Kathimerini.gr
H ανάγκη να απεξαρτηθεί η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και μαζί της η παγκόσμια οικονομία από το μονοπώλιο της Κίνας σε σπάνιες γαίες αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη, δαπανηρή αλλά και χρονοβόρος. Οι προσπάθειες εταιρειών κάθε εθνικότητας να εξορύξουν και να επεξεργαστούν σπάνιες γαίες προσκρούουν στα πλέον απίθανα εμπόδια: άλλοτε είναι οι σαύρες με τις ροζ ουρές που ζουν στα ορυχεία της Αυστραλίας και έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενο είδος από το 2008 και άλλοτε το ραδιενεργό ουράνιο μέσα στο μείγμα της μεταλλικής άμμου στην Τζόρτζια των ΗΠΑ.
Στην Αυστραλία μια εταιρεία προσπαθεί επί χρόνια να μεταφέρει αλλού τις προστατευόμενες σαύρες και κατόπιν συμβουλών των περιβαλλοντολόγων έχει δώσει στα μικροσκοπικά ερπετά δέκα χρόνια για να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον. Στο μεταξύ, προσπαθεί να εξορύξει σπάνιες γαίες στο Βιετνάμ και στις ΗΠΑ. Μια καναδική εταιρεία εξόρυξε σπάνιες γαίες από μεταλλική άμμο στην Τζόρτζια των ΗΠΑ αλλά αναγκάστηκε να μεταφέρει το μετάλλευμα στη Γιούτα για να τις αποσπάσουν από το ραδιενεργό ουράνιο.
Όπως επισημαίνει σε σχετικό ρεπορτάζ της η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal, παράλληλα με όλα αυτά τα εμπόδια αποδεικνύεται πως είναι και ιδιαιτέρως δύσκολο να σχηματισθεί η εναλλακτική εφοδιαστική αλυσίδα: στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία υπάρχουν ορυχεία σπάνιων γαιών αλλά δεν μπορούν να τις επεξεργαστούν σε μεγάλη κλίμακα. Παράλληλα, η Μαλαισία επεξεργάζεται μετάλλευμα αλλά δεν παράγει τους μαγνήτες των σπάνιων γαιών, τους οποίους παράγει η Ιαπωνία η οποία όμως δεν έχει ορυχεία.
Μιλώντας στην αμερικανική εφημερίδα, ο Ντέιβιντ Μέριμαν, υπεύθυνος ερευνών στο Project Blue, τονίζει πως «η πιθανότερη λύση είναι να οικοδομήσουμε αυτήν την εφοδιαστική αλυσίδα αλλά αποτελούμενη από φιλικές χώρες». Προσθέτει, ωστόσο, πως δυστυχώς «οι Κινέζοι είναι πολύ μπροστά». Οπως τονίζει ο ίδιος, οι δυτικές επιχειρήσεις μπορούν να βασιστούν σε έναν πολύ μικρό αριθμό βιομηχανιών παραγωγής μαγνητών και συχνά δυσκολεύονται να πείσουν τους χρηματοδότες τους ότι είναι βιώσιμες.
Για να καταλάβει κανείς πόσο περίπλοκο είναι το έργο όποιου επιχειρεί να σχηματίσει μια εναλλακτική εφοδιαστική αλυσίδα, αρκεί να δει πως οι σαύρες με τις ροζ ουρές δεν ήταν το μοναδικό εμπόδιο για την εταιρεία της Αυστραλίας. Τον Μάιο η αυστραλιανή εταιρεία υπέγραψε συμφωνία για την αγορά σπάνιων γαιών από μια μικρή εταιρεία στο βόρειο Βιετνάμ ελπίζοντας να τις στείλει στη μονάδα της στη Νότια Κορέα όπου θα υπέκειντο στην κατάλληλη επεξεργασία. Τον Οκτώβριο όμως συνελήφθη ο ιδρυτής της βιετναμέζικης εταιρείας που κατηγορείται για απάτη σε σχέση με παράνομες αγορές σπάνιων γαιών. Και η αυστραλιανή εταιρεία προσπαθεί ακόμη να βγάλει άκρη και να δει κατά πόσον μπορεί να αγοράσει σπάνιες γαίες από την εν λόγω βιετναμέζικη εταιρεία, ενώ αναζητά ακόμη εναλλακτικές εκτός Κίνας.
Σε ό,τι αφορά την καναδική εταιρεία που έστειλε το μετάλλευμα στη Γιούτα για να αποσπασθούν οι σπάνιες γαίες από το ραδιενεργό ουράνιο, έπειτα από πολλές περιπέτειες κατέληξε τον Απρίλιο να αγοράσει μια μικρή βρετανική βιομηχανία μαγνητών σπάνιων γαιών που της έδωσε τη δυνατότητα να παράγει για πρώτη φορά μαγνήτες στον δυτικό κόσμο. Τον Αύγουστο η εταιρεία μεγάλωσε με μια νέα μονάδα παραγωγής μαγνητών στην πόλη Νάρβα της Εσθονίας στα σύνορα με τη Ρωσία. Αναμένεται να αρχίσει την παραγωγή της το 2025, οπότε θα παρουσιάσει τους πλέον ισχυρούς μαγνήτες για ηλεκτροκίνητα οχήματα και ανεμογεννήτριες και θα είναι μία τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις του είδους εκτός Ασίας. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προσφέρει περίπου 20 εκατ. δολ. για την εν λόγω μονάδα και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε πως «το μέλλον της Ε.Ε. γεννιέται εδώ στη Νάρβα».
