«Υπάρχουν πιθανοί συμβιβασμοί σε όλα αυτά τα δύσκολα ζητήματα (στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις), αλλά οι φυγοκεντρικές τάσεις ενισχύονται από την αντίληψη της κάθε χώρας για την άλλη. Οι Τούρκοι, όχι μόνο ο Ερντογάν, προσεγγίζουν την εξωτερική πολιτική, τις συναλλαγές της Τουρκίας με τις Μεγάλης Δυνάμεις και άλλους παράγοντες με τους πολιτικούς όρους του realpolitik του 19ο αιώνα. Οι Τούρκοι έχουν λίγη συμπάθεια για τις ιδεαλιστικές φιλοδοξίες της αμερικανικής ηγεσίας για την παγκόσμια τάξη, προσεγγίζοντας αυτές μάλλον ως ένα χρήσιμο συλλογικό εργαλείο ασφάλειας».
Η παραπάνω τοποθέτηση ήρθε λίγο πριν την συνάντηση του νέου Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ με τον Τούρκο ομόλογο του. Οι δυο διπλωμάτες συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον και έθεσαν επί τάπητος μια σειρά σημαντικών θεμάτων που αφορούν την Συρία, το Κουρδικό Ζήτημα, την Ανατολική Μεσόγειο κα την Μέση Ανατολή.
Στο περιθώριο της συγκεκριμένης σύσκεψης, ο Αμερικανός Πρεσβευτής James Jeffrey προειδοποιεί ότι πλέον έχει έρθει η στιγμή για να προωθηθεί στρατηγική διαχείρισης κρίσης στις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ. Διαφορετικά, σύμφωνα με τον πρώην εκπρόσωπο της Ουάσιγκτον στην Άγκυρα, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα ακολουθήσουν την πορεία των σχέσεων ΗΠΑ-Πακιστάν και θα φέρουν τις δυο πλευρές αντιμέτωπες με σκληρές αποφάσεις και ακόμη το ενδεχόμενο της διακοπής της συνεργασίας σε πολλά πεδία.
Την παραπάνω άποψη υποστηρίζουν έμπειροι Αμερικανοί και Τούρκοι αναλυτές, οι οποίοι στην νέα περίοδο δεν αποκλείουν κανένα ενδεχόμενο στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ακόμη και την επιβολή νέων αμερικανικών κυρώσεων στην Τουρκία στα πεδία της οικονομίας και της άμυνας. Αυτή η προειδοποίηση έρχεται στον απόηχο νέων δημοσιευμάτων που θέλουν την Ουάσιγκτον να ετοιμάζεται να μπλοκάρει την παροχή νέων αμυντικών εξοπλισμών στην Άγκυρα.
Τα τέσσερα πεδία αντιπαράθεσης
Όπως τονίζει ο κ. Jeffrey, την παρούσα στιγμή στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις ξεχωρίζουν τέσσερα βασικά πεδία αντιπαράθεσης. Στην πρώτη συνάντηση τους, οι Μάικ Πομπέο και Μεβλούτ Τσαβούσογλου εστίασαν σε αυτά τα πεδία.
Πρώτον, το φλερτ της Τουρκίας με την Ρωσία και κυρίως η αγορά ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 προκαλεί ανησυχία στην αμερικανική πλευρά. Σαν δεν έφταναν όλα αυτά, η Τουρκία δεν αποκλείει την συζήτηση με την Μόσχα και το Πεκίνο νέων μαχητικών αεροπλάνων, σε περίπτωση που δεν προχωρήσει η αγορά των F35.
Δεύτερον, στην κρίση της Συρίας και στο Κουρδικό Ζήτημα, ΗΠΑ και Τουρκία προβάλλουν αντικρουόμενες απόψεις. Οι ΗΠΑ τάσσονται υπέρ της επίλυσης του Κουρδικού Ζητήματος μέσα από τον πολιτικό διάλογο και την περιορισμένη αυτονομία των Κούρδων. Επίσης, δρομολογούν νέα σχέδια στο βόρειο τμήμα της Συρίας που στρέφονται κατά του Ιράν. Η Τουρκία επιμένει ότι σε αυτήν την περιοχή βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση της τρομοκρατίας.
Τρίτον, η Τουρκία ζητά με επιμονή την έκδοση του Φετχουλλάχ Γκιουλέν, ένα αίτημα που δεν βρίσκει θετικό αντίκτυπο στην Ουάσιγκτον.
Τέλος, υπάρχουν και άλλα προβλήματα όπως ο εκδημοκρατισμός της Τουρκίας, οι φυλακίσεις Τούρκων και ξένων πολιτών, που επισκιάζουν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Τι συμφώνησαν Πομπέο - Τσαβούσογλου
Το απόγευμα της Δευτέρας οι πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο των συνομιλιών των Υπουργών Εξωτερικών των δυο συμμαχικών χωρών ήταν περιορισμένες. Ο ίδιος ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε στον τουρκικό τύπο ότι συζήτησε με τον κ. Πομπέο κυρίως το θέμα της βόρειας Συρίας και περιφερειακού ενδιαφέροντος ζητήματα.
Πέρα από τις λιγοστές πληροφορίες που διαρρέουν από την Ουάσιγκτον, διάφορες πηγές που παρακολουθούν τις συνομιλίες των δυο κυβερνήσεων και την μετεξέλιξη των αμερικανοτουρκικών σχέσεων εστιάζουν σε ένα σημείο: ΗΠΑ και Τουρκία συμφωνούν ότι πλέον έχει έρθει η στιγμή για να δρομολογηθεί μια στρατηγική για την διαχείριση της κρίσεις στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Στα πλαίσια αυτού του σκεπτικού δημιουργούνται νέοι μηχανισμοί διαλόγου και συνεργασίας και δρομολογούνται συμβιβαστικές φόρμουλες για ζητήματα όπως το Μίμπιτς της Συρίας. Επίσης, οι ΗΠΑ δεν βιάζονται να κλείσουν την πόρτα στην Τουρκία στο ζήτημα των F35 και σε άλλα ευαίσθητα θέματα που απασχολούν την Τουρκία.
Ας σημειωθεί ότι στον απόηχο των παραπάνω πρωτοβουλιών, ΗΠΑ και Τουρκία συνομιλούν και για την διευθέτηση του προβλήματος που προκύπτει με την τουρκική, δημόσιων συμφερόντων Τράπεζα Χαλκ, μετά την επιβολή περιορισμένης υφής ποινής στον τέως υποδιευθυντή της από την αμερικανική δικαιοσύνη.
