Της Μαρίας Ηρακλέους
Τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ως αναγκαιότητα που έπρεπε να προχωρήσει το συντομότερο, ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων τις τελευταίες μέρες και όχι άδικα. Από τη μια η διατήρηση των ψηλών τιμών στα καύσιμα κίνησης (1,71 μέση τιμή παγκύπρια για πετρέλαιο και 1,57 για αμόλυβδη 95 οκτανίων), οι ανατιμήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και οι τάσεις στις διεθνείς αγορές ένεκα του πολέμου στη Μέση Ανατολή, και από την άλλη η ανοδική πορεία των τιμών στα τρόφιμα (κατά 10% πιο πάνω ο Σεπτέμβρης 2023 σε σχέση με πέρσι σύμφωνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή), μάλλον επίσπευσαν τα σχέδια της κυβέρνησης. Από τις προηγούμενες ημέρες οι υπουργοί είχαν δώσει τις εισηγήσεις τους στον πρόεδρο και το Υπουργείο Οικονομικών επεξεργάστηκε τις δημοσιονομικές δυνατότητες του κράτους για την λήψη μέτρων. Τελικά, η απόφαση της κυβέρνησης ξάφνιασε ευχάριστα τους καταναλωτές, οι οποίοι ομολογουμένως κρατούσαν μικρό καλάθι μετά τη μείωση ΦΠΑ σε ζάχαρη και καφέ, αλλά κυρίως, λόγω της θέσης του Υπουργείου Οικονομικών που τοποθετείτο υπέρ στοχευμένων μέτρων. Αυτή η προσέγγιση διαφοροποιήθηκε τις τελευταίες μέρες, κυρίως όπως αναφέρουν πληροφορίες στην «Κ» λόγω του νέου κύματος ακρίβειας που ενδεχομένως να φέρει η κρίση στο μεσανατολικό, και έτσι στην εξίσωση μπήκαν και μέτρα οριζόντιου χαρακτήρα. Συνολικά, ανακοινώθηκαν 11 μέτρα ύψους 141 εκατ. ευρώ (και άλλα 6 μέτρα ύψους 55 εκατ. ευρώ που εντάσσονται στο πλαίσιο της στεγαστικής πολιτικής της κυβέρνησης), μεταξύ αυτών και επιδοτήσεις σε καύσιμα και ρεύμα, αλλά και επέκταση του μηδενικού ΦΠΑ σε σημαντικά προϊόντα για τα νοικοκυριά όπως είναι το κρέας και τα λαχανικά.
Καύσιμα κίνησης
Η απόφαση της κυβέρνησης ικανοποιεί το πάγιο αίτημα του Συνδέσμου Καταναλωτών για επιστροφή του μειωμένου φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα. Έτσι, από 1η Νοεμβρίου, ο μειωμένος φόρος κατανάλωσης καυσίμων κίνησης επιστρέφει, και μειώνεται το κόστος καυσίμων κατά 8,33 σεντ το λίτρο, περιλαμβανομένου ΦΠΑ. Το συγκεκριμένο μέτρο θα είναι σε ισχύ για περίοδο τεσσάρων μηνών, από Νοέμβριο 2023 μέχρι Φεβρουάριο 2024 και το δημοσιονομικό του κόστος εκτιμάται σε ποσό ύψους 21,8 εκατ. ευρώ.
Κλιμακωτά το ηλεκτρικό ρεύμα
Σε σχέση με το ηλεκτρικό ρεύμα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε κλιμακωτή επιδότηση, ακολουθώντας τη φόρμουλα που είχε εφαρμόσει η προηγούμενη κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2022. Με αυτό το μέτρο θεωρείται ότι εξυπηρετείται τόσο η εξοικονόμηση ενέργειας όσο και η προσπάθεια για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς η επιδότηση είναι αντιστρόφως ανάλογη της κατανάλωσης. Έτσι, η οικιακή χρήση του ηλεκτρισμού, για κατανάλωση 1-400 κιλοβατώρες τη διμηνία η επιδότηση θα είναι 85%, για κατανάλωση 401-600 κιλοβατώρες 75% και 50% για κατανάλωση από 601-800 κιλοβατώρες. Για καταναλώσεις άνω των 800 κιλοβατώρων δεν θα προσφέρεται επιδότηση. Αντίστοιχα θα εφαρμοστεί η επιδότηση και για εμπορική αλλά και βιομηχανική χρήση. Συνολικά, το εκτιμώμενο κόστος της επαναφοράς του μέτρου ανέρχεται στα €45 εκ. περίπου και καλύπτει 429.000 οικίες και 106.000 επιχειρήσεις.
Φωτοβολταϊκά για όλους
Το πιο πάνω μέτρο, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων μέσω του σχεδίου φωτοβολταϊκά για όλους θεωρείται ότι εξυπηρετεί τον στόχο της κυβέρνησης για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, κάτι που είχε υπογραμμίσει ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης κατά τη διάρκεια συνεδρίου για την Κλιματική Αλλαγή και τις επιπτώσεις της στον τουρισμό, αναφέροντας συγκεκριμένα ότι από τα μέτρα, θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η προσπάθεια για μείωση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος και η αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο. Σημειώνεται ότι το σχέδιο Φωτοβολταϊκά για όλους ανέρχεται στα 30 εκατ. ευρώ, τα οποία θα προέρχονται από το Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε), που αποτελεί το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο της Κυπριακής Δημοκρατίας για την προώθηση των ΑΠΕ και της ΕΞ.Ε.
Περισσότερα από τα αναμενόμενα
Είναι γεγονός ότι δεν γίνονται συχνά θετικές τοποθετήσεις του Συνδέσμου Καταναλωτών σε σχέση με τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο κομμάτι της ακρίβειας. Προκαλεί εντύπωση λοιπόν όταν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μάριος Δρουσιώτης σχολιάζει ότι «είναι περισσότερα από όσα αναμέναμε». Μιλώντας στην «Κ» ο κ. Μάριος Δρουσιώτης σχολίασε θετικά το γεγονός ότι οι επιδοτήσεις στα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης επαναφέρονται, τόνισε ότι είναι σημαντικές προσθήκες ο μηδενισμός ΦΠΑ από το 5% που ισχύει σήμερα για κρέας και λαχανικά, και πρόσθεσε ότι όλο το όφελος από το μέτρο θα πρέπει να πάει στους καταναλωτές. Επισήμανε δε, ότι αναμένονται οι λεπτομέρειες τόσο για την επιδότηση στα επιτόκια, τα φωτοβολταϊκά, όσο και την επιδότηση στο ηλεκτρικό ρεύμα.
Με σκεπτικισμό η ΟΕΒ
Στην οικονομία ακόμα ψιχαλίζει, η καταιγίδα δεν ξεκίνησε δήλωσε χαρακτηριστικά ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου, εξηγώντας ότι είναι πάρα πολύ σημαντικά με τις συγκρούσεις στη γειτονιά μας, να έχουμε ισχυρά δημοσιονομικά. «Θα μελετήσουμε προσεκτικά και ελπίζουμε να έχουν την ανακούφιση στους πραγματικά ευάλωτους που έχουν ανάγκη στήριξης από το κράτος, αλλά η καταιγίδα ακόμα δεν ξεκίνησε». Για αυτό, ανέφερε, χρειάζεται μια καλή ομπρέλα και ένα καλό μαξιλάρι δημοσιονομικό. Δεν υπάρχουν τέτοια δημοσιονομικά περιθώρια που να επιτρέπουν αστόχευτα μέτρα, αλλά θα δούμε πόσο στοχευμένα είναι. Όπως ανέφερε ο κ. Αντωνίου, η ΟΕΒ θα έχει συνάντηση με τον Υπουργό Οικονομικών στα γραφεία της την ερχόμενη Τρίτη κατά την οποία θα συζητηθούν τα πιο πάνω.
Ναι μεν, αλλά
Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε επ άπειρον τον πληθωρισμό με αυτό τον τρόπο, ανέφερε κληθείς να σχολιάσει τις αποφάσεις της Κυβέρνησης ο οικονομολόγος Πάμπος Παπαγεωργίου. Σημείωσε ότι εν πολλοίς πρόκειται για καλά μέτρα, γιατί θα βοηθήσουν αυτούς που επηρεάζονται περισσότερο από την ακρίβεια, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς έχουν χάσει μέρος εισοδήματος εξαιτίας του ψηλού πληθωρισμού, ενώ επίσης, ανακόπτουν την αναδιανομή του εισοδήματος εις βάρος των πιο ευάλωτων. «Μια σημαντική παρατήρηση είναι ότι πρόκειται για προσωρινά μέτρα και αν ο πληθωρισμός συνεχιστεί δεν μπορούμε επ άπειρο να τον αντιμετωπίζουμε με αυτόν τον τρόπο», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαγεωργίου, σχολιάζοντας ότι παρόλο που τα μέτρα βοηθούν, αν ο πληθωρισμός δεν περιοριστεί στο άμεσο μέλλον, τότε θα χρειαστεί καλύτερος σχεδιασμός για πιο μακροπρόθεσμη διαχείριση του ζητήματος. Σχολίασε εξάλλου ότι, το θέμα του πληθωρισμού είναι πολυεπίπεδο και έχει πολλές αιτίες, ενώ τόνισε ότι τα μέτρα δεν πρέπει να συσχετιστούν με τις εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά με την διάβρωση του εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης για τα νοικοκυριά με μεσαία και χαμηλά εισοδηματα.
