Της Μαρίας Ηρακλέους
Όση κινητοποίηση δεν είχε επιδειχθεί τα περασμένα τρία χρόνια, διάστημα κατά το οποίο ο φάκελος για την κατοχύρωση του χαλλουμιού ως ΠΟΠ εκκρεμεί ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καταγράφεται τις τελευταίες εβδομάδες.
Συντονισμένα και σε διαφορετικά επίπεδα τόσο από πλευράς του Υπουργείου Γεωργίας, των ευρωβουλευτών, αλλά κυρίως του Υπουργείου Εξωτερικών και του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τον ίδιο τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Και αυτό καθώς όπως ξεκαθαρίστηκε πολλάκις και τονίστηκε εκ νέου κατά την χθεσινή συζήτηση του θέματος στην Επιτροπή Γεωργίας της Βουλής, το θέμα είναι πρωτίστως πολιτικό. Ο αναβρασμός που παρατηρείται δεν προκαλεί εντύπωση, αν ληφθεί υπόψη η γνωστή και με δυσμενείς διαστάσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία, απώλεια του εμπορικού σήματος του χαλλουμιού στην Βρετανική αγορά.
Οι επιπτώσεις αυτής της απώλειας δεν ξεδιπλώθηκαν ακόμα στην πραγματική τους διάσταση, καθώς στην ουσία η Δημοκρατία κρατιέται ακόμα από τον τίτλο του κοινοτικού εμπορικού σήματος. Αυτό είναι πλέον το μόνο οχυρό το οποίο προστατεύει το παραδοσιακό προϊόν της Κύπρου τόσο εντός ΕΕ, όσο και στη Βρετανία. Η Βρετανία είναι όμως ουσιαστικά εκτός ΕΕ και μένει να αποσαφηνιστούν οι όροι της αποχώρησης της. Όταν επιτευχθεί η συμφωνία, τότε τα κοινοτικά σήματα μετατρέπονται σε βρετανικά.
Στενεύουν τα περιθώρια
Στο μεταξύ ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την αλλαγή φρουράς στην Κομισιόν που αναμένεται το προσεχές Φθινόπωρο. Τότε η υφιστάμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ολοκληρώνει την θητεία της, ενώ από τον ερχόμενο κιόλας μήνα μέχρι και το τέλος Μαΐου, η Ευρωβουλή ζει σε προεκλογικούς ρυθμούς.Αυτό μεταφράζεται σε σχετικό μούδιασμα και δυστοκία για την λήψη αποφάσεων και δη για ένα θέμα κατοχύρωσης προϊόντος το οποίο έχει συνδεθεί με το Κυπριακό. Εξάλλου και χθες ενώπιον της Βουλής ο Υπουργός Γεωργίας υπογράμμισε ότι δεν είναι τεχνοκρατικό το θέμα αλλά πολιτικό.
Είναι γι΄ αυτό που σε παρασκηνιακό επίπεδο ενεπλάκη και το Υπουργείο Εξωτερικών αλλά και η νομική υπηρεσία. Πηγές από το Προεδρικό εκτιμούν ότι οι όποιες προσπάθειες καταβληθούν από κυπριακής πλευράς δύσκολα θα αντιστρέψουν τα εις βάρος της δεδομένα, ώστε να ξεμπλοκάρει ο φάκελος πριν από τον Σεπτέμβριο. Από εκεί και έπειτα, αρνητικά προσμετράται η αλλαγή της σύνθεσης της Κομισιόν με την είσοδο των νέων επιτρόπων. Αλλαγή που μεταφράζεται σε νέα παράταση για κατοχύρωση του εθνικού μας προϊόντος, χωρίς να μπορεί να προβλεφθεί φυσικά και η οπτική γωνία της νέας επιτροπής για το θέμα. Πάντως, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», τον προηγούμενο μήνα σε επίπεδο Υπουργού Γεωργίας έγιναν κάποιες άτυπες επαφές με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το θέμα τέθηκε και στον Ευρωπαίο Επίτροπο για θέματα Γεωργίας Φιλ Χόγκαν.
Η συνάντηση
Η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στο Προεδρικό φαίνεται ότι κατάφερε να συγκεράσει τις διαφωνίες μεταξύ των πλευρών. Θετικά αποτιμάται πάντως το γεγονός ότι επιτεύχθηκε τουλάχιστον για πρώτη φορά στο εσωτερικό συμφωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών. Κάτι που αποδεικνύει εξάλλου και το γεγονός ότι τόσο οι αιγοπροβατοτρόφοι και οι αγελαδοτρόφοι όσο και οι τυροκόμοι όρισαν κοινούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι θα λειτουργούν εκ μέρους και των τριών ομάδων και θα μεταβούν το επόμενο διάστημα στις Βρυξέλλες. Ξεκαθαρίζεται πάντως ότι ο φάκελος δεν τροποποιείται αν και κάποιες παράμετροι του φακέλου εγείρουν προβληματισμούς. Κοινή θέση των πλευρών φαίνεται να είναι η σημασία της εξέλιξης του προϊόντος.
Τι θα αλλάξει
Με αυτό το δεδομένο λοιπόν, αν και εφόσον το πρότυπο όπως έχει κατατεθεί στον φάκελο περάσει, τότε δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν κάποιες διαφοροποιήσεις. Διαφοροποιήσεις ωστόσο οι οποίες απαιτούν σωστή τεκμηρίωση και θα είναι συμφωνημένες μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, αγελαδοτρόφων, αιγοπροβατοτρόφων και τυροκόμων.
Το θέμα της τεκμηρίωσης θα αναλάβουν οι κοινοί εμπειρογνώμονες. Ήδη μετά από συζητήσεις τέθηκαν κάποιες εισηγήσεις για σημεία μέσα στο πρότυπο τα οποία φαίνεται να υπάρχει συμφωνία ότι χρήζουν βελτίωσης. Ωστόσο, η συζήτηση παρέμεινε σε πρώιμο στάδιο, εν αναμονή των εξελίξεων, αν θα υπάρξουν, με τον φάκελο του χαλλουμιού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως πρώτη εισήγηση καταγράφεται η ανάγκη να ενταχθούν όλες οι φυλές των ζώων που χρησιμοποιούνται μέσα στο πρότυπο. Όπως διευκρινίζει ο υπουργός Γεωργίας Κώστας Καδής, ο φάκελος περιλαμβάνει πολύ συγκεκριμένες φυλές αγελάδων και αιγοπροβάτων. Πέραν αυτών των φυλών, υπάρχουν κι άλλες που το γάλα τους αξιοποιείται για σκοπούς παρασκευής του χαλλουμιού τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, δεν περιλήφθηκαν στο πρότυπο. «Θα μπορούσαμε με μια σωστή τεκμηρίωση να τις εντάξουμε ώστε να καλυφθούν οι περισσότερες ανάγκες για γάλα που έχουμε», επισημαίνει ο κ. Καδής. Δεύτερο σημείο είναι οι περιορισμοί στην διατροφή των ζώων, το γάλα των οποίων χρησιμοποιείται για την παρασκευή του χαλλουμιού. Υπάρχει σημείο μέσα στον φάκελο που αναφέρει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ή ακόμα και το σύνολο της διατροφής των αγελάδων και των αιγοπροβάτων, θα πρέπει να προέρχεται από τροφές οι οποίες παράγονται στην Κύπρο. Ωστόσο, τίθεται ζήτημα για το αν θα υπάρχει η δυνατότητα για παραγωγή του όγκου των ζωοτροφών που απαιτείται, σε περιόδους ανομβρίας στην Κύπρο.
Μέσα στον τρόπο που τρέφονται μπαίνει ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ή το σύνολο της διατροφής τους πρέπει να προέρχεται από τροφές που παράγονται στην Κύπρο. Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να τεκμηριωθεί και να διαφοροποιηθεί. Με ζητούμενο την διατήρηση των εξαγωγών χαλλουμιού στα υφιστάμενα επίπεδα, δεν αποκλείεται να εξεταστούν τα περιθώρια ευελιξίας για αλλαγές στο παραγόμενο προϊόν, κατά τρόπο ώστε ο όρος χαλλούμι να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα προϊόντα χαλλούμι με θυμάρι ή τσίλι κ.ο.κ. Υπογραμμίζεται ωστόσο ότι το αν θα μπορούν τα μη παραδοσιακά χαλλούμια να θεωρούνται ως τέτοια, επαφίεται στην Κομισιόν.
Αύξηση των τιμών
Μπορεί η αύξηση των εξαγωγών μας να αποτελεί στόχο, ωστόσο οι δυνατότητες μας δεν είναι απεριόριστες, ειδικά από την στιγμή που μετά την κατοχύρωση το χαλλούμι θα παράγεται μόνο στην Κύπρο. Άρα αυτόματα οι ποσότητες του χαλλουμιού στην ευρωπαϊκή κυρίως αγορά θα μειωθούν. Είναι σαφές ότι οι δυνατότητες της Κύπρου είναι περιορισμένες, και κάποια στιγμή θα φτάσουμε στο όριο των εξαγωγών. Είναι γι΄ αυτό που το Υπουργείο Γεωργίας εκτιμά ότι αν και εφόσον έρθει η στιγμή που το χαλλούμι θα κατοχυρωθεί ως ΠΟΠ, τότε πρέπει πρωτίστως να διατηρηθεί ως ένα ποιοτικό τοπικό προϊόν το οποίο σιγά σιγά θα αποκτήσει την τιμή που του αρμόζει. Υπολογίζεται ότι η μέση τιμή πώλησης του χαλλουμιού στα εξίμισι ευρώ το κιλό κάνει το χαλούμι από τα φθηνότερα τυριά στην Ευρώπη. «Δεν μπορεί ένα προϊόν το οποίο παράγεται μόνο σε μια χώρα, τόσο περιζήτητο να έχει αυτή την τιμή. Μετά την κατοχύρωση, σταδιακά θεωρούμε ότι θα πρέπει να αυξηθεί η τιμή», δηλώνει σχετικά ο κ.Καδής. Σημειώνεται ότι για το 2018 τα έσοδα από τις εξαγωγές χαλουμιού ανήλθαν το 2018 στα 200 εκατ. ευρώ. Από το σύνολο των εξαγωγών, φαίνεται ότι υπερτερούν οι διάφορες παραλλαγές του χαλλουμιού σε σχέση με το παραδοσιακό. Κάτι που φαίνεται ότι έπεισε όλες τις πλευρές να ξαναδούν τους όρους ώστε να μην πέσουν οι εξαγωγές.
Άλλες ενέργειες
Νέες νομικές μάχες θα δώσει η Κυπριακή Δημοκρατία για το εμπορικό σήμα του χαλλουμιού, αυτή τη φορά για να αποτραπεί η απώλεια του κοινοτικού σήματος που κατέχει, αφού αυτή τη στιγμή, υπάρχουν τρεις αιτήσεις για διαγραφή του εμπορικού σήματος όπως αναφέρθηκε χθες από την Νομική Υπηρεσία στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας, με την Κυπριακή Δημοκρατία να ετοιμάζεται να δώσει νέες νομικές μάχες για το εμπορικό σήμα. Στο μεταξύ γίνονται προσπάθειες για διαμεσολάβηση του Παγκύπριου Συνδέσμου Αγελαδοτρόφων αλλά και του συνδέσμου Τυροκόμων ούτως ώστε εκείνοι που κινούνται ενάντια στο εμπορικό σήμα (εταιρεία John&Paschalis Ltd) να αποσύρουν τις αιτήσεις για την διαγραφή του εμπορικού σήματος σε Βρυξέλλες και Κύπρο.Δεν αποκλείεται μάλιστα το θέμα να τεθεί εκ νέου σε συζήτηση στο Προεδρικό, ωστόσο όχι πριν από τον Μάρτιο.
ΈΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
