτιάχνει. Πρέπει να δουλεύεις πάντα με αυτή τη λογική, να διαχωρίζεις τα αμπελοτόπια σου, να βλέπεις και να συγκρίνεις την ποιότητα.
Η νέα εικόνα του κυπριακού κρασιού
Το επόμενο στοίχημα για το οινοποιείο είναι η αλλαγή του αμπελώνα προς τις κυπριακές ποικιλίες, μου απαντά με σιγουριά «ελπίζοντας το τελικό αποτέλεσμα να είναι αυτό που έχουμε στο μυαλό μας. Σε μια δεκαπενταετία θα έχει έναν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα στα κρασιά και στις ετικέτες που παράγουμε». Μια γενναία απόφαση που πάρθηκε στοχεύοντας σε ακόμα καλύτερη ποιότητα. Γενναία γιατί ειδικά τα ερυθρά κρασιά του με ξενικές ποικιλίες, είναι από τα καλύτερα που κυκλοφορούν στην κυπριακή αγορά με σημαντικές βραβεύσεις σε μια σειρά από διαγωνισμούς. Από το Μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο του Διαγωνισμού Οίνου Θεσσαλονίκης 2004 για το Cabernet Sauvignon εσοδείας 2000 και το Μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο για το Shiraz του εσοδείας 2006 στον 3ο Διαγωνισμό Οίνου Κύπρου το 2008, μέχρι το Χρυσό Μετάλλιο για το Shiraz Βλασίδη-12 μήνες βαρέλι εσοδείας 2003 στις Βρυξέλλες το 2005. Μια διάκριση που ο ίδιος ο Σοφοκλής Βλασσίδης τη θεωρεί ως τη μεγαλύτερη του οινοποιείου του, αφού «για τον συγκεκριμένο διαγωνισμό το χρυσό μετάλλιο ήταν πολύ μεγάλη κουβέντα», εννοώντας ότι συμμετείχαν μεγάλοι παίκτες από χώρες που έχουν βαρύ όνομα και ιστορία. Πώς στέκεται, λοιπόν, το κυπριακό κρασί στη διεθνή αγορά; «Τώρα φτιάχνεται μια καινούργια εικόνα ως μια χώρα που πρωτοξεκινά να κάνει κρασί. Το καλό όνομα το έχουμε από την Κουμανταρία που είναι το πιο παλιό κρασί του κόσμου. Το Ξυνιστέρι, το Μαραθεύτικο και οι άλλες γηγενείς ποικιλίες μας είναι κάτι εντελώς καινούργιο που κτίζεται. Στις παρουσιάσει στο εξωτερικό παίρνουμε πολύ θετικά σχόλια, αλλά δεν νομίζω ότι είμαστε ακόμα έτοιμοι για να αναδειχθούμε στη διεθνή αγορά», καταλήγει ο ίδιος.
Στα κρασιά του προσπαθεί να κάνει τις ελάχιστες παρεμβάσεις και μέσα στα χρόνια η εξέλιξη που είχε η δουλειά του απέδωσε καρπούς. Κατάφερε, μάλιστα, να γίνει ένα από τα οινοποιεία που βελτίωσαν την οινική κουλτούρα του Κύπριου καταναλωτή με επώνυμα, ποιοτικά κρασιά. «Θέλουμε το κυπριακό κρασί να δημιουργήσει τη σωστή εικόνα που δικαιούται να έχει. Ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να ξοδέψει περισσότερα χρήματα σε ξένο κρασί από ό,τι σε κυπριακό. Ο δασμός, ωστόσο, είναι ο ίδιος σε όλα, η μόνη διαφορά είναι τα μεταφορικά του εισαγόμενου που χρεώνεται 50 σεντ στη φιάλη. Πρέπει λοιπόν να πείσουμε ότι το κυπριακό κρασί είναι μιας Α΄ ποιότητας και αξίζει τα λεφτά του. Τώρα ελάχιστα εγχώρια κρασιά κοστίζουν πάνω από 10 ευρώ. Θέλουμε να καλυτερέψουμε το κρασί μας και να πείσουμε ότι αξίζει να αγοράσει κανείς ένα δικό μας κρασί με 15 ευρώ, κάτι που κάνει με άνεση στα εισαγόμενα. Γιατί εάν γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον, δεν χρειάζεται να το παράγουμε. Όταν άλλωστε μιλάς για μεγάλα κρασιά, αναγκαστικά πας και σε τέτοιες τιμές».
Η επίσκεψη στο οινοποιείο Βλασσίδης στο Κοιλάνι αποτελεί από μόνη της μια οινική εμπειρία για οινόφιλους και όχι μόνο. Το όμορφο τοπίο και το ενδιαφέρον των επισκέψιμων χώρων του θα αποζημιώσουν και όσους δεν τρελαίνονται για την οινοπαραγωγή. Συνάμα, εκτός από τα θαυμάσια κρασιά του, ο Σοφοκλής θα σας συνεπάρει με το μεράκι και τη γνώση του για το κρασί. Στην υγειά σας!
-ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ
Στο χωριό Κοιλάνι της επαρχίας Λεμεσού και είναι ανοικτό για το κοινό καθημερινά 11:00-16:00, εκτός Κυριακής, για ξενάγηση στους χώρους και γευσιγνωσία κρασιών.
Τηλ. παραγωγού 99441574
www.vlassideswinery.com
Φωτογραφίες Νέαρχος Παναγιώτου
