Πολιτικό σύστημα και κοινωνία υπήρξαν σ’ ένα μεγάλο βαθμό συγκοινωνούντα δοχεία. Γι’ αυτό και όλοι έχουμε ευθύνη»
Συνέντευξη στον Αντώνη Πολυδώρου
Αδύναμο να εφαρμόσει στοιχειωδώς απλές πολιτικές κράτους χαρακτηρίζει το ευρύτερο πολιτικό σύστημα, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χρήστος Στυλιανίδης, την ίδια όμως στιγμή για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα καταλογίζει ευθύνες και στην κοινωνία. Εκφράζει την άποψη ότι η αντιμετώπιση των παρεπομένων της τραγωδίας στο Μαρί είναι η τελευταία ευκαιρία για το υφιστάμενο κομματικό σύστημα να αποτελέσει μέρος της νέας εποχής και σημειώνει την ανάγκη να ενεργοποιηθεί ένα τμήμα της κοινωνίας το οποίο εμφανίζεται έτοιμο να υπερβεί τα στεγανά του πολιτικού και κομματικού συστήματος.
Η σημερινή κατάσταση, η οργή και αγανάκτηση όπως αυτή αποτυπώνεται από την παρουσία του κόσμου στους δρόμους, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αναδεικνύει και τη βαθιά κρίση του πολιτικού μας συστήματος. Ποιες οι ευθύνες του κόσμου;
Είναι δικαιολογημένη η οργή και αγανάκτηση, η οποία απευθύνεται σαφέστατα προς το ευρύτατο πολιτικό σύστημα και στέλλει το μήνυμα ότι το κράτος που δημιουργήσαμε είναι ανεπαρκές, αναξιόπιστο, αδύναμο να εφαρμόσει στοιχειωδώς απλές πολιτικές κράτους. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να πούμε- όσο και αν αυτό φανεί αιρετικό και αντιλαϊκό- ότι αυτή η οργή και αγανάκτηση πρέπει να συμπεριλάβει και στοιχεία αυτοκριτικής. Για όλους μας. Κακά τα ψέματα το όλο σύστημα με τις ανεπάρκειες του, τις διαπλοκές του, τους αναχρονισμούς του, τους αντιδυτικισμούς του και την αλαζονεία του, στηρίχθηκε σε μια σημαντική κοινωνική πλειοψηφία. Πολιτικό σύστημα και κοινωνία υπήρξαν σ’ ένα μεγάλο βαθμό συγκοινωνούντα δοχεία. Γι’ αυτό και όλοι έχουμε ευθύνη.
Ακόμα και σήμερα, ακούγοντας κάποιος αριθμό τοποθετήσεων, εύκολα αντιλαμβάνεται ότι το κομματικό σύστημα δεν έχει λάβει τα μηνύματα. Όπως δεν τα είχε λάβει, τουλάχιστον έτσι έδειξε η εικόνα που έβγαλαν τα κόμματα μετά τις βουλευτικές, ούτε από την αποχή του 20%. Βλέπουμε την αντιπολίτευση να προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτή την οργή. Να μην μιλά για απαξίωση του συστήματος του οποίου αποτελεί κομμάτι, αλλά για απαξίωση του προέδρου, ζητώντας την παραίτηση του.
Έχετε απόλυτο δίκαιο ότι υπάρχει μια αδυναμία του κομματικού συστήματος να λάβει τα σκληρά μηνύματα μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι την κύρια ευθύνη την έχει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και τα κυβερνώντα κόμματα, που εξ’ όσων φαίνεται και από τα διάφορα έγγραφα, επέλεξαν, βασιζόμενοι σ’ ένα αντιδυτικό σύνδρομο να διαχειριστούν μια κατάσταση που δεν μπορούσε να διαχειριστεί ούτε η Ε.Φ. ούτε η Κυπριακή Δημοκρατία. Θα πρέπει να ξεπεραστεί αυτή η αλαζονεία, η οποία δυστυχώς ενισχύθηκε επί Δ. Χριστίφια, η οποία όμως διαχέεται σε ολόκληρο το πολιτικό αλλά και κοινωνικό φάσμα. Αυτή η κοινωνία έχει διαμορφώσει δυστυχώς μια πολιτική κουλτούρα η οποία χαρακτηρίζεται από αλαζονεία σ’ ότι αφορά το ρόλο, την επάρκεια και τις δυνατότητες της Κ.Δ. ως κράτους, ότι είμαστε περίπου άτρωτοι, αλώβητοι. Μια αλαζονεία η οποία έχει αναπτυχθεί σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο και από τη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Θα πρέπει μετά και τα τελευταία γεγονότα να ξεκινήσει μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού του ρόλου της Κύπρου και της κοινωνίας της μέσα στο ευρύτερο γίγνεσθαι και της περιοχής και το ευρωπαϊκό. Δυστυχώς υπήρξαν σημαντικά ζητήματα στα οποία η Κύπρος δεν συντάχθηκε με τους Ευρωπαίους συμμάχους της. Όταν προεκλογικά έλεγα ότι θα έπρεπε να πάρουμε θέση υπέρ της δυτικής συμμαχίας για τη Λιβύη και να μην κάνουμε παιχνίδια με τη Συρία, πολλοί με κατηγόρησαν ότι ήμουν αντίθετος με την πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική. Θα πρέπει επιτέλους να μετρήσουμε το μπόι μας. Ως που φτάνει και ως που αντέχει. Να αντιληφθούμε ότι η πολιτική τού αμήχανου ουδέτερου δεν μπορεί να ασκηθεί από χώρες του δικού μας βεληνεκούς. Όπως αποδεικνύεται έχουμε κόστος.
Πολλοί λένε ότι μετά το Μαρί το πολιτικό σύστημα, όπως υπήρχε μέχρι σήμερα, έφτασε στο τέλος του. Κι ότι πλέον απαιτούνται νέοι θεσμοί, νέα πρόσωπα, νέα ηθική νέο εθνικό όραμα.
Το πολιτικό σύστημα- με διαβαθμισμένη ευθύνη- έφερε την Κύπρο σε αυτή την οικονομική και όχι μόνο κατάσταση. Εκεί που θα κριθεί είναι στο αν θα καταφέρει στο σύνολο ή μέρος του να αντιμετωπίσει τα παρεπόμενα της εγκληματικής αμέλειας στο Μαρί. Εάν διαχειριστεί την κρίση στοιχειωδώς επαρκώς, τότε ναι έχει ρόλο να διαδραματίσει και στη νέα εποχή που απαιτείται. Αν αποτύχει τότε θα γεννηθεί κάτι καινούργιο όλως διόλου.
Μπορεί δηλαδή, κατά τη γνώμη σας, το πολιτικό προσωπικό που βαρύνεται με την παραγωγή της κρίσης, να φέρει σε πέρας και την υπόθεση της ανασυγκρότησης;
Να φύγουν, δηλαδή, όλοι και να έρθουν άλλοι;
Εάν δεχθούμε ότι έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους, δεν έχουν κάτι άλλο να προσφέρουν, γιατί όχι;
Οι κοινωνικές εξελίξεις και οι μεγάλες τομές και αλλαγές γίνονται με επαναστάσεις. Όπως είπα και σε άλλες συνεντεύξεις μου, θα πρέπει ο καθένας, για να είναι αποτεέσματικός να ξεκινά επαναστάτης στην εφηβεία και να καταλήγει μεταρρυθμιστής. Αλλιώς επιμένοντας στην (παρ)ορμητικότητα του νεοφώτιστου το μόνο που κάνει είναι να λέει ωραία λόγια που όμως δεν έχουν αντανάκλαση στην πράξη. Σίγουρα χρειάζεται εκσυγχρονισμός του κράτους. Από την άλλη, ο χειρότερος σύμβουλος αυτή τη στιγμή είναι μια λογική ισοπέδωσης των ευθυνών. Πρέπει να υπάρξει διαβάθμιση ευθυνών. Και ο καθένας να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί. Αλλά δεν μπορεί κάποιος να αναλαμβάνει ευθύνες πέραν αυτών που του αναλογούν, επειδή δημιουργείται ένα κλίμα αυτή τη στιγμή εναντίον ολόκληρου του κομματικού συστήματος.
Μπορεί αυτός ο κοινωνικός θυμός και η απογοήτευση να ελεγχθούν και να βρουν δημιουργικές διεξόδους;
Είναι ένα ενδιαφέρον και συνάμα δύσκολο ερώτημα. Θεωρώ ότι ο κοινωνικός θυμός και η οργή είναι μια καλή αφετηρία. Δεν νομίζω ότι μπορεί να μορφοποιηθεί πολιτικά και να μπει σ’ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Διότι δεν πιστεύω ότι αυτός ο κοινωνικός θυμός έχει τις ίδιες αφετηρίες και στοχεύσεις. Όπως έχω πει, το κομματικό σύστημα, με τους αναχρονισμούς του, στηρίζεται σ’ ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας, το οποίο έχει μάθει στις πελατειακές σχέσεις, έχει μάθει στη διαπλοκή, είναι συμμέτοχο στη διαφθορά. Αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι να ενεργοποιηθεί ένα τμήμα της κοινωνίας το οποίο είναι έτοιμο να υπερβεί τα σημερινά στεγανά του πολιτικού και κομματικού συστήματος. Και το πολιτικό σύστημα με τη σειρά του τούτη την κοινωνική έκρηξη να την αξιοποιήσει μέσα από μια γενναία ανατροπή αναχρονιστικών δομών, με δημιουργία- όπου υπάρχει ανάγκη νέων θεσμών, αλλά και αναβάθμιση των υφιστάμενων. Και σίγουρα το μόνο που δεν χρειάζεται αυτός ο τόπος είναι μεσσίες και σωτήρες. Νούσιμους ανθρώπους είναι που χρειάζεται να σπρώξουν τη χώρα μπροστά. Θεωρώ ότι όπως έχουν έρθει τα πράγματα όλα θα κριθούν στο επίπεδο της Οικονομίας, η οποία έχει μια απόλυτη σχέση με το Κυπριακό. Και εδώ είναι οι ευθύνες της κοινωνίας, η οποία εγκλωβισμένη σε συμβολισμούς και συνθήματα του παρελθόντος αδυνατεί να κοιτάξει το μέλλον με ρεαλισμό και διορατικότητα.
Δεν έχει την πολιτική τόλμη ο Χριστόφιας να λύσει το Κυπριακό
«Δυστυχώς ούτε ως υπεύθυνη πολιτική ηγεσία ούτε ως κοινωνία έχουμε συνειδητοποιήσει σε πιο κομβικό σημείο βρίσκεται το Κυπριακό»
«Ενδεχομένως κάποια στιγμή να πρέπει να δούμε την πιθανότητα υιοθέτησης ενός εκλογικού συστήματος όπου θα προσφέρεται η δυνατότητα η εκλογή προέδρου να γίνεται από τον πρώτο γύρο»
Πολλοί, και το δικό σας κόμμα, με το ξεκίνημα της νέας προσπάθειας μιλούσαν για τελευταία ευκαιρία. Αυτή τη στιγμή το Κυπριακό βρίσκεται σε πλήρη στασιμότητα και το χειρότερο είναι ότι κανένα κόμμα δεν δείχνει να ανησυχεί γι’ αυτό. Σε πρόσφατη συνέντευξη του στην «Κ» διαβάσαμε τον πρόεδρο του κόμματος σας να λέει ούτε λίγο ούτε πολύ ότι θα πρέπει να φύγουμε από τις συνομιλίες, εάν ο Ερντογάν δεν ανακαλέσει τις προκλητικές του δηλώσεις. Αντιλαμβανόμαστε σε ποιο σημείο βρίσκεται το Κυπριακό και αν ναι τι κάνουμε;
Δυστυχώς ούτε ως υπεύθυνη πολιτική ηγεσία ούτε ως κοινωνία έχουμε συνειδητοποιήσει σε πιο κομβικό σημείο βρίσκεται το Κυπριακό. Διακηρύττουμε και ενεργούμε με στόχο τη λύση και την ίδια ώρα αδιαφορούμε για τα χρονικά όρια, το διεθνή και ευρωπαϊκό παράγοντα και τις συνέπειες της μη λύσης. Εγώ επαναλαμβάνω ότι εάν οδηγηθούμε σε αδιέξοδο το επόμενο διάστημα- είτε αυτό προέλθει μέσω μιας πρότασης για διεθνή διάσκεψη είτε με κατάθεση ιδεών- όσοι πιστεύουν ότι θα σωθούμε με το blame game είναι το λιγότερο αφελείς. Θεωρώ ότι ήταν λάθος η διαπραγματευτική τακτική του Χριστόφια. Πρέπει επιτέλους να ξεφύγουμε από τα στερεότυπα της δεκαετίας του 80, όπως εμμονή σε ισχυρή κεντρική κυβέρνηση και να επικεντρωθούμε στα σημαντικά. Το Σχέδιο Ανάν τελείωσε. Εάν θέλουμε να προχωρήσουμε σε μια διευθέτηση του Κυπριακού- γιατί περί μιας διευθέτησης θα πρόκειται- θα πρέπει να ενεργήσουμε ριζοσπαστικά και να δούμε τι μας εξασφαλίζει η έννοια της ευρωπαϊκής επικράτειας σε όλο το νησί, λαμβάνοντας πάντα σοβαρά υπόψη και το θέμα των δημογραφικών αλλαγών. Σε περίπτωση που ούτε αυτή τη φορά καταλήξουμε, φοβάμαι ότι θα πάμε σε μια μορφή υπαρκτής ταϊβανοποίησης. Χρειάζεται πολιτική τόλμη που δεν βλέπω να έχει ο Δ. Χριστόφιας…
Και στήριξη από την αντιπολίτευση.
Να είστε βέβαιοι ότι η αντιπολίτευση όταν χρειαστεί θα δώσει στήριξη στον πρόεδρο.
Οι τελευταίες βουλευτικές κατέδειξαν και πάλι τις μεγάλες αδυναμίες του συστήματος οι οποίες βέβαια απορρέουν και από τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουν να λειτουργούν τα δύο μεγάλα κόμματα. Είδαμε μια πολύ μικρή μειοψηφία για μια ακόμα φορά τις εξελίξεις σ’ ότι/ όσον αφορά την προεδρία της Βουλής. Το ίδιο βλέπουμε και στις προεδρικές όπου υα μικρά κόμματα αναδεικνύονται σε ρυθμιστές και επιβάλλουν πολιτικές στους μεγάλους. Υπάρχει τρόπος να απεμπλακούμε από αυτό τον παραλογισμό και τη σύναψη τυχοδιωκτικών και ετερόκλιτων συμμαχιών;
Το συγκεκριμένο θέμα προσωπικά με ταλανίζει χρόνια. Νομίζω όμως ότι πολλές φορές η διαχείριση των θεσμών είναι πιο αποτελεσματική από την ίδια την νομοθετική ρύθμιση. Αν π.χ. αποδεχόταν το ΑΚΕΛ την πρόταση μας για εκ περιτροπής προεδρία, όπως συμβαίνει στο Ευρωκοινοβούλιο όπου τα δύο μεγάλα κόμματα ακριβώς για να μην δέσμιοι των τυχοδιωκτισμών αναλαμβάνουν την προεδρία εξ’ ημισείας, νομίζω ότι θα ήταν ένα καλό πρώτο βήμα ώστε να αποτυπώνεται, στο επίπεδο της εξουσίας, η λαϊκή ετυμηγορία όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την κάλπη.
Αν κάποιος δει πως ξεκινήσαμε, με τα δύο μεγάλα κόμματα, κυρίως το ΑΚΕΛ, περίπου να προσπαθούν να βρουν υποψήφιο από τα μικρά και που βρεθήκαμε το 2008 θεωρώ ότι έχει υπάρξει μια πρόοδος. Δεν διαφωνώ όμως μαζί σας ότι το εκλογικό σύστημα αλλά και ο τρόπος που ενεργούν τα δύο μεγάλα κόμματα δίνουν δύναμη πέραν από αυτή που δικαιολογούν τα ποσοστά τους στα μικρότερα κόμματα. Ενδεχομένως κάποια στιγμή πρέπει να δούμε την πιθανότητα υιοθέτησης ενός εκλογικού συστήματος όπου θα προσφέρεται η δυνατότητα η εκλογή προέδρου να γίνεται από τον πρώτο γύρο.
Το ΑΚΕΛ ήταν ανέτοιμο να κυβερνήσει
Με μεγάλη καθυστέρηση και μετά από μακρές συζητήσεις και αμφιταλαντεύσεις καταλήξατε σ’ ένα πρώτο πακέτο μέτρων. Η κυβέρνηση τελικώς προσανατολίζεται στο να καταθέσει μέρος μόνο των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί. Ο ΔΗΣΥ τι θα κάνει; Θα στηρίξει όποια μέτρα έρθουν; Έχουμε περιθώρια να καθυστερήσουμε κι άλλο;
Όλα τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί θα πρέπει να έρθουν ενώπιον της Βουλής. Εάν αυτά τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στις 15 Ιουλίου δεν περάσουν από τη Βουλή το συντομότερο και την ίδια στιγμή δεν θεωρηθούν ως αρχή και για άλλα μέτρα, η Κύπρος θα διακινδυνεύσει όχι μόνο να μπει στο μηχανισμό στήριξης, αλλά και να καταρρεύσει ως χρηματοοικονομικό κέντρο.
Το ΑΚΕΛ πιστεύω ότι ήταν ανέτοιμο να κυβερνήσει. Παραμένει δέσμιο ξεπερασμένων ιδεολογικών αντιλήψεων και δεν έχει τη γνώση και το σθένος για να πάρει τις οδυνηρές αποφάσεις που χρειάζονται. Χαρακτηρίζεται από μια ψύχωση σε σχέση με το ρόλο και το μέγεθος του κράτους που αυτό το οδηγεί σε αγκυλώσεις και περιορισμούς που δεν έχουν σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα. Για χρόνια λειτούργησε για χρόνια ως κόμμα συντεχνιακό με αποτέλεσμα τώρα να μην έχει τη δυνατότητα και την εμπειρία να ασκήσει πολιτική συναίνεσης ετερόκλητων κοινωνικών συμφερόντων. Δεν έχει αποδεχθεί πλήρως ως οργανισμός την ενσωμάτωση του σε αυτό που λέμε ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο ανάπτυξης. Αυτά δυστυχώς το καθιστούν αδύναμο να κυβερνήσει σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης.
Σε λιγότερο από ένα χρόνο αναλαμβάνουμε την προεδρία της Ε.Ε. Μια προεδρία που είχε χαρακτηριστεί ως μεγάλη ευκαιρία για την Κύπρο, υπάρχει όμως η εντύπωση ότι δυνατόν να εξελιχθεί και σε εφιάλτη/ φαίνεται να μας βρίσκει ανέτοιμους.
Θεωρώ ότι είναι κατάντημα το ότι βρισκόμαστε στην κατάσταση που βρισκόμαστε σ’ ότι αφορά την προεδρία. Θα πρέπει όλοι μας να εργαστούμε ώστε να περισώσουμε ό,τι περισώζεται αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να υποστούμε τον τέλειο εξευτελισμό. Οι ευθύνες είναι γνωστό που ανήκουν.
www.kathimerini.com.cy
