Μερικούς μήνες νωρίτερα απ’ ό,τι ανέμεναν οι περισσότεροι, η Κυπριακή Δημοκρατία πραγματοποίησε την πρώτη της έξοδο στις διεθνείς αγορές μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης. Σε μία περίοδο που οι αποδόσεις των ομολόγων των χωρών της ευρωζώνης στη δευτερογενή αγορά μειώνονται, το Γραφείο Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους έκανε πράξη τον προγραμματισμό του για άντληση ρευστότητας από τις αγορές μία φορά εντός του 2016.
Αν και ο αρχικός στόχος απόδοσης που τέθηκε στο 4% χαρακτηρίστηκε ως σχετικά υψηλός, εντούτοις, η τελική απόδοση του 3,8% κρίνεται ως αρκετά ικανοποιητική με δεδομένο ότι η έκδοση υπερκαλύφθηκε κατά 2,6 φορές. Η νέα άντληση ρευστότητας ήρθε σε μία περίοδο που η αβεβαιότητα που δημιούργησε το δημοψήφισμα για έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επισκίαζε και την Κύπρο, αφού όλες οι εκθέσεις που δημοσιεύονταν ανέφεραν πως είναι από τις χώρες που θα πληγούν το περισσότερο. Η τελική απόδοση της έκδοσης, κρίνεται ως αρκούντως ικανοποιητική και ενδεικτική της ανθεκτικότητας της οικονομίας σε τυχόν εξωτερικούς κραδασμούς.
Από την άλλη, πρόκειται για απόδοση που αφήνει ικανοποιημένους και τους επενδυτές αφού σε σχέση με αυτές των ομολόγων άλλων χωρών της ευρωζώνης είναι υψηλή. Παράλληλα, το γεγονός ότι η πρώτη έκδοση ομολόγου, μερικούς μήνες μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης είχε απόδοση χαμηλότερη από την προηγούμενη έκδοση του Νοεμβρίου του 2015 από την οποία επίσης αντλήθηκε 1 δισ. ευρώ με κουπόνι 4,25% επίσης χαρακτηρίζεται θετική εξέλιξη. Είναι ενδεικτικό πως το ομόλογο με λήξη το 2025, την Τρίτη διαπραγματευόταν σε τιμές κοντά στο 3,77%, πανομοιότυπες δηλαδή με την τελική τιμή που έγινε αποδεκτή για το νέο επταετές ομόλογο. Δεδομένη πρέπει να θεωρείται πλέον η προσπάθεια για πρόωρη αποπληρωμή χρέους που λήγει τη διετία 2019-2020.
Ανάποδη πρακτική
Και ενώ κάποιος θα περίμενε η κυβέρνηση να αναμένει προς το τέλος του χρόνου να προχωρήσει με την έκδοση, αποφάσισε τελικά, μετά και από εισήγηση των συμβούλων, να προχωρήσει άμεσα στην έξοδο προς τις αγορές. Ενδεχομένως να κρίθηκε πως η αβεβαιότητα που επιφυλάσσουν οι επόμενοι μήνες, οι εκδόσεις χρέους που ετοιμάζουν άλλες χώρες με προφίλ παρόμοιο με το δικό μας και εσωτερικές εξελίξεις, να δημιουργούσαν περισσότερο κινδύνους παρά ευκαιρίες. Έτσι, η έκδοση έγινε με το άνοιγμα του παραθύρου που ήταν τον Ιούλιο, παρά με το κλείσιμό του που ήταν τον Οκτώβριο.
Ομοιότητες
Πάντως, παρόμοια τακτική, δηλαδή της εξόδου στις αγορές λίγο μετά από την ολοκλήρωση του προγράμματος στήριξης ακολούθησαν κι άλλες χώρες στο παρελθόν, όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία.
Χωρίς ανταλλαγή
Σε αντίθεση με το τι έγινε στην έκδοση του Οκτώβρη, όταν και μεγάλο μέρος αφορούσε ανταλλαγή με υφιστάμενο χρέος, σ’ αυτήν την έκδοση δεν υπήρχε σχετική πρόνοια. Άλλωστε, το χρέος που λήγει το 2019, περίπου 2,2 δισ. ευρώ μπορεί να φαντάζει τεράστιο, ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη πως σημαντικό μέρος του αφορά ομόλογα που κατέχει ο Συνεργατισμός και αντίστοιχο ποσό χρέος προς τη ρωσική κυβέρνηση, στα πλαίσια εξόφλησης του δανείου των 2,5 δισ. ευρώ, γίνεται αντιληπτό πως τα περιθώρια που απέμειναν δεν ήταν μεγάλα. Υπενθυμίζεται πως στην προηγούμενη έκδοση από το 1 δισ. ευρώ, τα 450 εκατ. ευρώ χρησιμοποιήθηκαν ως ανταλλαγή με χρέος που έληγε τη διετία 2019-2020. Ουσιαστικά, αυτή η έκδοση αποτελεί τη μεγαλύτερη και φθηνότερη έκδοση ομολόγου προς τις διεθνείς αγορές που έκανε τα τελευταία χρόνια η δημοκρατία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η έκδοση είχε και κυπριακό χρώμα αφού σ’ αυτήν συμμετείχαν Συνεργατισμός, Eurobank και ενδεχομένως και η Ελληνική Τράπεζα.
Φώναζε το επταετές
Κοιτάζοντας κανείς τη χρονική περίοδο αποπληρωμής του δημόσιου χρέους, ήταν πασιφανές ότι η νέα έκδοση θα είχε επταετή διάρκεια αφού το 2023 έληγε χρέος μόλις 550 εκατ. ευρώ σε αντίθεση με χρέος κοντά στο 1,6 δισ. για κάθε ένα από τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια το οποίο εκτοξευόταν σε 2,2 δισ. ευρώ το 2019. Ιδιαίτερα χαμηλό πάντως, παραμένει το χρέος που λήγει το 2024, μόλις 250 εκατ. ευρώ και τα δεδομένα ήδη φωνάζουν πως το 2017 θα ακολουθήσει ακόμα μία έκδοση χρέους που το πιθανότερο είναι να έχει επταετή διάρκεια ώστε να λήγει το 2024, πριν ξεκινήσουν οι μεγάλες αποπληρωμές. Πρώτα του δεκαετούς ομολόγου που εκδόθηκε πέρσι και μετά η πενταετία αποπληρωμών προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας που αρχίζει το 2025 και κορυφώνεται το 2031.
Σύμφωνα με την τελευταία στρατηγική του Γραφείου Διαχείρισης Χρέους, στόχος είναι όπως το βραχυπρόθεσμο χρέος κυμαίνεται από 1-4% και το μακροπρόθεσμο τουλάχιστον σε τουλάχιστον 96%. Παράλληλα, τα ρευστά διαθέσιμα θα πρέπει να είναι είτε 1 δισ. ευρώ είτε ίσα με τις συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες των επόμενων δώδεκα μηνών είτε διπλάσια του βραχυπρόθεσμου χρέους. Η υφιστάμενη δομή του χρέους αποτελείται κυρίως από μη εμπορεύσιμο χρέος υπό μορφή δανείων από υπερεθνικούς οργανισμούς (κυρίως από ΕΜΣ, ΔΝΤ, ΕΤΕ) καθώς επίσης άλλες κυβερνήσεις και την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου. Το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο στη δομή χρέους αποτελούν τα ομόλογα εξωτερικού το ποσοστό των οποίων αυξάνεται διατηρώντας έτσι την παρουσία της Δημοκρατίας στις διεθνείς αγορές. Αντίθετα, το μερίδιο των εγχώριων ομολόγων συνεχίζει να μειώνεται.
Σταθερότητα
Από τη στιγμή που ο δανεισμός από τον ΕΜΣ και το ΔΝΤ είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο, η νέα έκδοση με σταθερό επιτόκιο προσφέρει περισσότερη σταθερότητα αφού το χρέος με κυμαινόμενο επιτόκιο έχει μεγάλες πιθανότητες να παρουσιάσει αύξηση του σχετικού κόστους αφού αυτήν την περίοδο τα επιτόκια είναι σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και μια αύξηση των βασικών επιτοκίων μεσοπρόθεσμα είναι σχεδόν βέβαιη. Το χρέος με κυμαινόμενο επιτόκιο αποτελεί ήδη ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 47% του χαρτοφυλακίου του χρέους, αναφέρεται στην έκθεση του Γραφείου.
