Του Απόστολου Κουρουπάκη
Συνάντησα διαδικτυακά τη Λίνα Νικολακοπούλου και τον Θοδωρή Βουτσικάκη λίγο πριν από την παράστασή τους «Στην οδό Φρυνίχου ξανά», στο Θέατρο Τέχνης στην Πλάκα, για να μιλήσουμε για την παράσταση που έρχεται και στην Κύπρο, για δύο βραδιές, στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας, στις 9 και στο Θέατρο Ριάλτο της Λεμεσό, στις 10 Απριλίου. Η Λίνα Νικολακοπούλου, η οποία έχει την καλλιτεχνική επιμέλεια της παράστασης και ο Θοδωρής Βουτσικάκης στο τραγούδι, μού λένε πως διάλεξαν ωραία τραγούδια, «αυτά που πιστεύουμε πως είναι όλα για μετάλλιο και με θάρρος να τα επικοινωνήσουμε, χωρίς να έχουμε την αγωνία να λέμε τη μία επιτυχία μετά την άλλη». Στη νέα Οδό Φρυνίχου, εκτός από τον Θοδωρή Βουτσικάκη και τους δύο μουσικούς, τον Νεοκλή Νεοφυτίδη στο πιάνο και τον Βαγγέλη Μαχαίρα στο ούτι, το μαντολίνο και το λαούτο, συμμετέχουν και έξι σπουδαστές της Σχολής Θεάτρου Τέχνης, οι οποίοι τραγουδούν μαζί με τον Θοδωρή Βουτσικάκη. Με τη Λίνα Νικολακοπούλου και με τον Θοδωρή Βουτσικάκη κάναμε μία ζεστή κουβέντα, για τη μουσική, το τραγούδι και τι τελικά σημαίνει να αγαπάς αυτό που κάνεις.
–Τι αλλάζει στη νέα παράσταση «Στην οδό Φρυνίχου ξανά»;
–ΛΙΝΑ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ: Όταν τελειώνει ένας κύκλος, όπως ο περσινός στην Οδό Φρυνίχου, ο καθένας από τους δυο μας μέσα του έχει εγγράψει ό,τι έγινε και ξέρει τι κέρδισε, τι ακόμα θέλει να προσθέσει, και πώς να το διανθίσει. Με τον Θοδωρή έχουμε μία συνεργασία που διαρκεί μια δεκαετία, αλλά με αφορμή και άξονα το Θέατρο Τέχνης στην Πλάκα, στην Οδό Φρυνίχου, πέρυσι είχαμε συμφωνήσει τα τραγούδια της παράστασης να τα συνοδεύουμε με ένα πιάνο και ένα βιολί, που σημαίνει ότι, από την υφή και από τον συνδυασμό αυτών των οργάνων, ουσιαστικά διαλέγαμε και ποιο ρεπερτόριο θα μπορούσε να υπηρετηθεί ωραιότερα, οπότε ο άξονας επιλογής μας ήταν βασισμένος και στο τι μας αρέσει και ταιριάζει, αλλά και πώς θα αποδοθούν μουσικά με τα δύο όργανα οι ατμόσφαιρες. Φέτος, λοιπόν, με αφορμή και τη συνεργασία μας με τον Αρμένιο συνθέτη Ara Dinkjian, με τον οποίο έχω συνεργαστεί και στο παρελθόν, αποφασίσαμε ότι ήταν πιο σωστό οι δύο μουσικοί που θα μας συνόδευαν φέτος να είναι στο πιάνο ένας απίθανος σολίστας ο Νεοκλής Νεοφυτίδης και ο άλλος μουσικός να είναι ένας πολυοργανίστας, Νεοκλής Νεοφυτίδης, o Βαγγέλης Μαχαίρας, στο ούτι, το μαντολίνο και το λαούτο. Οπότε φέτος η ατμόσφαιρά μας θέλαμε να φέρει κοντά μας ήχους, αισθήματα και ατμόσφαιρες και να πλησιάζει σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε με τον Θοδωρή, να ταιριάζει στο σήμα που θα εκπέμψουμε, που είναι τραγούδια και μουσικές του Ara Dinkjian και άλλων συνθετών, να είναι πιο ζεστοί ήχοι, και αυτά που αγαπάμε όλοι στη Μεσόγειο.
–Όλα από την αρχή δηλαδή;
–Λ.Ν.: Ναι, ξεκινήσαμε από την αρχή φέτος να σκεφτόμαστε μια τελείως καινούργια παράσταση, που κάποια στιγμή στη διαδρομή της, η οποία έχει μαγικά περάσματα, ο Θοδωρής είχε μία πολύ ωραία ιδέα, έξι φοιτητές της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης (πέντε κορίτσια και ένα αγόρι) να είναι μαζί μας επί σκηνής και σε συγκεκριμένες ατμόσφαιρες, που θέλουμε να δημιουργήσουμε, τραγουδάνε και εκείνοι.
–Ανοίγει λοιπόν η βεντάλια του δρώμενου...
–Λ.Ν.: Αυτό θέλαμε, επειδή ο Θοδωρής έχει βρεθεί να μπορεί να τραγουδά σε μιούζικαλ, κάτι που λείπει από την Ελλάδα ως είδος, θελήσαμε να προχωρήσουμε περισσότερο και σε αυτή του την πλευρά.
–Θ.Β.: θα ήθελα να προσθέσω σε όσα είπε η Λίνα, η οποία ανθολογεί τα κομμάτια της παράστασης, ότι μπαίνει και στη διαδικασία να αφουγκραστεί και τη δική μου στιγμή. Το ότι το κάνει σε τέτοιο βάθος είναι και μία από τις βασικές αιτίες που η σχέση μας αυτή εξελίσσεται και είναι τόσο δεμένη. Και το λέω αυτό γιατί οι επιλογές που κάναμε φέτος κράτησαν κάποιους μήνες για να μπει η κάθε ψηφίδα στο σωστό σημείο, έτσι που αν κουνήσεις κάτι είναι σαν να τρίζει όλο το οικοδόμημα...
–Λ.Ν.: Σε αυτό που αναφέρει ο Θοδωρής, λένε ότι σε ένα καλό ποίημα δεν μπορείς να κουνήσεις ούτε μία λέξη, εάν λοιπόν η επιθυμία μας ήταν να κάνουμε ένα ποίημα, με πρώτη ύλη τα τραγούδια, αντίστοιχα χρειάζεται μια πολύ βαθιά παρατήρηση πώς θα κάνεις τη διήγηση για να είναι το μουσικό σου έργο ένα ποίημα.
–Θ.Β.: Κατάφερε η Λίνα Νικολακοπούλου να τα αφουγκραστεί όλα αυτά, γιατί όλοι μας αλλάζουμε, ανάλογα με το τι συμβαίνει γύρω μας, μέσα μας, τη διαφορετικότητά μου φέτος, σε σχέση με πέρυσι. Και αυτό έχει αποτυπωθεί φυσικά και στις επιλογές των κομματιών.
–Λ.Ν.: Αυτό το εγχείρημα που κάνουμε, μαζί με τον Θοδωρή, είναι να έχουμε την ελευθερία να διαλέγουμε τα ωραία τραγούδια, αυτά που πιστεύουμε πως είναι όλα για μετάλλιο και με θάρρος να τα επικοινωνήσουμε, χωρίς να έχουμε την αγωνία να λέμε τη μία επιτυχία μετά την άλλη.
–Τι άλλαξε, όμως, στον Θοδωρή;
–Λ.Ν.: Η ταυτότητα του Θοδωρή γίνεται πιο σαφής, πιο καθαρή, τον ένιωθα να τον αφορά ό,τι συμβαίνει στον τόπο μας, αλλά και ευρύτερα, όλα αυτά τα κακώς κείμενα. Δεν μπορείς να είσαι στον κόσμο σου, όταν βλέπεις δίπλα σου πολλά πράγματα αφημένα στην τύχη τους. Ο Θοδωρής ως ενεργός πολίτης έχει τη ματιά του για τα πράγματα, τι μπορεί να πάει καλύτερα, αλλά και τι πρέπει να κριτικάρουμε. Έτσι ενσωμάτωσα με πολύ ποιητικό τρόπο πάλι μία τέτοια νύξη, απομονώνοντας κουβέντες διάρκειας μικρότερης από ένα λεπτό από ποιητές μας, που τα έλεγαν από το 1990, αλλά κανείς δεν άκουγε... συνδύασα αυτά τα λόγια με ένα δυνατό τραγούδι και τον Θοδωρή να τα ερμηνεύει.
–Θοδωρή, αυτές τις αλλαγές εσύ πώς τις ενσωμάτωσες;
–Θ.Β.: Νομίζω πως σε αυτή την πολύ ζωντανή συνομιλία που είχαμε σε όλη την προετοιμασία της παράστασης σχεδόν δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Όλα τα πράγματα συμβαίνουν με μία ροή κανονικής συνύπαρξης. Όλα γίνονται με μια συλλογικότητα και με μια υγεία, και σε αυτή μου τη στιγμή αυτά τα τραγούδια δημιουργούν μια άλλη σχέση με τον θεατή, και νιώθω για πρώτη φορά ότι δεν εκτίθεμαι, όταν λέω ένα τραγούδι, κοιτώντας κατάματα έναν θεατή. Νιώθω ότι μοιράζω και μοιράζομαι κάτι.
–Λ.Ν.: Όταν κατακτήσεις την ησυχία σου εσωτερικά και να μπορείς να κοιτάς στα μάτια τον άλλο, όταν τραγουδάς, είναι κάτι που έρχεται με την πείρα. Οι μεγάλοι ερμηνευτές κατορθώνουν να σε κοιτάνε και νομίζεις ότι κοιτάνε εσένα στα μάτια. Ο τραγουδιστής είναι ο οικοδεσπότης, πρέπει να κοιτάξει πώς νιώθεις, αν έχεις συγκινηθεί... Έχει έναν πολύ ιδιαίτερο ρόλο ο τραγουδιστής, η μουσική είναι κάτι το ιαματικό.
Θέλω η ζωή μας να είναι ποιητική
«Φέτος η ατμόσφαιρά μας θέλαμε να φέρει κοντά μας ήχους, αισθήματα και ατμόσφαιρες και να πλησιάζει σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε με τον Θοδωρή, να ταιριάζει στο σήμα που θα εκπέμψουμε, να είναι πιο ζεστοί ήχοι, και αυτά που αγαπάμε όλοι στη Μεσόγειο».
–Σήμερα έχουμε το ίδιο καλό τραγούδι με τα προηγούμενα χρόνια;
–Λ.Ν.: Το πιο σπουδαίο για εμένα, μετά από σαράντα χρόνια και έχοντας λατρέψει το ελληνικό τραγούδι, επειδή είμαι θρεμμένη από αυτό, καμαρώνω πάρα πολύ να μπορώ να βγάλω ένα τραγούδι, ένα ρεμπέτικο π.χ. από τη σκοτεινή ταβέρνα και να το φέρω το 2023 και να σημαίνει κάτι. Η μόνη υποχρέωση που έχω στην καρδιά μου είναι να μην ξεχνάω τα τραγούδια-διαμάντια και δεν είναι ανάγκη να είναι κατ’ εξοχή ποίηση. Αν έχει μείνει κάτι τόσες δεκαετίες είναι αληθινό που, αν το βάζαμε σε μία ζυγαριά ίσως να μην είναι αυτό που λέμε ποίηση, αλλά να είναι ποίηση της ζωής. Με ενδιαφέρει να μην είμαι εστέτ, να μη φοβάμαι να συγκεράσω έναν Ζαμπέτα με ένα Θεοδωράκη. Θεωρώ πως και οι δύο κάποια στιγμή έδωσαν κάτι που μας ένωσε, μας δημιούργησε αναμνήσεις, ταυτότητα. Άρα η χαρά μου είναι να αφήνω τον εαυτό μου να θυμάται, να νοσταλγεί, να επιθυμεί, και να τραγουδήσει. Η κοινή μας ζωή με έχει κάνει να είμαι θαρρετή, να μην πηγαίνω στην αμιγώς ποιητική πλευρά των πραγμάτων, αλλά να κάνω τη μεγαλύτερη τέχνη, να είναι η ζωή μας ποιητική.
–Θ.Β.: Νομίζω πως σήμερα και ό,τι γνωρίζαμε σήμερα ως πολιτικό τραγούδι δεν έχει να μας πει κάτι σε σχέση με αυτό που ζούμε. Δηλαδή εκείνα τα τραγούδια γράφτηκαν εκφράζοντας τα γεγονότα και τα συναισθήματα των ανθρώπων εκείνης της εποχής, και με όλα αυτά τα απαιτητικά που συμβαίνουν και καλούμαστε να τα αφομοιώσουμε μέσα σε μία κοινωνία που νοσεί, νομίζω ότι θα εφευρεθεί μια άλλους είδους τοποθέτηση μέσα από την τέχνη. Για εμένα οτιδήποτε είναι αληθινό είναι θέση σε μια κοινωνία, η οποία ίσως να είναι πιο ψεύτικη, πιο προβληματική. Όλα τα αληθινά τραγούδια μπορεί να μιλάνε για κάτι γνήσιο, για την επιστροφή στην ανθρώπινη αξία, σε κάτι οικουμενικό, στην αγάπη, στη συνύπαρξη. Όλα αυτά τα τραγούδια είναι θέσεις σε μια κοινωνία που αυτή την ώρα έχει ανάγκη από το αληθινό τραγούδι.
–Σήμερα γράφονται αυτό που λέμε κλασικά τραγούδια;
–Λ.Ν.: Με λίγη βοήθεια θα σας έλεγα ναι, ότι μπορούν να γραφτούν. Εκτός από τα προϊόντα που οφείλουν να έχουν εμπορικά χαρακτηριστικά, με τον κάθε τραγουδιστή να λέει τραγούδια του είδους που υπηρετεί, υπάρχουν και άνθρωποι που θέλουν να γράψουν πιο ελεύθερα, έξω από αυτές τις φόρμες μάνατζμεντ, γιατί κάτι έχουν θαυμάσει, έχουν συγκινηθεί με κάτι παλιότερο, αλλά γι’ αυτούς τους ανθρώπους δεν υπάρχουν αφτιά και μάτια. Δεν μπορείς μόνος σου, ματαιώνεσαι και ίσως να προσπαθήσεις να αμυνθείς με αυτό που είναι και ζητάει η αγορά...
–Έχουν εκλείψει δηλαδή οι άνθρωποι που μπορούν να δουν αυτά τα νέα παιδιά;
–Λ.Ν.: Θα σας πω με βεβαιότητα πως ναι. Πιστεύω πως πάντα θα είναι απαραίτητο κάποιοι τόνοι ζωής να παραμείνουν υπαρκτοί. Για παράδειγμα, έγραψα τώρα, πάνω σε μια παραδοσιακή αρμένικη μουσική, κάτι πηγαίο, που είναι σαν να έρχεται από το δημοτικό μας τραγούδι. Η αποδοχή του από τον κόσμο είναι συγκλονιστική, σαν να μην περίμενε πως θα ξανάκουγε κάτι τέτοιο. Και εκείνη την ώρα καταλαβαίνω τον ρόλο του τραγουδιού και πόσο διψάει ο κόσμος να ακούσει κάτι που του λείπει. Πιστεύω πως χωράνε πράγματα σήμερα που έρχονται από παλιά, που φέρνουν έναν κανόνα που στέκει ακόμα.
–Θ.Β.: Ακόμα και να μην καταλαβαίνει ο ακροατής ότι κάτι του λείπει, είτε λόγω της ταχύτητας της εποχής, είτε από τα νέα δεδομένα γενικά των ζωών μας, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι έχουν ανάγκη από άλλα τραγούδια, από άλλα αισθήματα και ναι, ίσως κάποιοι να αισθάνονται μια ματαίωση στο συναίσθημά τους, γιατί μπορεί να μη βρίσκουν την οδό να το εκφράσουν. Το ζητούμενο νομίζω είναι να μείνει αυτός ο δρόμος ανοικτός, γιατί όσο μένει ανοικτός και οι ακροατές θα έλθουν και οι νεότεροι καλλιτέχνες, που εμπνέονται από αυτού του είδους τα τραγούδια, θα αφήσουν και αυτοί κάτι.
Συντελεστές:
Θοδωρής Βουτσικάκης, τραγούδι
Νεοκλής Νεοφυτίδης, πιάνο
Βαγγέλης Μαχαίρας, ούτι, μαντολίνο, λαούτο
Λίνα Νικολακοπούλου, καλλιτεχνική επιμέλεια
Ηλίας Τριντής, σχεδιασμός ήχου
Μαρία Βενετάκη, σχεδιασμός φώτων
Ευαγγελία Θωμάκου, φωτογραφίες
Αναστασία Ταμουρίδου, οργάνωση & εκτέλεση παραγωγής
Χορηγός: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
«Στην Οδό Φρυνίχου… Ξανά», Κυριακή 9 Απριλίου, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας και Μεγάλη Δευτέρα 10 Απριλίου, Θέατρο Ριάλτο Λεμεσού, ώρα έναρξης 8:30 μ.μ.
Εισιτήρια : tickethour.com.cy – καταστήματα ACS COURIER και από την πλατφόρμα του Ριάλτο
