Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Επιβεβαιώνεται τρόπον τινά και για τα κυπριακά δεδομένα το ρητό που ισχύει για όλες τις τράπεζες παγκοσμίως, ότι οι τράπεζες δίνουν στους πελάτες ομπρέλα για τον ήλιο, αλλά όχι ομπρέλα για τη βροχή.
Όμως σύμφωνα με την χθεσινή κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων του Σχεδίου Εστία για την αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων και στήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων από το Υπουργείο Οικονομικών, έγινε αντιληπτό πως η Εστία θα βάλει κάτω από την «ομπρέλα» της περί τους 15.000 δανειολήπτες.
Παρότι το Σχέδιο ξεκίνησε για την προστασία των πραγματικά ευάλωτων ομάδων, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι τα κριτήρια δεν δικαιολογούν αυτή τη θέση. Το Σχέδιο Εστία θα αφορά δάνεια ή πιστωτικές διευκολύνσεις στις περιπτώσεις κατα τις οποίες το δάνειο -οικιστικό ή άλλο- είναι εξασφαλισμένο με υποθήκη κύριας κατοικίας, με την αγοραία αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 350.000 ευρώ. Κανόνας, να μην υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ ετησίως το οικογενειακό εισόδημα του δανειολήπτη και το καθαρό υπόλοιπο των περιουσιακών του στοιχείων να μην υπερβαίνει το 125% της αξίας της ενυπόθηκης κατοικίας.
Οι εκτιμήσεις της ακίνητης περιουσίας θα προκύπτουν από τον μέσο όρο δύο εκτιμήσεων που θα πραγματοποιούνται από ανεξάρτητους εκτιμητές εντός της περιόδου υποβολής αιτήσεων, περιλαμβανομένης και μιας επιπρόσθετης περιόδου 30 ημερών μετά τη λήξη της περιόδου υποβολής αιτήσεων. Τέλος, για να εμπίπτει στην Εστία ο δανειολήπτης, θα πρέπει τουλάχιστον το 20% του υπόλοιπου των συνολικών του δανείων, ανά τράπεζα, να έχει μη εξυπηρετούμενο για περισσότερες από 90 ημέρες.
Εάν ισχύουν όλα τα παραπάνω, τότε η τράπεζα μέσω αναδιάρθρωσης του δανείου του θα «κουρεύει» κατά μέσο όρο το 32% του δανείου του, ενώ η μείωση θα είναι αναλογικά μεγαλύτερη στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η αγοραία αξία της υποθηκευμένης κύριας κατοικίας θα είναι όσο πιο μικρή σε σχέση με το υπόλοιπο του δανείου.
Στη συνέχεια, το κράτος, μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης, θα καταβάλει το 1/3 της δανειακής δόσης του ήδη κουρεμένου του δανείου κατά 32% κατά μέσο όρο, με την προϋπόθεση αυτός να καταβάλει τα 2/3. Το κράτος για τα παραπάνω υπολογίζει πως θα επιβαρυνθεί γύρω στα 33 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, σε ανώτατο βάθος χρόνου διευθέτησης και εφαρμογής του Σχεδίου τα 25 έτη.
Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, προκύπτουν τα εξής σύμφωνα με υπολογισμούς της «Κ»: Ένας δανειολήπτης ο οποίος δεν εξυπηρετεί το δάνειό του, έχει πρώτη κατοικία μέχρι 350.000 ευρώ, οικογενειακό εισόδημα μέχρι 49.999 ευρώ το χρόνο, ήτοι να μπαίνουν στο «σπίτι» 3.500 χιλιάδες ευρώ το μήνα και έχει και εξοχικό ή αυτοκίνητο που δεν ξεπερνούν τα 437 χιλιάδες ευρώ, θα μπορεί να μπει στο Σχέδιο και να πληρώνει το κράτος το 1/3 της δόσης του μετά το κούρεμα έως 32% του δανείου του.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Αβέρωφ Νεοφύτου κατά τη συζήτηση του Σχεδίου, έδωσε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2016 που αναφέρουν ότι το 98% των κυπριακών νοικοκυριών δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω από 48.000 ευρώ. Άρα, όπως είπε, αφήνονται έξω από το Σχέδιο βάσει ενός κριτηρίου, μόνο το 2% των κυπριακών νοικοκυριών.
Ελληνική – ΣΚΤ πάνω από 50%
Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν πως το 52 – 53% των δανειοληπτών που θα προστατεύονται από το Σχέδιο Εστία θα προέρχονται από τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα και την Ελληνική Τράπεζα, δηλαδή, το νέο σχήμα που θα δημιουργηθεί εάν εγκρίνει η Βουλή τον όρο του Σχεδίου Εγγύησης Δανείων (Asset Protection Scheme) που διέπει τη συμφωνία.
Προφανώς, το 80% του 53% των δανείων θα προέρχονται από τη Συνεργατική Κυπριακή, ενώ το 20% από την Ελληνική Τράπεζα. Αυτό εξάλλου ήταν και το μεγάλο πρόβλημα της ΣΚΤ, ότι είχε «μικρά» οικιστικά δάνεια τα οποία δεν ήταν εύκολο να διευθετηθούν και να βρεθεί η σωστή λύση. Η Τράπεζα Κύπρου, από την άλλη, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα κατέχει το 40% των δανείων της Εστίας, και το υπόλοιπο 7% θα απαρτίζεται από δάνεια άλλων κυπριακών τραπεζών.
Αφού το Σχέδιο προβλέπει ότι θα έχει δάνεια ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού ύψους 3,4 δισ. ευρώ, αντιστοιχούν βάσει των στατιστικών τα 1,2 δισ. ευρώ στην Τράπεζα Κύπρου, τα 1,59 δισ. ευρώ σε ΣΚΤ – Ελληνική και τα υπόλοιπα 600 εκατ. στα άλλα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα.
Διχασμένοι οι τραπεζικοί
Διχασμένοι παρουσιάζονται οι τραπεζικοί για το Σχέδιο Εστία το οποίο παρουσιάστηκε ενώπιον της Βουλής.
Μερίδα τραπεζικών σχολιάζουν στην «Κ» πως οι πρόνοιες του Σχεδίου Εστία είναι προς την ορθή κατεύθυνση, κάνοντας ένα ουσιαστικό βήμα για να μειωθούν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου.
Είναι όπως λένε το έναυσμα σε δανειολήπτες οι οποίοι είτε δυσκολεύονται, είτε δεν αποπληρώνουν τα δάνεια τους για χρόνια, να αρχίσουν να τα εξυπηρετούν.
Το «κούρεμα» των δανείων αυτών είναι ένα σημαντικό βήμα και σίγουρα η πληρωμή του 1/3 του υπολειπόμενου δανείου μετά το κούρεμα να είναι καίριας σημασίας. Προσθέτουν δε ότι ο λόγος των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων που έχουν οι τράπεζες θα μειωθεί σημαντικά και καθολικά σε πολλές τράπεζες του τόπου. Στην αντίπερα όχθη, άλλες τραπεζικές πηγές σημειώνουν ότι τα κριτήρια που μπήκαν αφήνουν «παραθυράκι» να εξυπηρετηθούν δάνεια μερίδας δανειοληπτών που αν και μπορούσαν να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους τόσα χρόνια, δεν το έκαναν.
Εκφράζουν την άποψη ότι το Σχέδιο Εστία αρχικώς είχε διαφορετικά μεγέθη αναφορικά με τα εισοδηματικά κριτήρια, με το ανώτατο όριο να μην ήταν τα 50.000 ευρώ. Όσον αφορά στα 350.000 ευρώ αξίας του ακινήτου ήταν ίδιο, ενώ δεν υπήρχε πρόνοια για το 125% επί του καθαρού υπολοίπου των περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη.
Αυτά τα δύο κριτήρια όπως περιγράφουν διαφοροποιούν εντελώς το προφίλ του δανειολήπτη που θα ήταν μέσα στην Εστία, βγάζοντας συγχρόνως το χαρακτηρισμό της ανθρωπιστικής σκοπιάς του Σχεδίου.
Ο ρόλος του ΚΟΑΓ
Η κάθε τράπεζα θα είναι υπεύθυνη να συγκεντρώσει τις σχετικές πληροφορίες και έγγραφα και να τα προωθεί στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης, ο οποίος θα λαμβάνει την απόφαση αν ένας δανειολήπτης εμπίπτει στο Σχέδιο. Το 1/3 της δόσης του κάθε δανειολήπτη θα καταβάλει ο ΚΟΑΓ στην εκάστοτε τράπεζα.
Στην περίπτωση που ο δανειολήπτης συμμετέχει στην αναδιάρθρωση και σε μεταγενέστερο στάδιο τερματίσει την εξυπηρέτηση του αναδιαρθρωμένου δανείου του, τότε ο ΚΟΑΓ θα τερματίσει την καταβολή της συνεισφοράς του που αντιστοιχεί στο 1/3 της αποπληρωμής. Ο ΚΟΑΓ θα λαμβάνει ετήσια χορηγία από τον κρατικό προϋπολογισμό.
