Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Σημαντικοί κίνδυνοι και ευάλωτα σημεία παρουσιάζονται στη δεύτερη ετήσια έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου για την χρηματοοικονομική σταθερότητα του 2016.
Τα σημεία τα οποία εντοπίζει η ΚτΚ ως οι κύριες πηγές κινδύνου για το χρηματοοικονομικό σύστημα της Κύπρου είναι η χαμηλή ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου λόγω της υπερβολικής έκθεσης του τραπεζικού τομέα σε μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις, δεύτερον ο υπερδανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα (δηλαδή τα νοικοκυριά και οι μη χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις) και τρίτον οι μειωμένες προοπτικες κερδοφορίας για τα πιστωτικα ιδρύματα και τις ασφαλιστικές εταιρείες του κλάδου ζωής σε παρατεταμένο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
Μείζον θέμα όμως στην έκθεση, η ΚτΚ παρουσιάζει το ύψος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων. Όπως ανέφεραν εξάλλου κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο Διευθυντής της Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας Άγγελος Καπάταης και ο Προιστάμενος υπηρεσίας μακροπροληπτικής επίβλεψης Κωνσταντίνος Τρικούπης, "σύμφωνα και με εκτιμήσεις της Διοικήτριας της ΚτΚ Χρυστάλλας Γιωρκάτζη, τα ΜΕΔ πρόκειται να μειωθούν στα επόμενα 3 - 5 χρόνια". Όπως εξήγησαν, τα ΜΕΔ μειώνονται έπειτα από το μέγιστο σημείο τους, που στην προκειμένη περίπτωση ήταν το 2016.
Πρόσθετα, εκπρόσωποι της ΚτΚ στην ενημέρωση είπαν ότι σίγουρα χρειάζεται να δημιουργηθούν και άλλα έργαλεία για τη μείωση των ΜΕΔ, όπως για παράδειγμα η πακετοποίηση των δανείων. Παρόλα αυτά, υπογραμμίστηκε ότι δεν είναι γνωστό εαν και αυτό το εργαλείο θα έχει αποτελεσματικότητα. Πρόσθετα, ο κ. Καπάταης, είπε πως πρέπει να υπάρχει μια συνεχή πορεία μείωσης των δανείων και όχι να θέτεται ένα συγκεκριμένο ποσοστό μείωσης.
Η πρόοδος που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα είναι καλή, αλλά όπως επισημαίνεται στην έκθεση της ΚτΚ, η βασική προτεραιότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων και των εποπτικών αρχών είναι η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί για το σκοπό αυτό, περιλαμβάνουν τη νομοθεσία για επίσπευση της μεταβίβασης τίτλων ιδιοκτησίας, καθώς και τις νομοθεσίες για τις εκποιήσεις και την αφερεγγυότητα. Επιπλέον, η ψήφιση του Περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων Νόμου του 2015, καθώς και η τροποποίηση του περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμου, επιτρέπουν στα πιστωτικά ιδρύματα την πιο αποτελεσματική διαχείριση των ακινήτων που έχουν πρόσφατα προσθέσει στους ισολογισμούς τους. Έχοντας ως στόχο την επίσπευση των αναδιαρθρώσεων των χορηγήσεων των πιστωτικών ιδρυμάτων, η Βουλή των Αντιπροσώπων ψήφισε τον Δεκέμβριο του 2015 νόμους, με τους οποίους παρέχονται φορολογικά κίνητρα στους δανειολήπτες και στα πιστωτικά ιδρύματα σε περίπτωση απόκτησης ακινήτων από τα πιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης. Η αποτελεσματική εφαρμογή αυτών των μέτρων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.
Όπως επισημαίνεται, η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης και η αποτελεσματική εφαρμογή του σύγχρονου πλαισίου αφερεγγυότητας που εισήχθηκε το 2015, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.
Οι προκλήσεις για την επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων παραμένουν, λέει η Κεντρική. Παρουσιάζοντας όμως τις βασικές κινητήριες δυνάμεις για την ουσιαστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων είναι οι εξής:
• Η οικονομική ανάκαμψη και η βελτίωση της ικανότητας εξυπηρέτησης του χρέους
• Η εντατικοποίηση στις διαδικασίες αναδιάρθρωσης για αξιόχρεους δανειολήπτες με στόχο την κατάληξη σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις
• Η αποτελεσματική εφαρμογή του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας
• Η βελτίωση της ενημέρωσης που τυγχάνουν οι δανειολήπτες σχετικά με τα
δικαιώματα και τις επιλογές τους
