Kathimerini.com.cy
Μια βουβή και ερειπωμένη εκκλησία στα κατεχόμενα είναι αυτή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Λευκόνοικο. Η επιβλητική εμφάνιση της εν λόγω εκκλησίας, στην οποία ξεχώριζε ένα εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο και παλιές βυζαντινές εικόνες, έχει μετατραπεί σε μια τραγική κατάσταση όπου τα δέντρα έχουν κρύψει το τόσο σημαντικό μεγαλείο του πολιτισμού μας.
Σύμφωνα με τον επικεφαλή της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά Τάκη Χατζηδημητρίου η εκκλησία έχει μακρά ιστορία από τη φραγκική περίοδο.«Ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία στην Κύπρο στις αρχές του 20ού αιώνα και από ιστορική και αρχιτεκτονική άποψη αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μνημείο. Αυτή η διαδικασία μετά την κατοχή και την εγκατάλειψη των 40 χρόνων κινδύνευσε να καταρρεύσει».
Χαρμόσυνο είναι το γεγονός ότι έχει ξεκινήσει η αναστήλωση και οι εργασίες αποκατάστασης της «χαμένης ομορφιάς» της εκκλησίας. Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδημητρίου κατά την συντήρηση του ναού αποκαλύφθηκαν και νέες τοιχογραφίες , μέσα στα έργα της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς που μας πάνε πίσω στο 12ο αιώνα.
Στην εκκλησία αποκαλύφθηκαν 3 φάσεις τοιχογραφιών, του 12ού αιώνα η βυζαντινή, του 16ού αιώνα και 20ού αιώνα. Εκτός από τα τωρινά ευρήματα του 1926 του Αποστόλου Βαρνάβα και του 1958 του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ανακαλύφθηκαν παλαιότερες που μας παίρνουν πίσω στον 12ο αιώνα. Επίσης, βρέθηκαν τοιχογραφίες του 16ου αιώνα, από διάφορες σκηνές της Βίβλου. Αυτές βρίσκονται στην αψίδα γύρω από την τοιχογραφία του Αρχάγγελου Μιχαήλ.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το κόστος του πρώτου σταδίου της συντήρησης θα ανέλθει σε 400.000 ευρώ και οι εργασίες θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Νοέμβρη. Ανακατασκευάζεται ουσιαστικά ολόκληρο το μνημείο με τα διάφορα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά, φράγκικα και βυζαντινά, το οποίο δείχνει το πώς αφομοίωσε ο λαός μας μέσα από την πάροδο του χρόνου διάφορα πολιτιστικά χαρακτηριστικά.
Ο κ. Τάκης Χατζηδημητρίου αναφέρει ότι «είναι πολύ σημαντικά ευρήματα καθώς ήταν άγνωστα όλα αυτά προηγουμένως και διευρύνουν την γνώση μας για την ιστορία και την σημασία των μνημείων και εμπλουτίζουν τον πολιτισμό της Κύπρου».
Μια ανάσα πριν από την κατάρρευση της φημισμένης ιστορικής εκκλησίας η Τεχνική Επιτροπή για την πολιτιστική κληρονομιά, διασώζει μεγίστης αξίας ευρήματα του πολιτισμού της Κύπρου, προς όφελος των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων. Η έρημη και άδεια εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ «ξαναζωντανεύει» την πολιτισμική παράδοση.
