Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το κυπριακό ζήτημα, όπως είναι λογικό, βρίσκεται πάνω από μισό αιώνα στο επίκεντρο της τοπικής ιστοριογραφικής παραγωγής με εκδόσεις που άλλες ψύχραιμα και άλλες λιγότερο επιχειρούν να παρουσιάσουν και να επεξηγήσουν το πολυσύνθετο και πολυδιάστατο εθνικό πρόβλημα της Κύπρου.
Ο Γιάννης Καρεκλάς, γνωστός δημοσιογράφος με πολυετή παρουσία στα δημόσια πράγματα, έδωσε ακόμη έναν πνευματικό καρπό (προηγήθηκε το «Ανατομία της κρίσης. Συνέντευξη με την Ιστορία» που κυκλοφόρησε το 2010), που αφορά ακριβώς το μείζον εθνικό πρόβλημα του Ελληνισμού. Στο νέο του βιβλίο «Κυπριακό 1950 – 1974. Δίκαιες Αξιώσεις – Λάθος Επιλογές» ο Γιάννης Καρεκλάς επιχειρεί μέσα από εννέα κεφάλαια να διαγράψει την πορεία του κυπριακού προβλήματος από το 1950 έως τις τραγικές ημέρες του 1974. Αυτή η εικοσιπενταετία για τον συγγραφέα είναι η βάση, η περίοδος που όρισε τις συνθήκες για τα τραγικά γεγονότα του 1974. Το βιβλίο χωρίζεται σε εννέα κεφάλαια και καλύπτει έκταση εξακοσίων σαράντα οκτώ σελίδων, συμπεριλαμβανομένων των πηγών, βιβλιογραφίας και ευρετηρίου ονομάτων και έρχεται να δώσει μία άλλη δυναμική στην τοπική ιστοριογραφία. Με τη μελέτη του αυτή ο Γιάννης Καρεκλάς, όπως αναφέρει και στην «Εισαγωγή» του βιβλίου του, επιχειρεί να μελετήσει την πορεία και την εξέλιξη του προβλήματος την κρίσιμη εικοσιπενταετία 1950-1974, θεωρώντας ότι σε αυτή την περίοδο αναπτύχθηκαν και θεωρητικοποιήθηκαν προσεγγίσεις και νοοτροπίες που ακόμη και σήμερα είναι στο επίκεντρο του δημοσίου διαλόγου από την πολιτική ηγεσία του τόπου.
Ο ίδιος ο συγγραφέας θέτει δύο θεμελιακά ερωτήματα στο βιβλίο του α) Πόσο δίκαιες ή όχι ήταν οι αξιώσεις και πόσο λάθος ή όχι ήταν οι επιλογές της Ελλάδας και της ε/κ ηγεσίας στην αντιμετώπιση του Κυπριακού; και β) Μπορούσε ή όχι να αποφευχθεί η μεγάλη καταστροφή της Κύπρου και του Ελληνισμού το 1974; Αυτά ακριβώς τα ερωτήματα λειτουργούν τροχιοδεικτικά για την κατανόηση μιας ολόκληρης εποχής που λειτούργησε καταλυτικά, με τα λάθη ή/και τις παραλείψεις από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, μα κυρίως γίνεται λόγος για το πώς χειρίστηκαν το Κυπριακό οι ελλαδικές κυβερνήσεις και η ε/κ ηγεσία. Ο συγγραφέας προσπαθεί να δώσει τις απαντήσεις στα δύο παραπάνω ερωτήματα, βάζοντας στο επίκεντρο της μελέτης του τις πολιτικές και τις επιλογές των δύο κέντρων του Ελληνισμού και το πώς αυτοί οι δύο άξονες αντιμετώπισαν ή/και δημιούργησαν τις διάφορες φάσεις του κυπριακού προβλήματος.
Μία σημαντική παράμετρος στο βιβλίο του Γιάννη Καρεκλά είναι ότι προσπαθεί να ισορροπήσει τα πράγματα μεταξύ των δύο πόλων, ο ένας αντιπροσωπεύει τους «ξένους», όποιοι κι αν είναι αυτοί, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Σοβιετική Ένωση και φυσικά Τουρκία και ο άλλος την Ελλάδα και την ελληνοκυπριακή κοινότητα και την ηγεσία της. Σε αυτό το δίπολο ο συγγραφέας προσπαθεί να αποδώσει στον καθένα όσα του αναλογούν, πάντοτε κατά την κρίση του, χωρίς να θέλει να δημιουργήσει αισθήματα ενοχής στην ε/κ ηγεσία ή αποκλειστικά στην Ελλάδα, και ούτε να υιοθετήσει άκριτα τις όποιες θεωρίες συνωμοσίας που θέλουν την Κύπρο και την Ελλάδα ανήμπορες, έρμαια και συνεχώς ποδηγετημένες από τα συμφέροντα των μεγάλων, διότι, όπως ορθά σημειώνει ο συγγραφέας αν όλα όσα συνέβησαν ήταν αποτέλεσμα έξωθεν επιβουλών, τότε οποιεσδήποτε ενέργειες της κάθε ελληνικής κυβέρνησης και ε/κ ηγεσίας ήταν καταδικασμένες να αποτύχουν, οπότε οι διαμάχες στο εσωτερικό μέτωπο ήταν, είναι και θα είναι συζητήσεις περί όνου σκιάς. Και αυτό είναι μία συμβολή του συγγραφέα, διότι προσπαθεί να θέσει τον κάθε πόλο ενώπιον των ευθυνών του, χωρίς a priori αποδόσεις ή μετακύληση ευθυνών.
Στα εννέα κεφάλαια του βιβλίου του ο Γιάννης Καρεκλάς θέτει τον αναγνώστη ενώπιον διλημμάτων, καταθέτοντας συνάμα και τους προβληματισμούς για το μέλλον της Κύπρου, ιδίως σε μία περίοδο, όπως αυτή που διανύουμε, κατά την οποία οι συζητήσεις για τη λύση του Κυπριακού έχουν μπει σε μία πιο ενεργή τροχιά με το εσωτερικό μέτωπο να προσπαθεί να αφουγκραστεί τις εξελίξεις και τον απλό πολίτη να ελπίζει για μία λύση που θα είναι πρωτίστως προς όφελος του δικαίου και του Κύπριου πολίτη. Το βιβλίο του Γιάννη Καρεκλά θα πρέπει, λοιπόν, να αναγνωστεί υπό αυτό το πρίσμα, διότι όπως και ο ίδιος γράφει ο κάθε αναγνώστης είναι ελεύθερος να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, – γι’ αυτό άλλωστε και η εξαντλητική παράθεση πηγών και επίσημων εγγράφων–, με τον συγγραφέα να καταθέτει τους δικούς του προβληματισμούς και συμπεράσματα. Απώτερος στόχος: Να αποδιώξουμε την ατέρμονη ομφαλοσκόπηση και να αντιληφθούμε, εμείς και η ηγεσία του τόπου, ποιες είναι οι δυνατότητές μας και να τις εκμεταλλευτούμε αναλόγως για την επίτευξη μιας λύσης.
Πληροφορίες:
Η παρουσίαση του νέου βιβλίου του δημοσιογράφου Γιάννη Καρεκλά, «Κυπριακό 1950-1974. Δίκαιες Αξιώσεις – Λάθος Επιλογές» θα γίνει στις 6 Οκτωβρίου 2016, ημέρα Πέμπτη στην Αίθουσα Τελετών του Πολιτιστικού Ιδρύματος «Αρχάγγελος» της Ιεράς Μονής Κύκκου στις 7 το βράδυ.
