Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το κεντρικό κτήριο του αεροδρομίου Λευκωσίας που εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 1968 στοίχησε περίπου 120.000.000 δραχμές και λειτούργησε απρόσκοπτα από τη χρονιά εκείνη έως και τον Ιούλιο του 1974, οπότε και ο χρόνος βίαια σταμάτησε προσγειώνοντας τον τόπο απότομα και «τροχοδρομώντας» ανώμαλα πλέον την ιστορία όχι μόνο του αερολιμένα, αλλά και της Κύπρου ολόκληρης. Στην έκθεση «Nicosia International Airport» του Άντρου Ευσταθίου που εγκαινιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στην Γκαλερί Ευριπίδη στην Αθήνα από τον υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού κ. Κώστα Καδή, σε επιμέλεια Μάριου Teriade Ελευθεριάδη, παρουσιάζονται 24 φωτογραφίες του ερειπωμένου σήμερα αεροδρομίου. Ένας χώρος που ο φωτογράφος Άντρος Ευσταθίου διάβασε, και στο τέλος δημιούργησε εικόνες, φτιάχνοντας μια φωτογραφική ιστορία που μοιάζει κάπως βοή εν τη ερήμω της ανθρώπινης φύσης. Το Αεροδρόμιο Λευκωσίας παύει να είναι ένας νεκρός χώρος, και αρχίζει να λειτουργεί ως μηχανισμός ανάκλησης της μνήμης, οι τελευταίοι άνθρωποι της Cyprus Airways φωτογραφίζονται με τις στολές τους στους χώρους του αεροδρομίου από τον Άντρο Ευσταθίου και έρχονται να αντιπαρατεθούν με τη στασιμότητα του χρόνου, που και αυτή είναι επίπλαστη, μιας και στην άλλοτε σφύζουσα από ζωή αίθουσα αναμονής ο χρόνος κυλάει διαφορετικά, έχοντας βάλει τους δικούς του όρους.
Τι είναι αυτή η έκθεση όμως για τον Άντρο Ευσταθίου; Όπως ο ίδιος λέει είναι το φορτίο που θα κουβαλάει για πάντοτε επάνω του, μιας και οι διεργασίες για την πραγματοποίηση αυτής της φωτογράφισης διήρκησαν χρόνια, και ό,τι εγγράφεται νωρίς στη συνείδηση του ανθρώπου έρχεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου να ωριμάσει και να δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Με τις φωτογραφίες της Έκθεσης «Nicosia International Airport» ο Άντρος Ευσταθίου παίζει με τον χρόνο, προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της αλήθειας των προσώπων και εκείνης των ερειπωμένων χώρων του αεροδρομίου. Ό,τι «συλλαμβάνει» ο φακός κρύβει μια αλήθεια, που για τα φωτογραφούμενα πρόσωπα είναι μνήμη και ανακάλεσμα, για τα άψυχα αντικείμενα είναι φθορά και για αυτόν που βλέπει τις φωτογραφίες είναι πτερνιστήρας του νου για θεώρηση της ιστορικής πραγματικότητας.
Σημειώνει η ιστορικός Τέχνης Λουΐζα Καραπιδάκη «Η αφήγηση του Ευσταθίου δεν είναι μνημόσυνο γεγονότων, ούτε φιλοδοξεί στην ιστορική αποτύπωση ή στην κινηματογραφική αναπαράσταση, παρά αποσκοπεί στο να αφήσει ελεύθερο τον θεατή να συσχετίσει τον πραγματικό και τον συμβολικό χώρο με τα ιστορικά γεγονότα της χώρας του καλλιτέχνη, για να περάσουν έτσι στη ‘χώρα’ της μη λήθης». Ακριβώς αυτή η μη λήθη είναι το συναισθηματικό αποτύπωμα της έκθεσης, η αλήθεια, που ως άλλος πόνος των πραγμάτων και των ανθρώπων παρουσιάζεται σε 24 φωτογραφίες από έναν χώρο ιστορικά φορτισμένο, από έναν χώρο που παρότι έχασε τη λειτουργική του αξία, αντιστέκεται στη λήθη, και ανανοηματοδοτείται στον παρόντα χρόνο, με άλλο αποτύπωμα.
Ρεαλιστικές αποτυπώσεις
Ο Άντρος Ευσταθίου μοιάζει να αναζητάει τον χαμένο χρόνο μέσα από τα βλέμματα των ανθρώπων του αεροδρομίου. Το στήσιμο των μοντέλων κάνει τους χώρους να ζωντανεύουν, να νεκρα-ανασταίνονται, οι φωτογραφίες του έχουν κάτι το απόκοσμο. Γράφει στο σημείωμά της η Λουΐζα Καραπιδάκη «Οι φαινομενικά οικείες μα τόσο απόκοσμες αποτυπώσεις οπτικοποιούν με απροκάλυπτη αμεσότητα πολλαπλές εννοιολογικές διαδρομές στον τόπο μνήμης και αναδεικνύουν τη φωτογραφία ως μέσο επικοινωνίας». Οι ρεαλιστικές αποτυπώσεις του φωτογράφου δείχνουν το παρόν του αεροδρομίου , και ταυτόχρονα συνομιλούν με το παρελθόν του. Τα βλέμματα των φωτογραφούμενων αντικατοπτρίζουν το παρελθόν τους ως κάποτε ζωντανά κύτταρα αυτών των χώρων, μοιάζουν απόκοσμα, αλλά στέκονται εκεί, σαν να μην κουνήθηκαν ποτέ. Ακόμα και τα άψυχα αντικείμενα που ο φωτογράφος θέλησε να αποτυπώσει έχουν τη δική τους δυναμική παρουσία, οι αφίσες του ΚΟΤ, και οι ενημερωτικές ταμπέλες στα γκισέ του αεροδρομίου αφηγούνται υπόρρητα τη δική τους «άψυχη» αλήθεια, διασώζοντας μια μνήμη φωτογραφική, ένας φωτογραφικός εγκιβωτισμός, και ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω.
Η άλλοτε επίσημη πύλη εισόδου της Κύπρου σήμερα για άλλους μοιάζει με Κερκόπορτα και για άλλους η δίοδος απ’ όπου θα επανεκκινήσει ο χαμένος χρόνος.
Info:
Αντρος Ευσταθίου, «Nicosia International Airport», γκαλερί Ευριπίδη, Ηρακλείτου 10 και Σκουφά. Διάρκεια έως 29 Απριλίου.
