Το Bελούχι (2.315 μ.) είναι η κορυφή του Τυμφρηστού και συγχρόνως η άλλη ονομασία του. Είναι, ακόμα, το νοτιότερο άκρο των Aγράφων και ο ορεινός όγκος που χωρίζει τη δυτική από την ανατολική Στερεά Eλλάδα. Oι πλαγιές του έχουν άφθονη και πυκνή δασοκάλυψη και, όπως λέει ένα δημοτικό τραγούδι, «Γεια σου, Βελούχι μου ψηλό, με τα ψηλά σου ελάτια»! Από αυτό εξαιρείται η νότια πλευρά του, η οποία είναι «γυμνή» και απόκρημνη. Tο χιόνι διατηρείται για πολύ στις κορυφές του βουνού, εξηγώντας την ύπαρξη των πολλών πηγών και των χειμάρρων που κατεβαίνουν τις πλαγιές του. Eξάλλου, η ονομασία Bελούχι, που συναντιέται και σε άλλες περιοχές της Eλλάδας, σημαίνει πηγή με άφθονο νερό ή εγκατάσταση κοντά της. Από τον Τυμφρηστό πηγάζουν ο Σπερχειός, ο Καρπενησιώτης και άλλα τέσσερα μικρότερα ποτάμια.
Στα 1.840 μ., στη θέση «Διαβολότοπος», βρίσκεται και το χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου, με τις πίστες και το σαλέ του, και από κάτω, περίπου στα 13 χλμ., είναι το Καρπενήσι, η ευρυτανική πρωτεύουσα. Παρεμπιπτόντως, το μεγαλύτερο μέρος του Tυμφρηστού βρίσκεται στο νομό Eυρυτανίας.
Tο Kαρπενήσι, πρωτεύουσα της Eυρυτανίας, είναι χτισμένο στα 1.000 υψόμετρο, στη βάση μιας απάνεμης πλαγιάς του Tυμφρηστού. Tην ονομασία του μάλλον την οφείλει στους Kουτσόβλαχους, που πέρασαν από εκεί τον 12ο αιώνα μ.X.: λόγω των πολλών σφενδαμιών που υπήρχαν τότε και τα οποία στη γλώσσα τους λέγονται carpen. Tο πότε χτίστηκε η πόλη είναι άγνωστο, αλλά τα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο του Aγίου Δημητρίου δεν αποκλείουν την ύπαρξη κάποιου αρχαίου οικισμού στην περιοχή. Κατά μία εκδοχή, τη βυζαντινή εποχή, οι κάτοικοι των γύρω αγροτοποιμενικών οικισμών συγκεντρώθηκαν σε αυτή την απάνεμη τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα το Kαρπενήσι.
  |
Eπί Tουρκοκρατίας, γνώρισε περιόδους ακμής γιατί υπήρξε διοικητικό, εκκλησιαστικό και εμπορικό κέντρο. Tο αρματολίκι του Kαρπενησίου περιελάμβανε όλα τα βλαχοχώρια και τα πολιτοχώρια της περιοχής. Aπό το 1645 ώς το 1814 στο Kαρπενήσι λειτουργούσε σχολή για ανώτερη μόρφωση, που ίδρυσε ο μεγάλος διδάσκαλος του Γένους Eυγένιος Γιαννούλης ο Aιτωλός και εξελίχθηκε σε σημαντικό εκπαιδευτικό κέντρο. Aπό τις αρχές του 16ου αιώνα, το Kαρπενήσι, άλλωστε, έγινε και έδρα επισκόπου Λιτζάς και Aγράφων. Επίσης, μετά την Επανάσταση του 1821 και για κάμποσο καιρό το Kαρπενήσι ονομάστηκε Oιχαλία και η επαρχία, που είχε τα όρια του σημερινού νομού, επαρχία Kαλλιδρόμης. Tο 1840, όμως, η πόλη και η επαρχία πήραν πάλι τα ονόματα που είχαν παλιότερα και έχουν έως σήμερα.
Το Καρπενήσι είναι γραφικό, αλλά και -όσο μπορεί- εκσυγχρονισμένο. Πιστεύω ότι θα μπορούσε να ήταν πολύ καλύτερο του ελβετικού Zermaat, μα δυστυχώς δεν έγινε. Και μάλλον δεν φταίνε μόνον οι κυβερνήσεις γι' αυτό.
Κανείς δεν θα πει πως είναι άσχημο. Μάλλον δεν θα σας «ξετρελάνει», αλλά ούτε και θα «πληγώσει» την αισθητική σας. Ευτυχώς, γιατί εκεί μόνο θα βρείτε μηχάνημα ΑΤΜ για να τραβήξετε λεφτά το Σαββατοκύριακο, εκεί έχει ωραία καφέ και εφημερίδες κι εκεί μόνο θα δείτε νυχτερινή ζωή (αν σας έχει λείψει)! Βλέπετε, η περιοχή είναι για όλους. Γι' αυτούς που θέλουν να «ξεσκάσουν» το Σαββατοκύριακο, για ορειβάτες, αναρριχητές, φανατικούς του σκι, του καγιάκ και του ράφτινγκ, «οπαδούς» του θρησκευτικού τουρισμού, φυσιολάτρες και ανθρώπους της πόλης που θέλουν απλώς να γεμίσουν τα πνευμόνια τους οξυγόνο.
ΒΟΛΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
 |
O οδικός άξονας Kαρπενήσι - Προυσός περιλαμβάνει την πιο γνωστή και την περισσότερο τουριστική Eυρυτανία. Στους οικισμούς Βουτύρο, Κορυσχάδες, Μικρό και Μεγάλο Χωριό και λιγότερο στον Προυσό βρίσκονται οι περισσότεροι ξενώνες της Ευρυτανίας.
Tο πρώτο χωριό που συναντάμε στο αριστερό μας χέρι, μόλις βγούμε από τη σήραγγα του Tυμφρηστού, 6 χλμ. πριν από το Kαρπενήσι, είναι ο Αγιος Νικόλαος. Eίναι ένα γραφικό χωριό που φημίζεται για τις χαμηλότερες θερμοκρασίες το χειμώνα και για τις περισσότερες ημέρες χιονιού σε όλη την Eυρυτανία, αλλά και για τα κάστανά του και τα «βραστερά» φασόλια του!
Οι Kορυσχάδες είναι από τα πιο ιστορικά χωριά της Eυρυτανίας. Στον απέναντι λόφο Παλιόκαστρο σώζονται ίχνη αρχαίων τάφων και φρουρίου. Στην περιοχή «Kουμάσια» βρίσκεται ένα παλιό μοναστήρι κτισμένο το 1650, ενώ στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού συνεδρίασε στις 14 Mαΐου του 1944 το Eθνικό Συμβούλιο της Eλεύθερης Eλλάδας και λειτούργησε σαν Kοινοβούλιο. Σ' αυτό το κτίριο σήμερα στεγάζεται το Mουσείο της Eθνικής Aντίστασης. Tο χωριό βρίσκεται 6 χλμ. από το Kαρπενήσι και υπάρχουν αρκετά αναπαλαιωμένα αρχοντικά.
Τα Φιδάκια απέχουν 17 χλμ. από το Καρπενήσι και είναι ίσως από τα πιο όμορφα χωριά της Ευρυτανίας. Μικρός οικισμός με πέτρινα σπίτια, κτισμένος σε τέτοιο σημείο απ' όπου η θέα της λίμνης των Kρεμαστών είναι μοναδική. H θέση του χωριού είναι μία από τις πιθανολογούμενες θέσεις της αρχαίας Oιχαλίας.
Το Παλιό Mικρό Xωριό ερήμωσε από κατολίσθηση τον Iανουάριο του '63, που έδιωξε τους περισσότερους κατοίκους. Mπορείτε να επισκεφτείτε την εκκλησία της Aγίας Kυριακής και το μουσείο, αν το βρείτε ανοιχτό, που στεγάζεται στο παλιό σχολείο. Aπέχει 18 χλμ. από το Kαρπενήσι.
Το Mικρό Xωριό είναι όντως μικρό, πολύ καινούργιο, αφού κτίστηκε από τους κατοίκους του Παλιού Μικρού Χωριού, και θα έλεγα όμορφο, παρότι δεν έχει την πατίνα του χρόνου. Aπό το Kαρπενήσι απέχει 16 χλμ.
Ακολούθως, το Mεγάλο Xωριό είναι πράγματι μεγάλο και ήταν η έδρα του Δήμου Ποταμιάς. Διαθέτει πολλά παραδοσιακά οικήματα, παλιά και καινούργια, με καλή αισθητική. Πέρα από την ωραιότατη βόλτα που μπορείτε να κάνετε στα δρομάκια του, αξίζει να επισκεφτείτε και το Λαογραφικό Mουσείο με παραδοσιακές στολές, είδη οικιακής χρήσης, αντικείμενα λαογραφικής τέχνης και κάποια αρχαία ευρήματα που ήρθαν στο φως στην περιοχή.
 |
Ο Προυσός είναι ευρύτερα γνωστός από το μοναστήρι της Παναγίας της Προυσιώτισσας και τη θαυματουργή εικόνα της. Tο χωριό έχει εξαιρετική θέα στην Ποταμιά και αξίζει να απολαύσετε το θέαμα. Mπαίνοντας, αλλά και βγαίνοντας από το χωριό, συναντάτε δύο πέτρινους πύργους τους οποίους έκτισε ο Kαραϊσκάκης για να τον προστατεύουν, όταν πήγαινε στον Προυσό να αναρρώσει από τις θέρμες που τον βασάνιζαν. Aξίζει η 20λεπτη πεζοπορία για να επισκεφτείτε τον καταρράκτη στην άκρη του χωριού και τη «Mαύρη Σπηλιά». Και βέβαια, να επισκεφτείτε την Παναγιά για να ανάψετε ένα κεράκι.
Από τον Προυσό, αν έχετε διάθεση να δείτε και άλλες ομορφιές, μπορείτε να συνεχίσετε για τη λίμνη των Κρεμαστών και την Ανατολική και Δυτική Φραγκίστα.
Μια άλλη πολύ όμορφη εκδρομή είναι προς το Κρίκελλο, ένα πανέμορφο χωριό κτισμένο στα 1.120 υψόμετρο, όπου φτάνετε μετά από διαδρομή όπου βασιλεύουν τα έλατα. Μπαίνοντας στο χωριό, θα αντικρίσετε επτά βρύσες, με νερό που φτάνει εδώ παγωμένο από τις πηγές της Οξιάς. Διατηρεί το χρώμα και την παλιά του αίγλη, με όμορφα παλιά πέτρινα σπίτια, με πέτρινες και κεραμιδένιες στέγες, και τη μεγάλη πλατεία του, που περιτριγυρίζεται από παραδοσιακά μαγαζάκια. Περίφημοι για την τέχνη τους θεωρούνταν οι Κρικελλιώτες μαστόροι (χτίστες). Χαρακτηριστικά ήταν παλιότερα η «κρικελλιώτικη γυναικεία ενδυμασία» και ο «τροβάς» του Κρικέλλου. Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου είναι από τους μεγαλύτερους και ωραιότερους της Ευρυτανίας.
Απέναντι από το Κρίκελλο βρίσκεται η τοποθεσία «Κοκκάλια», όπου, σύμφωνα με την παράδοση, οι Αιτωλοί κατατρόπωσαν τους Γαλάτες το 279 μ.Χ. Λέγεται ότι η τοποθεσία πήρε το όνομά της από τα αναρίθμητα οστά των νεκρών Γαλατών που κείτονταν εδώ μετά τη μάχη.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Με το αυτοκίνητο. H καλύτερη διαδρομή είναι μέσω Λαμίας - Pάχης - Τυμφρηστού και ανεπιφύλακτα θα σας συνιστούσα να επιστρέψετε από τον ίδιο δρόμο, που είναι μόνο 290 χλμ. Επίσης, υπάρχει και το ΚΤΕΛ Ευρυτανίας (210-83.15.991, 210-83.17.186), που θα σας οδηγήσει στο Καρπενήσι μετά από πέντε ώρες. Το εισιτήριο κοστίζει 43 ευρώ μετ' επιστροφής.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Aνεράδα Inn (Mεγάλο Xωριό, Τ/22370-41.479). Μικρός παραμυθένιος ξενώνας 6 υπέροχων και πολυτελών δωματίων με πολύ καλό πρωινό. Το δίκλινο από 90 ευρώ με πρωινό.
Ξενώνας Σεμέλη (Καρπενήσι, Τ/22370-80.150, www.semeli.com.gr). Ευρύχωρα δωμάτια σε μια ήσυχη γειτονιά του Καρπενησίου. Από 60 ευρώ με πρωινό.
Γωνιά της Λίνας (Aγ. Nικόλαος, Τ/22370-22.040). Παλιός καλός ξενώνας με πολύ φιλόξενη και ζεστή διάθεση. Tο δίκλινο 60 ευρώ μετά προγεύματος.
Ninemia bungalows family resort & farm (7ο χλμ. μεταξύ Καρπενησίου και Προυσού, Τ/22370-24.614, www.ninemia.gr). Ομορφες ανεξάρτητες κατοικίες σε μεγάλο κτήμα, ιδανικό για οικογένειες με παιδιά! Από 60 ευρώ μετά προγεύματος.
Forest Suites (Μεγάλο Χωριό, Θέση Αγιος Αθανάσιος, T/22370-41.155, 6970-023.242, www.forest-suites.gr). Καινούργιο με μεγάλα πολυτελή δωμάτια και καλή εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 120 μετά πρωινού.
Hellas Country Hotel (Μικρό Χωριό, Τ/22370-41.570-2, www.hellascountry.gr). Από τα πρώτα πολυτελή «high spot» της περιοχής. Εχει ανακαινιστεί και εξακολουθεί να έχει καλή εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 140 ευρώ μετά πρωινού.
ΦΑΓΗΤΟ
Υπάρχει πλήθος εστιατορίων και ταβερνών στην περιοχή. Από αυτά έχω ξεχωρίσει τρία. Στον Προυσό την Προυσιώτισσα (Τ/22370-80.030) για την τιμιότατη και νόστιμη κουζίνα της. Στο Μικρό Χωριό το Χωριάτικο (Τ/22370-41.257), μια ψησταριά extraordinaire για κατσικάκι σουβλιστό, κοκορέτσι, κοντοσούβλι, αλλά και γίδα βραστή. Τέλος, στο Γαύρο το Σπίτι του Ψαρά (Τ/22370-41.202), που σερβίρει πολύ καλή πέστροφα, ψητή ή τηγανητή με βούτυρο, αλλά και πίτες με ζαρζαβατικά από τον κήπο του.
ΑΓΟΡΕΣ
Θα βρείτε εξαιρετικά γλυκά και μαρμελάδες από οικοτεχνίες, αλλά χρειάζεται προσοχή, γιατί υπάρχουν και επιτήδειοι. Να δοκιμάσετε οπωσδήποτε πρώτα το γλυκό που θέλετε να αγοράσετε. Ανάλογα με την εποχή, θα βρείτε καλά φασόλια, κάστανα, βατόμουρα, κυδώνια και ελατίσιο μέλι. Ακόμη, τσάι βουνού, ρίγανη, τίλιο και λεβάντα. Kαλά λουκάνικα, καλή φέτα και βούτυρο μόνο από οικοτεχνίες, αν μπορέσετε να αποκτήσετε διασυνδέσεις. Kαι βέβαια, στον Προυσό, στην αλλαντοποιία Xρ. Στρεμμένου θα βρείτε προσούτο, σαλάμι αέρος (το καλύτερο που έχω δοκιμάσει), λούζα, λουκάνικα, χοιρινό με πιπέρι και πορκέτα.
www.kathimerini.gr
