ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Στον ρυθμό της αποκριάς

Λαϊκά δρώμενα, μασκαράτες και χοροί στήνονται αυτές τις μέρες σε κάθε γωνιά της Ελλάδας

Kathimerini.gr

ΑΜΦΙΣΣΑ

Πρωταγωνιστές τα στοιχειά

Η συνοικία της Χάρμαινας, όπου παλιά βρίσκονταν τα ταμπάκικα –τα εργοστάσια κατεργασίας δέρματος– είναι η πρωταγωνίστρια των ημερών στην Αμφισσα, καθώς εδώ γίνονται όλες οι προετοιμασίες για τα αποκριάτικα δρώμενα της πόλης. Το βράδυ της Παρασκευής 24/2 θα έρθετε εδώ για το «Ξύπνημα και κάλεσμα του Κωνσταντή». Σύμφωνα με την παράδοση, ο νέος δεν άντεξε τον χαμό της αγαπημένης του Λενιώς –από έναν κεραυνό που τη χτύπησε στην πηγή της Χάρμαινας–κι έβαλε τέλος στη ζωή του. Επειδή η θρησκεία δεν δέχτηκε την πράξη του, το παλικάρι έγινε στοιχειό.

Το Σάββατο 25/2 ακολουθεί «Η νύχτα των στοιχειών» στο κέντρο της πόλης, με περίπου 3.500 συμμετέχοντες να παρελαύνουν ντυμένοι με δέρματα. Η κορύφωση του δρώμενου έρχεται όταν τα ανθρωπόμορφα τέρατα επιδίδονται στην «Πάλη των στοιχειών». Οι διοργανωτές, προκειμένου να μετριάσουν τον φόβο των θεατών από το τρομακτικό αρχέγονο τελετουργικό, κερνούν άφθονο κρασί και τσίπουρο, με συνοδεία τις φημισμένες ελιές της Αμφισσας και άλλα εδέσματα.Την Κυριακή 26/2, το κλίμα αλλάζει με την παρέλαση του καρναβαλιού και το κάψιμο του Καρνάβαλου στην κεντρική πλατεία.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Περιηγηθείτε στα παλιά βυρσοδεψεία της Χάρμαινας και επισκεφτείτε τη Δημοτική Πινακοθήκη Παπαλουκά, το ατελιέ του καθηγητή της ΑΣΚΤ Γιώργου Σκυλογιάννη και το εργαστήρι κεραμεικών της Βούλας Δασκαλοπούλου. Στο κέντρο της πόλης κάντε ένα διάλειμμα στο ιστορικό Γυαλί Καφενέ και δείτε το Αρχαιολογικό και το Λαογραφικό Μουσείο. Ανεβείτε έως το ιστορικό Κάστρο των Σαλώνων.

ΓΑΛΑΞΙΔΙ

Ζήτω ο αλευροπόλεμος

Αφήστε το παιδί μέσα σας να ξαναγεννηθεί και να λερώσει τα ρούχα του την Καθαρά Δευτέρα στο Γαλαξίδι. Ακολουθήστε την πομπή των καρναβαλιστών, παίξτε αλευροπόλεμο με τους Γαλαξιδιώτες και δείτε την όμορφη κωμόπολη να χάνεται μέσα σε χρωματιστα σύννεφα αλευρόσκονης, καθώς τα τελευταία χρόνια μέσα στα σακιά με το αλεύρι προσθέτουν μπλε του κοβαλτίου, αλλά και αποχρώσεις του κίτρινου και του κόκκινου. Χορέψτε στον ρυθμό που δίνουν οι πίπιζες και τα νταούλια, ανάψτε φωτιές και ξεφαντώστε μέχρι αργά το βράδυ. Στο τέλος οι πιο τολμηροί ξεπλένονται στα κρύα νερά της θάλασσας.

Αν, πάλι, δεν θέλετε να λερωθείτε, παρακολουθήστε τη «μάχη» από την Πέρα Πάντα, τη νότια πλευρά του λιμανιού. Τα αλευρομουντζουρώματα του Γαλαξιδίου είναι μοναδικό έθιμο σε όλη την Ελλάδα. Λέγεται πως το είχαν φέρει οι ναυτικοί από τη Σικελία ή από την Ινδία, ενώ σύμφωνα με μια τρίτη εκδοχή έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Μην παραλείψετε μια στάση στο Ναυτικό Μουσείο, στον Αγιο Νικόλαο με το ξυλόγλυπτο τέμπλο και στην Αγία Παρασκευή, που ξεχωρίζει για το ηλιακό ημερολόγιο με τον αστρολογικό χάρτη που υπάρχει στο δάπεδό της. Περπατήστε στα σοκάκια, στο παλιό λιμάνι και περιμετρικά του λόφου της Πέρα Πάντας.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

Αρωμα εποχής

Το Καρναβάλι στο Φιόρο του Λεβάντε έχει άρωμα εποχής, ζακυνθινό ταμπεραμέντο και παραμυθένια διάσταση. Εδώ ο καρνάβαλος είναι «κόντες». Μασκαράδες με στολές εποχής χορεύουν στους δρόμους βαλς, ροζέτα, πόλκα και καντρίλιες (24/2). Μέρος της παράδοσης είναι και οι «Ομιλίες», ένα θέατρο δρόμου που παίρνει μέρος μέσα στις γειτονιές. Το έθιμο του βενετσιάνικου γάμου αναπαριστά έναν γάμο Ζακυνθινών ευγενών και αναβιώνει με μια μεγαλειώδη νυφιάτικη πομπή, κομπανίες και εντυπωσιακές φορεσιές (25/2).

Την αυλαία του Καρναβαλιού ρίχνει το «Πόβερο Καρναβάλι» (26/2), μια κηδεία με στοιχεία σουρεαλισμού και τον «κόντε Καρνάβαλο» στη θέση του νεκρού. Το βράδυ της Κυριακής, οι ντόπιοι κρεμούν μαρούλια και κρεμμύδια στο καμπαναριό του Ιερού Ναού της Μητροπόλεως. Είναι το έθιμο των «Μαρουλοκρέμμυδων», που υπενθυμίζει ότι ξεκινάει η νηστεία.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Απολαύσετε τη θέα από το ενετικό φρούριο στον λόφο της Μπόχαλης. Επισκεφτείτε το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων (έχει σπουδαία χειρόγραφα, αντικείμενα εποχής κ.λπ.) και την οικογενειακή επιχείρηση Ραζή που φτιάχνει αρώματα από ζακυνθινά βότανα και άνθη
(http://raziaroma.com ).

ΘΗΒΑ

Βλάχικος Γάμος

Σε μία από τις πιο γνωστές πόλεις της αρχαιότητας, ο Βλάχικος Γάμος διαιωνίζει στοιχεία της λατρείας του θεού Διονύσου, ενσωματώνοντας έθιμα από τα βλάχικα φύλα. Υπερισχύει πάντα η διάθεση για γέλιο, που την πυροδοτούν τα άσεμνα λόγια, τα «γαμικά», όπως έχουν επικρατήσει.

Την Κυριακή της Αποκριάς, με αρχιτελετάρχη τον «καπετάνιο» των Βλάχων, οι παρέες του γαμπρού και τη νύφης μαζεύονται σε μπουλούκια κι αρχίζουν τον χορό στον κεντρικό δρόμο, αλλά δεν επιτρέπεται να συναντηθούν. Φοράνε περίτεχνες στολές Βλάχων με κεντημένους ποδόγυρους και χρυσοκέντητες σκούφιες. Θα συναντήσετε όμως και καλεσμένους με μακεδονίτικες, νησιωτικές και άλλες ενδυμασίες –θεωρούνται συμπέθεροι και συγγενείς.

Την Καθαρά Δευτέρα το πρωί συγκεντρώνονται οι Βλάχοι της νύφης στην εκκλησία του Αη Γιάννη του Καλοχτένη κι ανάβουν φωτιά. Εκείνη ζυμώνει την «προπύρα» και μόλις τη ρίξει στη φωτιά, αρχίζει ο πυρρίχιος χορός. Το μεσημέρι τελείται ο γάμος και το γλέντι φουντώνει. Μια όμορφη σκηνή είναι ο «χορός του πεθαμένου παλικαριού», που συμβολίζει την αέναη εναλλαγή θανάτου-βλάστησης στη φύση.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Επισκεφτείτε οπωσδήποτε το πολύ ενδιαφέρον νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήβας, το νέο Βιοκλιματικό Πάρκο Χρυσορρόα με τους ποδηλατόδομους, όπως και το φυσικό δάσος του Μοσχοποδίου.

ΚΟΖΑΝΗ

Φανοί μέχρι πρωίας

Για 12 ημέρες όλοι οι Κοζανίτες συμμετέχουν σε ένα γλέντι με παρελάσεις, παραδοσιακούς χορούς, κυνήγι θησαυρού και θεατρικά δρώμενα. Από τις πιο έντονες στιγμές είναι όταν οι μπάντες με τα χάλκινα βγαίνουν στους δρόμους και ξεσηκώνουν τον κόσμο.

Ο Φανός είναι ένα από τα πιο γνωστά έθιμα της περιοχής και έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, καθώς ήταν ένας τρόπος επικοινωνίας με τους κλέφτες και τους αρματολούς που βρίσκονταν στα βουνά. Στις μέρες μας, το βράδυ της Μεγάλης Αποκριάς εορταστικές φωτιές ανάβουν στα σταυροδρόμια κάθε συνοικίας και οι κάτοικοι συναγωνίζονται ποια φωτιά θα αντέξει έως το πρωί πίνοντας και τραγουδώντας. Δεν υπάρχει ψυχρός παρατηρητής. Ολοι επαναλαμβάνουν, μετά τον κορυφαίο τραγουδιστή, στίχους αναλλοίωτους εδώ και τρεις αιώνες από λυρικά τραγούδια της αγάπης, κλέφτικα, σκωπτικά και αργά το βράδυ «ξινέντραπα», με σεξουαλικές αναφορές. Το σβήσιμο του Φανού σηματοδοτεί την αρχή της σποράς και οι στάχτες σκορπίζονται στα χωράφια για να φέρεουν ευφορία.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής βρίσκεται 22 χλμ. έξω από την πόλη της Κοζάνης, αξίζει όμως να το επισκεφτείτε, καθώς φιλοξενεί εκθέματα από το 6000 π.Χ. μέχρι τον 2ο αι. μ.Χ. Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη, μέσα στην πόλη, είναι μία από τις πλουσιότερες της χώρας, ενώ θεωρείται επίσης σημαντική για όλη την περιοχή των Βαλκανίων. Κάντε τις αγορές σας (από ροδέλαιο μέχρι γλυκό τριαντάφυλλο) από τον συνεταιρισμό αρωματικών φυτών Βοΐου (Γρεβενών 5, τηλ. 24610-39746).

ΝΑΞΟΣ

Κουδουνάτοι και Κορδελάτοι

Στα ορεινά χωριά του νησιού, στο Φιλώτι, στ’ Απεράθου και στην Κόρωνο, όλο το τριήμερο της Αποκριάς (25-27/2) οι Κουδουνάτοι βγαίνουν στους δρόμους χορεύοντας και ξορκίζοντας τα κακά πνεύματα με τον εκκωφαντικό θόρυβο που κάνουν οι κουδούνες που έχουν ζωσμένες στη μέση τους. Αντίστοιχα, στα πιο πεδινά μέρη, στις Εγγαρές, στο Κουρουνοχώρι, και στις Μέλανες, οι Κορδελάτοι φορώντας φέσια και χρωματιστά μαντίλια, πηγαίνουν από χωριό σε χωριό για να χορέψουν τις γυναίκες.

Το Σάββατο το βράδυ τα στενά του Ενετικού Κάστρου στη Χώρα γεμίζουν από τους λαμπαδηφόρους. Ντυμένοι με λευκά σεντόνια, έχουν βαμμένα ασπρόμαυρα τα πρόσωπά τους και κρατούν αναμμένες δάδες για να καίνε το «κακό». Η πομπή περνά από την παραλία, φτάνει στον ναό του Απόλλωνα και από εκεί επιστρέφει στην πλατεία, για να αρχίσει το γλέντι.

Την Κυριακή πραγματοποιείται εδώ η Μεγάλη Παρέλαση με αναπαραστάσεις από γνωστούς μύθους, όπως είναι του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης, παραδοσιακή μουσική με τσαμπούνες, λαούτα και λίρες και φυσικά με πολύ χορό.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Περάστε από το Αρχαιολογικό Μουσείο, που στεγάζεται σε ένα βενετσιάνικο διατηρητέο του Κάστρου, ή κατευθυνθείτε προς το χωριό Σαγκρί, κοντά στο οποίο βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Γύρουλα. Αξίζει, επίσης, να δείτε τους αρχαίους Κούρους (ο ένας κοντά στο χωριό Απόλλωνας και ο άλλος κοντά στις Μέλανες) και φυσικά την Πορτάρα, το πρόπυλο του ναού του Απόλλωνα στην είσοδο του λιμανιού. Αγοράστε γραβιέρα ΠΟΠ από τα τυροκομεία του νησιού και κίτρο από την ποτοποιία Βαλληνδρά στο Χαλκί.

 ΝΑΟΥΣΑ

Γενίτσαροι και Μπούλες

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς βγαίνουν στους δρόμους της πόλης οι Γενίτσαροι και οι Μπούλες. Είναι ντόπιοι που αναβιώνουν κάθε χρόνο ένα ανδροκρατούμενο έθιμο με αυστηρό τελετουργικό. Οι ρίζες του εντοπίζονται στις γιορτές για την υποδοχή της άνοιξης και προς τιμήν του Διονύσου και χρονολογούνται περί τον 14ο αιώνα. Με μια διακοπή στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου, το έθιμο διατηρείται από τα τέλη του 18ου αιώνα αναλλοίωτο και περνάει από γενιά σε γενιά. Το ίδιο και οι λευκές κέρινες ή γύψινες μάσκες με τις οποίες καλύπτουν τα πρόσωπά τους όσοι συμμετέχουν.

Οι Γενίτσαροι φορούν φουστανέλα, φλουριά, φυλαχτά, «ζώστρες» (αλυσίδες) και κεφαλόδεσμο και οι Μπούλες την πολύχρωμη γυναικεία στολή που συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης. Αφού σχηματίσουν μπουλούκι, συνοδευόμενοι από ζουρνάδες και νταούλια, διασχίζουν την παλιά πόλη έως το δημαρχείο, όπου ο αρχηγός-Γενίτσαρος ζητάει την άδεια από τον δήμαρχο να ξεκινήσει το δρώμενο. Οι πατινάδες και οι χοροί έχουν πατριωτικό χαρακτήρα και φιγούρες με πάλες (γιαταγάνια). Ο κόσμος μπαίνει στον χορό στην πλατεία Αλωνίων μόνο όταν ο Γενίτσαρος βγάλει τη μάσκα.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Δοκιμάστε το Ξινόμαυρο της Νάουσας. Μέσα στην πόλη αλλά και σε απόσταση έως 15΄ υπάρχουν εξαιρετικά οινοποιεία, όπως τα Δαλαμάρα, Καρυδά, Χρυσοχόου, Κυρ-Γιάννη. H βόλτα στο άλσος του Αγίου Νικολάου με τα αιωνόβια πλατάνια, τις λίμνες και το ιστορικό ποτάμι της Αράπιτσας θα σας μείνει αξέχαστη. Αν έχει χιόνι, ανεβείτε στο χιονοδρομικό 3-5 Πηγάδια για ομαδική βόλτα στο δάσος με snow-bus.

ΝΑΥΠΛΙΟ

Καρναβάλι του δρόμου

Διατηρώντας τη δομή του βενετσιάνικου καρναβαλιού, προσαρμοσμένο στην αστική γοητεία του Ναυπλίου, το σαββατόβραδο της Αποκριάς (25/2) αναμένεται έντονα θεατρικό, με εντυπωσιακά κοστούμια, ζογκλέρ, ακροβάτες, κρουστά, χορό και αστείρευτο κέφι. Η παλιά πόλη γίνεται σκηνικό για το θέατρο δρόμου, με συμμετοχές από ομάδες όπως η Helix Action Theater του Νίκου Χατζηπαπά και τοπικά θεατρικά σχήματα.

Το πρωί της Κυριακής (26/2) πολλές αποκριάτικες εκδηλώσεις θα γίνουν στο Τολό, με έμφαση σε παιδικά δρώμενα, όπως κατασκευή μάσκας, το κυνήγι του θησαυρού, κατασκευή χαρταετού και πολλές ακόμα εκπλήξεις. Το απόγευμα στο Ναύπλιο θα πραγματοποιηθεί το καρναβάλι δρόμου, με ομάδες μεταμφιεσμένων, μουσική, χορό και τη Maskarata no Fragata (τον φετινό Καρνάβαλο), που θα καεί το βράδυ στο λιμάνι. Την Καθαρά Δευτέρα η αμμουδιά της Καραθώνας είναι ιδανική για το πέταγμα του αετού.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Χρησιμοποιήστε τους ψηφιακούς ξεναγούς που θα βρείτε στο κέντρο της πόλης και περιηγηθείτε στις «δρομόσκαλες» του Ψαρομαχαλά, κάντε τον γύρο της Αρβανιτιάς, ανεβείτε έως το Παλαμήδι να αγναντέψετε την πόλη ή περάστε μ’ ένα καΐκι στο Μπούρτζι, τον «θαλασσόπυργο», που θυμίζει 1821.

ΝΕΔΟΥΣΑ

Ωδή στην εύφορη γη

Μουντζουρωμένα πρόσωπα, πομπές που κυκλώνουν ολόκληρο χωριό, νταούλια και φλογέρες, φαλλικά σύμβολα και βωμολοχίες. Το λαϊκό αγροτικό δρώμενο για την ευφορία της γης στη Νέδουσα της Μεσσηνίας εντυπωσιάζει ακόμη και τους ειδικούς. Είναι ίσως το μοναδικό που διασώζει τρεις τελετουργικές πράξεις, που θα τις βιώσετε την Καθαρά Δευτέρα: όργωμα-σπορά, γάμο-τεκνοποίηση, θάνατο-ανάσταση. Ξεκινήστε ακολουθώντας την πομπή του Αγερμού, παρακολουθήστε τον «θίασο» στον Χορό των Τράγων και στη συνέχεια την Αροτρίαση και τη Σπορά, κατά τις οποίες η πλατεία οργώνεται με άροτρο τρεις φορές. Θα γελάσετε με την καρδιά σας στον Γάμο και στην Τεκνοποίηση, ενώ μετά τα στιγμιότυπα του Φόνου του γαμπρού και της Κηδείας θα βιώσετε την κάθαρση με την Ανάσταση. Ακολουθεί το γλέντι που θα σας μείνει αλησμόνητο.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Κάντε απολαυστικές βόλτες στα χωριά του Ταϋγέτου και ειδικά στην Αλαγονία με τον καταρράκτη και το ωραίο γεφύρι. Εντυπωσιακό είναι και το μυκηναϊκό νεκροταφείο με τους θαλαμωτούς τάφους στα Ελληνικά. Στην Καλαμάτα, γύρω από την πλατεία Αμφείας χτυπάει η καρδιά της μεσσηνιακής πρωτεύουσας. Επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης και ανεβείτε στο φράγκικο κάστρο της.

ΞΑΝΘΗ

Ξέφρενη γιορτή

Στην Ξάνθη το καρναβάλι έχει ήδη ξεκινήσει και θα κρατήσει 15 ολόκληρες ημέρες. Θεωρείται το μεγαλύτερο σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα, με περισσότερα από 50 χρόνια ζωής και πάνω από 100.000 επισκέπτες κάθε φορά. Αίθουσες τέχνης, θέατρα, κινηματογράφοι και μουσεία ανοίγουν τις πόρτες τους στο κοινό με αφορμή τα θρακικά λαογραφικά έθιμα των Αποκριών, που γίνονται πηγή έμπνευσης.

Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν αφηγήσεις αποκριάτικων παραμυθιών, κινηματογραφικό αφιέρωμα στον μύθο του Ορφέα, νυχτερινή ποδηλατοβόλτα μεταμφιεσμένων, Lindy Hop Party με ήρωες ταινιών από τα ’70s και τα ’80s και πολλά ακόμα (www.carnivalofxanthi.gr).

Οι 27 ομάδες καρναβαλιστών θα συναντηθούν μετά την παρέλαση του Σαββάτου (25/2)στην κεντρική πλατεία της πόλης για ένα ξέφρενο πάρτι. Την Κυριακή (26/2) μετά τη μεγάλη παρέλαση –το φετινό θέμα είναι οι «4 εποχές»– θα γίνει το κάψιμο του «Τζάρου», ενός ανθρώπινου ομοιώματος που τοποθετείται πάνω σε πουρνάρια. Το έθιμο λέγεται πως το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Η γνωριμία με την τοπική ιστορία και οι βόλτες στην Παλιά Πόλη είναι μέρος των εκδηλώσεων της Αποκριάς, σε συνεργασία με το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης. Επισκεφτείτε τη Δημοτική Πινακοθήκη και αφουγκραστείτε την πολυπολιτισμικότητά της με μια βόλτα στις εκκλησίες και στα τζαμιά, όπως ο Ιερός Ναός του Ακάθιστου Υμνου και το τέμενος Αχριάν. Μη φύγετε από την πόλη χωρίς να πάρετε τα φημισμένα σιροπιαστά γλυκά της.

ΠΑΤΡΑ

Η βασίλισσα της Αποκριάς

Δεν χρειάζονται συστάσεις για το Πατρινό Καρναβάλι. Με περισσότερους από 30.000 καρναβαλιστές από όλη την Ελλάδα, είναι το μεγαλύτερο της χώρας. Το παλαιότερο έθιμο που αναβιώνει αυτές τις ημέρες στην αχαϊκή πρωτεύουσα είναι τα Μπουρμπούλια. Πρωτοεμφανίστηκαν –έξι χρόνια μετά τα πρώτα άρματα και με την ολοκλήρωση του Θεάτρου Απόλλων, το 1872– ως απογευματινοί χοροί που εξάπτουν τη φαντασία. Οι γυναίκες πήγαιναν στα Μπουρμπούλια χωρίς συνοδό, φορώντας μαύρο φαρδύ ντόμινο. Σήμερα, το μυστηριώδες έθιμο που θέλει την ντάμα να επιλέγει τον καβαλιέρο, χωρίς να αποκαλύπτει την ταυτότητά της, πραγματοποιείται (15, 22, 24/2) στο Royal Theater (Παλιό Πτωχοκομείο). Επίσης δημοφιλή είναι «Ο Μώμος ο Πατρεύς» –το μεγαλύτερο Φεστιβάλ Σάτιρας Ερασιτεχνικών Θιάσων– και το «Κυνήγι Θησαυρού» .

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Επισκεφτείτε το χαμάμ που λειτουργεί 400 χρόνια (τηλ. 2610-274267). Κάντε μια βόλτα στο Ρωμαϊκό Ωδείο και προγραμματίστε μια περιήγηση στο οινοποιείο της Achaia Clauss (www.clauss.gr) για να δοκιμάσετε Μαυροδάφνη.

 ΡΕΘΥΜΝΟ

Καντάδα και ποδηλατάδες

Το δεύτερο μεγαλύτερο καρναβάλι της χώρας έχει κρητικό ταμπεραμέντο, 20.000 συμμετέχοντες, 36 ομάδες και 100.000 επισκέπτες. Οι χοροί και το κάρο του βασιλιά Καρνάβαλου που γύριζε την πόλη χρονολογούνται από το 1914 και απέκτησαν καθολικό χαρακτήρα το 1990, όταν ξεκίνησε ξανά το παραδοσιακό Κυνήγι Θησαυρού. Εκτός από τη βραδινή ποδηλατοβόλτα (24/2) και τις τρεις παρελάσεις (Παιδική, Νυχτερινή και Μεγάλη Παρέλαση) που πραγματοποιούνται το τριήμερο της Αποκριάς, μοναδική είναι η εμπειρία της κρητικής παραδοσιακής Καντάδας. Το έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο από τα παιδιά του Μουσικού Σχολείου Ρεθύμνου, τις ομάδες του Ρεθυμνιώτικου Καρναβαλιού και τους μουσικούς της πόλης που πλημμυρίζουν τα σοκάκια της με μελωδίες από λαούτα, λύρες και μαντολίνα (24/2). Λίγες ώρες αργότερα εξελίσσεται σε μεγάλο γλέντι στην πλατεία Μικρασιατών.

Την Καθαρά Δευτέρα, στο ορεινό Ρέθυμνο, θα δείτε ένα μωσαϊκό από έθιμα. Στο Μελιδόνι αναβιώνουν τα πιο δημοφιλή: ο «Καντής» (ο άρχοντας που με τους ακολούθους του επισκέπτεται τα σπίτια και κάνει χουνέρια στους ιδιοκτήτες) και το «κλέψιμο της νύφης», δρώμενο που επινοήθηκε επί τουρκοκρατίας ως «αθώα» αφορμή για να χτυπούν οι ντόπιοι τους Τούρκους (καθώς τα «αδέρφια» της νύφης χτυπούν με μεγάλα ξύλα αυτόν που την άρπαξε). Διονυσιακό χαρακτήρα έχει και η παρέλαση της Καμήλας, κατά την οποία οι κάτοικοι στο Γεράνι φτιάχνουν μια αυτοσχέδια καμήλα (με μια ξύλινη σκάλα και πανιά), μπαίνουν από κάτω και τριγυρνούν στα σοκάκια περιπαίζοντας τον κόσμο.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Περάστε την πύλη του βενετσιάνικου φρουρίου της Φορτέτζας, στον λόφο του Παλαιοκάστρου, και θα καταλάβετε γιατί λέγεται ότι το Ρέθυμνο έχει το δικό του «Game of Thrones». Δείτε το ηλιοβασίλεμα από το ενετικό λιμάνι και επισκεφτείτε το εργαστήρι του Χατζηπαράσχου, για καταΐφι... κλωστή κλωστή.

 ΣΚΥΡΟΣ

Γέροι και Κορέλες

Τσοπάνηδες με καμπούρα και καλυμμένο το πρόσωπο με μια μάσκα από προβιά γιδιού, ντυμένοι με κοντοβράκια, κάπες, τροχαδόκαλτσες και τροχάδια (πέτσινα παπούτσια), τριγυρίζουν κραδαίνοντας τις γκλίτσες τους και κουνώντας τα κουδούνια που κρέμονται από τη μέση τους. Αυτοί είναι οι Γέροι, που μαζί με τις Κορέλες και τους Φράγκους συνιστούν το πρωταγωνιστικό τρίο της σκυριανής Αποκριάς. Η παράδοση λέει ότι το έθιμο ξορκίζει μια μεγάλη καταστροφή που είχε συμβεί παλιά, όταν μια μεγάλη κακοκαιρία σκότωσε όλο το κοπάδι ενός βοσκού και εκείνος, μέσα σε παραλήρημα, φόρεσε τα τομάρια από τα πεθαμένα ζώα και κατέβηκε χοροπηδώντας στη Χώρα για να ανακοινώσει το κακό. Το σκυριανό καρναβάλι συμπληρώνεται από το έθιμο της «Τράτας» (26/2), όπου μεταμφιεσμένοι καυτηριάζουν τα κακώς κείμενα απαγγέλλοντας σατιρικούς στίχους μέσα σε ένα καΐκι με ρόδες.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Κάνοντας έναν περίπατο στα στενά της Χώρας, περάστε και από την πλατεία Αιώνιας Ποίησης με το άγαλμα του Ρούπερτ Μπρουκ (του Εγγλέζου ποιητή που πέθανε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και θάφτηκε σε έναν ελαιώνα του νησιού). Επισκεφτείτε, οπωσδήποτε, το λαογραφικό Μουσείο Φαλτάιτς. Οσοι αγαπάτε τη φύση επιλέξτε κάποια από τις οκτώ πεζοπορικές διαδρομές που προτείνονται στο Skyros Life (www.skyroslife.gr). Δείτε τα μοναδικά μικρόσωμα σκυριανά άλογα (Φάρμα Μουριές, skyrianhorses.org, οι βόλτες αρχίζουν την άνοιξη).

ΣΟΧΟΣ

Κουδουνοφόροι

Το έθιμο για το οποίο ξεχωρίζει το χωριό του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης είναι των Κουδουνοφόρων. Συνδέεται με την ευφορία της γης και τη γονιμότητα και έχει τις ρίζες του στη λατρεία του Διονύσου. Τον τραγόμορφο θεό υποδηλώνουν το παντελόνι και το γιλέκο της φορεσιάς, που είναι φτιαγμένα από δέρματα τράγου. Η κεφαλοστολή ή το «καλπάκι», όπως λέγεται, έχει κωνικό σχήμα, καλύπτει ολόκληρο το πρόσωπο και είναι φτιαγμένη από μάλλινο μαύρο ύφασμα. Εχει κεντημένο έναν σταυρό στο μέτωπο, τρύπες για μάτια, μύτη, στόμα και μουστάκια από τρίχες ουράς αλόγου. Από την κορυφή κρέμονται μια ουρά αλεπούς και πολύχρωμες κορδέλες. Στη μέση δένουν την «ντουζίνα» (τρία μπρούντζινα κι ένα χάλκινο κουδούνι), τα οποία διώχνουν τους δαίμονες.

Οι ντόπιοι κυκλοφορούν με τη στολή από τα Θεοφάνεια μέχρι την Καθαρά Δευτέρα, οπότε γίνεται η κορύφωση του εθίμου. Γύρω στις 3 το μεσημέρι βγαίνουν στους δρόμους οι κουδουνοφόροι για να τρομάξουν τα κακά πνεύματα και τους εχθρούς. Στο έθιμο συμμετέχουν καρναβαλιστές και από την υπόλοιπη Μακεδονία, ακόμα και από τη Βουλγαρία.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Προμηθευτείτε το φημισμένο κασέρι του και δοκιμάστε τουλούμπες. Συνδυάστε το ταξίδι με ένα city break στη Θεσσαλονίκη. Καθίστε για καφέ στην πλατεία Αριστοτέλους, κάντε βόλτα στα καταστήματα της Τσιμισκή και της Μητροπόλεως, στα παλαιοπωλεία του «Μπιτ Παζάρ» και στην Ανω Πόλη. Επισκεφτείτε τα μουσεία: (Αρχαιολογικό, Κρατικό Σύγχρονης Τέχνης, Φωτογραφίας κ.ά.).

ΤΥΡΝΑΒΟΣ

Φαλλικά δρώμενα

Αν θέλετε να συμμετάσχετε στο τυρναβίτικο μπουρανί, θα πρέπει να αφήσετε στην άκρη τις συστολές και να προσκυνήσετε διά ασπασμού τον βασιλιά φαλλό, αποδεχόμενοι όλα τα πειράγματα. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής κυκλοφορεί την Καθαρά Δευτέρα σε κάθε πιθανή εκδοχή –από ψωμί μέχρι μπαλόνια και πήλινα αναμνηστικά– και συνοδεύεται από άσεμνα τραγούδια, βωμολοχίες και χειρονομίες. Οι μπουρανήδες δεν αφήνουν κανέναν έξω από το παιχνίδι, οπότε μη θεωρήσετε ότι ως επισκέπτες θα τη γλιτώσετε. Το φημισμένο τυρναβίτικο τσίπουρο φροντίζει ώστε τα όρια να καταργηθούν και έως το μεσημέρι που εμφανίζεται το άρμα με το φέρετρο του φαλλού όλοι να είναι έτοιμοι για την «ανάστασή» του, που γίνεται με μηχανική υποστήριξη.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Στον Τύρναβο θα απολαύσετε καλό τσίπουρο αλλά και εξαιρετική πουτίγκα στην κεντρική πλατεία. Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε κάποιο οινοποιείο. Μια όμορφη ορεινή διαδρομή είναι προς το χωριό Λιβάδι (απ’ όπου θα αγοράσετε τυριά) με θέα στον Ολυμπο. Στη Λάρισα επισκεφτείτε το Διαχρονικό Μουσείο, τη Δημοτική Πινακοθήκη-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα και το Μουσείο Κούκλας. Κάντε μια βόλτα στον λόφο του Φρουρίου με το Μπεζεστένι, περπατήστε στη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου και ανακαλύψτε πού κυκλοφορούν οι Λαρισαίοι: πλατεία Λαμπρούλη και Ταχυδρομείου, πεζόδρομος Παπακυριαζή και Βενιζέλου –απ' όπου θα βλέπετε στο Α' αρχαίο θέατρο– σφύζουν από ζωή.

ΦΛΑΜΠΟΥΡΟ & ΑΝΘΗ ΣΕΡΡΩΝ

Μπαμπόγεροι στους δρόμους

Στο Φλάμπουρο και στην Ανθή, δύο χωριουδάκια της Βιλσατίας Σερρών, την Κυριακή της Τυρινής βγαίνουν οι Μπαμπόγεροι για να φέρουν τύχη και υγεία. Ντυμένοι με τρομακτικές φορεσιές, γυρνούν στα σοκάκια και στις πλατείες διώχνοντας με την ασχήμια τους το κακό. Ζουρνάδες και νταούλια δίνουν τον ρυθμό και οι Μπαμπόγεροι με τον χορό τους χτυπούν τις κουδούνες τους δυνατά, για να ξορκίσουν τα κακά πνεύματα και να ξυπνήσουν τη γη.

Στο Φλάμπουρο, το έθιμο είναι πιο έντονο, αφενός γιατί οι Μπαμπόγεροι βγαίνουν στους δρόμους και την Καθαρά Δευτέρα, αφετέρου διότι οι στολές τους είναι ακόμα πιο επιβλητικές. Εχουν ψηλά κωνικά καπέλα, φορτωμένα με χάντρες, κορδέλες και πολλά χρώματα, για το καλωσόρισμα της άνοιξης. Η κοινότητα προσφέρει σαρακοστιανούς μεζέδες στον κόσμο, ενώ πολλοί συμμετέχοντες κρατούν στο χέρι ένα πορτοκάλι με ένα κέρμα σφηνωμένο πάνω του που θα αποθέσουν στην εκκλησία για «συγχώριο».

Μπαμπούγερα, όπως επικρατούν στην τοπική διάλεκτο, θα συναντήσετε και στα βόρεια του νομού, στο Βαμβακόφυτο, όπου οι τραγόμορφες στολές και οι προσωπίδες με αληθινά κέρατα διατηρούν τον αρχέγονο χαρακτήρα του εθίμου. Οι συμμετέχοντες κρατούν ένα μαστίγιο στο χέρι, το ταπούς, με το οποίο χτυπούν τη γη προστάζοντάς τη να καρπίσει.

Αν σας φέρει εδώ ο δρόμος: Για πανοραμική θέα στην πόλη των Σερρών ανεβείτε στον λόφο Κουλά και καθίστε για καφέ στο Cityzen. Περάστε από το Μπεζεστένι, την κλειστή τουρκική αγορά όπου βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο. Για περίπατο και ποδηλατάδα αναζητήστε την Κοιλάδα των Αγίων Αναργύρων. Αν αποφασίσετε να κινηθείτε προς τα βόρεια των Σερρών, το έθιμο στο Βαμβακόφυτο συνδυάζεται με μια επίσκεψη στη λίμνη Κερκίνη για βαρκάδα και bird-watching.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Ταξίδια: Τελευταία Ενημέρωση

X