Της Μαρίνας Οικονομίδου
Στον προθάλαμο της κατάρρευσης βρέθηκαν το πρωί της Πέμπτης οι συνομιλίες για το κυπριακό, με άγνωστη να κρίνεται η επόμενη μέρα. Αφορμή δεν ήταν άλλη από την απόφαση της βουλής να εγκρίνει την αναφορά στο ενωτικό δημοψήφισμα στα σχολεία, το οποίο και προκάλεσε μία ιδιαίτερα τεταμένη ατμόσφαιρα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σίγουρα αυτό δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, καθώς εδώ και μέρες η τ/κ πλευρά αντιδρά έντονα στην απόφαση της βουλής, με τον Μουσταφά Ακκιντζί να ζητά από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αναιρέσει την απόφαση που πάρθηκε για το ενωτικό δημοψήφισμα, χαρακτηρίζοντάς την ως προκλητική για τις ευαισθησίες τους Τ/κ. Άλλωστε ο κ. Ακκιντζί προειδοποιώντας τις τελευταίες μέρες ότι ενδεχομένως να μη παρευρεθεί στη συνάντηση, ξεκαθάρισε στη συνέχεια πως θα έθετε μόνο το ζήτημα του δημοψηφίσματος στο τραπέζι.
Λίγο πριν τις συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας, προηγήθηκε συνέντευξη του Τ/κ ηγέτη στην «Κ» για την απόφαση της βουλής να «γιορτάσει» το ενωτικό δημοψήφισμα, με τον ίδιο να ζητά από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να πάρει εκείνες τις πρωτοβουλίες, ώστε να κυλήσουν ομαλά οι συνομιλίες. Τόνισε δε με νόημα πως η προεκλογική περίοδος άρχισε πολύ νωρίς.
Οι εξηγήσεις Αναστασιάδη
Αναμφίβολα λοιπόν οι συνομιλίες το πρωί της Πέμπτης δεν ξεκίνησαν με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Στο πλαίσιο της συνάντησης η οποία κατά τον Νίκο Αναστασιάδη ήταν σε φιλικό κλίμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε μία πεντασέλιδη αναφορά του εξήγησε τους λόγους που δεν δικαιολογούνται οι ανησυχίες της τ/κ κοινότητας, αναφέροντας και την ομόφωνη απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου, όπου ξεκαθαρίζεται πως η επιδιωκόμενη λύση δεν είναι ούτε η ένωση ούτε η διχοτόμηση.
Μάλιστα, δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στις ευαισθησίες της ε/κ πλευράς και σημείωσε πως παρόλα αυτά ουδέποτε αξίωσε από τον Τ/κ ηγέτη να αναλάβει τις ευθύνες και να επανορθώσει συμπεριφορές πολιτικών δυνάμεων της τ/κ πλευράς. Σημείωσε μάλιστα πως η ε/κ πλευρά προσήλθε στη συνάντηση έτοιμη για ουσιώδη διαπραγμάτευση βάσει της ημερήσιας διάταξης. Μάλιστα διαμήνυσε προς τον Τ/κ ηγέτη πως δεν πρέπει να επιζητούνται προσχήματα προκειμένου να αποφευχθεί η ανάληψη ευθυνών που φέρει η Τουρκία αλλά πως τέτοιες προσεγγίσεις υποσκάπτουν τη διαδικασία.
Ποιος αποχώρησε;
Κατά τη διάρκεια προκλήθηκε εκνευρισμός και στο διάλειμμα που ακολούθησε ο Μουσταφά Ακκιντζί αποχώρησε με αποτέλεσμα η ένταση να φτάσει σε επίπεδα κρίσης. Μάλιστα στο blame game μεταξύ των δύο ηγετών, ο καθένας έλεγε πως ο άλλος αποχώρησε πρώτος. Μάλιστα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επέστρεψε στο Προεδρικό Μέγαρο, φανερά εκνευρισμένος και αποφεύγοντας να κάνει δηλώσεις εκείνη την ώρα. Ο Μουσταφά Ακκιντζί, σε συνέντευξη τύπου που παρέθεσε στα κατεχόμενα επεσήμανε πως μετά από παρέμβαση του Έσπεν Μπαρθ Έιντε, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αποχώρησε κτυπώντας την πόρτα φανερά εκνευρισμένος, μία στάση, σύμφωνα με τον κ. Ακκιντζί, που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από την άλλη σε δηλώσεις του από το Προεδρικό Μέγαρο, εξήγησε πως «στην προσπάθεια ο κ. Άιντε να δημιουργήσει ένα κλίμα που να επιτρέπει την αλληλοκατανόηση και στην έκφραση του για τις ανησυχίες της τουρκοκυπριακής κοινότητας άφησε να νοηθεί πως ενδεχόμενα να έχουν δίκιο ή άδικο και σε αυτό αντέδρασα, λέγοντας δεν επιτρέπεται στον ίδιο, ύστερα από δύο χρόνια που είναι παρών και καταγράφεται η συμπεριφορά της ελληνοκυπριακής κοινότητας, να θέτει έστω και καθ΄ υποψία εν αμφιβόλω τις προθέσεις της ελληνοκυπριακής κοινότητας». Όπως εξήγησε ζήτησε ολιγόλεπτη διακοπή και ενώ βρισκόταν έξω από τη αίθουσα αποχώρησε ο Μουσταφά Ακκιντζί. Προκάλεσε μάλιστα τον κ. Έιντε να ξεκαθαρίσει ποιος έφυγε πρώτος, με τον ειδικό απεσταλμένο των Ηνωμένων Εθνών να παραδέχεται σε δηλώσεις του στη συνέχεια πως ο Τ/κ ηγέτης αποχώρησε πρώτος.
Το blame game
«H εικόνα που απεκόμισα είναι πως υπήρχε μια προειλημμένη απόφαση, έτσι ώστε να δικαιολογείται η στάση που διατηρεί η τ/κ πλευρά» ανέφερε σε δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά και την επεισοδιακή λήξη της συνάντησης. Σημειώνοντας πως τα όσα είπε ο Τ/κ ηγέτης δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, κάλεσε τον Μουσταφά Ακκιντζί να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων άμεσα με καλή διάθεση. Ο Μουσταφά Ακκιντζί από την άλλη σε δικές του δηλώσεις επανέλαβε ότι η ιδέα της Ένωσης ήταν ο πιο σημαντικός παράγοντας της τραγωδίας στην Κύπρο και πρόσθεσε ότι το θέμα περιλαμβάνεται ήδη στη διδακτέα ύλη στα ε/κ σχολεία.
Δεν επιδείχθηκε σεβασμός στις ευαισθησίες της τ/κ πλευράς, είπε και υπογραμμίσαμε ότι αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό στην ε/κ πλευρά, ανέφερε. Σίγουρα υπάρχουν και ευαισθησίες της ε/κ πλευράς για δικούς μας εορτασμούς, ανέφερε, λέγοντας ότι είναι γνωστή πραγματικότητα πως τα γεγονότα στις 20 Ιουλίου για τα οποία δεν έφταιγαν οι Τ/κ, ήρθαν ως αποτέλεσμα του πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου. Ο ίδιος, συνέχισε, στην ομιλία του στις 20 του περασμένου Ιούλη είχε μιλήσει για τον πόνο που προκάλεσε (η εισβολή) στην ε/κ κοινότητα. Είχε τότε επίσης προσθέσει ότι τις δεκαετίες του `50 και του `60, συνέχισε, περισσότερο πόνο έζησαν οι Τ/κ ενώ το 1974 οι Ε/κ και αυτό δεν πρέπει να διαφεύγει κανενός.
Στη δική του θητεία, σημείωσε ο κ. Ακιντζί, δεν έχει προστεθεί νέα επέτειος και ο ίδιος δεν αμέλησε να τοποθετηθεί ενάντια σε κάτι λάθος – κατά την έκφραση του. Αλλά, είπε, δυστυχώς δεν είδε την ίδια στάση από τον Ε/κ ηγέτη. «Ενώ εργαζόμαστε για ένα κοινό μέλλον, σίγουρα αυτό το γεγονός πρέπει να διορθωθεί» και πρόσθεσε ότι δεν θέλει ο ίδιος και η τ/κ κοινότητα να δουν τον μελλοντικό τους εταίρο «χέρι με χέρι με το ΕΛΑΜ».
Πυροσβέστης Έιντε
Ρόλο πυροσβεστικό στην κρίση που προκλήθηκε ανέλαβε ο κ. Έιντε προχωρώντας σε συναντήσεις με τους δύο ηγέτες. Μετά τη συνάντησή του με τον κ. Ακκιντζί έκανε λόγο για επιδείνωση του κλίματος και κάλεσε τους Κύπριους να μετατρέψουν το εμπόδιο σε ευκαιρία. Μετά τη συνάντησή του με τον Νίκο Αναστασιάδη, ο κ. Έιντε, πέραν του ότι ξεκαθάρισε πως αποχώρησε πρώτος ο Μουσταφά Ακιντζί σημείωσε πως δεν υπήρξε ακύρωση της συνάντησης που είναι προγραμματισμένη για την 23η Φεβρουαρίου.
