Του Απόστολου Τομαρά
Εν μέσω τρίτου γύρου αδειοδότησης νέων τεμαχίων της ΑΟΖ η Εταιρεία Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ) προετοιμάζεται πυρετωδώς για το πιο ουσιαστικό κομμάτι που αφορά το κοίτασμα «Αφροδίτη» που είναι το εμπορικό. Η ΕΥΚ, παρά τα όσα λέγονται κυρίως από τεχνοκρατικό επίπεδο για την αιγυπτιακή αγορά ΦΑ και για χαμηλό ενδιαφέρον ένεκα επαρκών ποσοτήτων από την εγχώρια παραγωγή, προχωρά στην πρόσληψη εξειδικευμένων νομικών υπηρεσιών οι οποίες θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες της εταιρείας σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της, αλλά κυρίως στο πολύ σημαντικό κομμάτι συνομολόγησης και υπογραφής συμβολαίων πώλησης ΦΑ.
Με βάση την προκήρυξη που έχει δημοσιευθεί, η ΕΥΚ αναζητεί νομικό οίκο εγνωσμένου κύρους του εξωτερικού από τον οποίο θα αγοράσει νομικές υπηρεσίες για θέματα υδρογονανθράκων που δεν θα αφορούν μόνο το κοίτασμα «Αφροδίτη», αλλά γενικότερα ζητήματα εμπορικής εκμετάλλευσης υδρογοναανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Με βάση την προκήρυξη η διάρκεια αγοράς υπηρεσιών από διεθνή νομικό οίκο θα είναι διάρκειας τριών ετών με δικαίωμα της ΕΥΚ να επεκτείνει το συμβόλαιο παροχής υπηρεσιών για άλλες δυο περιόδους 12 μηνών έκαστη. Όπως σαφώς προσδιορίζεται στους όρους, ο διεθνής νομικός οίκος που θα επιλεγεί προσανατολισμό θα έχει τα συμβόλαια πώλησης ΦΑ, αρχής γενομένης από το κοίτασμα «Αφροδίτη» το οποίο βρίσκεται στο στάδιο εκπόνησης του σχεδίου ανάπτυξης που έχει καταθέσει η κοινοπραξία (Shell, Noble, Delek) και έχει υποβάλει σχόλια η κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, ο νομικός οίκος θα προχωρά σε εκτίμηση της αξίας εμπορευσιμότητας κοιτάσματος ή κοιτασμάτων σε σχέση με τον χειρισμό των δικαιωμάτων της Δημοκρατίας σε υποθαλάσσιες υποδομές – αγωγούς μεταφοράς του ΦΑ.
Επιπλέον και εφόσον υπάρξει έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο ο οίκος θα μπορεί να καλύπτει τυχόν επέκταση των δραστηριοτήτων της εταιρείας με την συμμετοχή της σε εργασίες ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Για τις ζητούμενες υπηρεσίες το ποσό που έχει στην διάθεσή της η ΕΥΚ ανέρχεται στα 9,5 εκατ. ευρώ. Ανάλογες αγορές υπηρεσιών έχουν γίνει και για εμπορικής αλλά και τεχνικής φύσεως ζητήματα εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων.
Προσανατολισμός η Αίγυπτος
Στην Εταιρεία Υδρογονανθράκων η οποία είναι ένα από τα μέρη που προετοιμάζουν το εμπορικό σκέλος πρώτα του «Αφροδίτη» επιμένουν ότι η αγορά της Αιγύπτου έχει όλα τα φόντα να απορροφήσει τις μεγαλύτερες ποσότητες του κυπριακού ΦΑ. Όπως αφήνεται να διαρρεύσει, η αιγυπτιακή πλευρά διαβεβαιώνει την Κύπρο ότι η ανακάλυψη του μεγάλου κοιτάσματος Zohr δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για εισαγωγή ΦΑ από κοιτάσματα της περιοχής.
Στην λογική αυτή υποστηρίζεται ότι οι ανάγκες της Αιγύπτου είναι τρείς φορές μεγαλύτερες από τις δυνατότητες παραγωγής του Zohr. Αρμόδιες πηγές δεν συμμερίζονται τις περί αντιθέτου απόψεις που διατυπώνονται διαβεβαιώνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο συνεχίζονται χωρίς να υπάρχουν εμπόδια.
Στις απόψεις που επιμένουν Αιγυπτιακά έρχονται να προστεθούν και τα περιθώρια που υπάρχουν στα δυο τερματικά επεξεργασίας ΦΑ που υπάρχουν στην Αίγυπτο και τα οποία συνεχίζουν να λειτουργούν κάτω από τις δυνατότητες που έχουν στην παραγωγή υγροποιημένου ΦΑ. Ωστόσο, ουδείς από όσους εμπλέκονται στο κομμάτι διαπραγματεύσεων μπορεί να πει έστω με σχετική βεβαιότητα πότε θα πέσουν οι υπογραφές πώλησης ΦΑ. Στο σχετικό ερώτημα η απάντηση που δίνεται ότι αυτό που προέχει την παρούσα στιγμή είναι να κλειδώσει το σχέδιο ανάπτυξης του κοιτάσματος «Αφροδίτη».
Το Σχέδιο Ανάπτυξης
Ο βασικός κορμός της «Βίβλου», όπως χαρακτηριστικά αποκαλείται το Σχέδιο Ανάπτυξης Παραγωγής (ΣΑΠ), εκπονήθηκε και κατατέθηκε στην κυβέρνηση αρχές καλοκαιριού του 2015 από την Noble. Παρά τις απόψεις που κατέθεσε η Shell και συμπεριελήφθησαν αργότερα στο αρχικό κείμενο, η βασική φιλοσοφία του σχεδίου αλλά και οι κατευθύνσεις που δίνονται δεν έχουν διαφοροποιηθεί δραματικά. Όπως είχε αποκαλύψει η Οικονομική «Κ» στις 10/6/2015, το σχέδιο σαφώς ανέφερε ότι οι πρώτες αγορές στις οποίες θα διοχετευθεί το ΦΑ είναι η Αίγυπτος, η Ιορδανία, αλλά και η Κύπρος.
Με βάση την επιλογή των αγορών, στο ΣΑΠ ξεκαθάριζε ότι η πιο συμφέρουσα επιλογή μεταφοράς του ΦΑ είναι η δημιουργία ενός περιφερειακού δικτύου υποθαλάσσιων αγωγών, το οποίο θα έχει ως σημείο αναφοράς το κοίτασμα «Αφροδίτη» και θα επεκτείνεται νότια προς την Αίγυπτο, βορειανατολικά προς την Ιορδανία και νοτιοδυτικά προς την Κύπρο. Το δίκτυο αγωγών προκρίθηκε και για γεωπολιτικούς λόγους και το ρόλο που επιδιώκει να διαδραματίσει η Κύπρος στην περιοχή.
Οι απαιτήσεις του Ισραήλ
Η ΕΥΚ μπορεί να προετοιμάζεται με την αγορά υπηρεσιών για τα συμβόλαια πώλησης ΦΑ, ωστόσο εάν δεν κλείσει μια εκρεμμότητα που υπάρχει με το Ισραήλ το όλο εγχείρημα θα καθυστερήσει. Πρόκειται για μια συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Κύπρου για την συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων που επηρεάζει άμεσα το εμπορικό σκέλος του «Αφροδίτη». Οι συζητήσεις των δυο πλευρών χρονολογούνται από το 2010 χωρίς να έχει γίνει κατορθωτό να καταλήξουν.
Το όλο θέμα χαρακτηρίζεται ως πολύ σοβαρό και εθίγη δημοσίως στο πρόσφατο ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Τελ Αβίβ. Οι δυο ηγέτες, όπως αναφέρθηκε, συζήτησαν το θέμα συνεκμετάλλευσης αναφορικά με τα κοιτάσματα Αφροδίτη και Yishai και κατέληξαν στο ότι μέχρι το Σεπτέμβριο του 2016 οι δύο Υπουργοί Ενέργειας θα επιδιώξουν να ολοκληρώσουν αυτές τις συζητήσεις. Αγκάθι στις προσπάθειες που καταβάλλονται είναι το χάσμα που χωρίζει τα δυο μέρη αναφορικά με το πλαίσιο που θα ρυθμίζει κοιτάσματα των δυο χωρών που γειτνιάζουν.
Επί του προκειμένου, η ισραηλινή πλευρά υποστηρίζει σθεναρά ότι ένα ποσοστό της τάξης του 8% του κοιτάσματος «Αφροδίτη» επεκτείνεται εντός της ισραηλινής ΑΟΖ, με την κυπριακή πλευρά να το κατεβάζει στο 1%. Μάλιστα, στον ισραηλινό χώρο φιλοξενήθηκαν απόψεις που αποδόθηκαν σε κυβερνητικούς κύκλους, ότι το Ισραήλ κρατά στα χέρια του την ανάπτυξη του κοιτάσματος και μπορεί να την καθυστερήσει όσο θέλει.
