Της Μαρίας Ηρακλέους
Αν κάτι ανέδειξε η συζήτηση κατά τη χθεσινή συνεδρία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου στη Βουλή, σε σχέση με το νομοσχέδιο για το e-kalathi, είναι ότι αφενός οι διαφωνίες των εμπλεκόμενων φορέων και της πλειοψηφίας βουλευτών για το θέμα παραμένουν, και αφετέρου, τη δυσκολία εφαρμογής τέτοιου εργαλείου, λόγω του ότι θα πρέπει να γίνεται σύγκριση όμοιων προϊόντων.
Επιζήμιο το μέτρο για τις επιχειρήσεις και χωρίς ουσιαστικό όφελος για τον καταναλωτή, εκτιμά ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Υπεραγορών.
Πρόκειται για ένα από τα βασικά θέματα διαφωνίας εμπλεκόμενων φορέων, μεταξύ αυτών του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου και της ΟΕΒ, σε σχέση με το e-kalathi. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα που ανέφερε ο εκπρόσωπος της ΟΕΒ κατά τη διάρκεια της συζήτησης αφορούσε γνωστό αναψυκτικό το οποίο διατίθεται στην κυπριακή αγορά, ωστόσο διαφέρει από την μια στην άλλη υπεραγορά, λόγω της χώρας προέλευσης.
Για παράδειγμα, σε μια υπεραγορά μπορεί να διατίθεται το προϊόν το οποίο παράγεται στην Κύπρο, ενώ σε άλλα σημεία ο καταναλωτής να βρίσκει το αντίστοιχο προϊόν, με την ίδια επωνυμία, αλλά με διαφορετική χώρα προέλευσης π.χ. Λίβανο ή Ουγγαρία. Ως εκ τούτου, διαφέρει και η τιμή με αισθητές αυξομειώσεις. Από την πλευρά του ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρύσης Παντελίδης ανέφερε ότι, από τη στιγμή που δεν αναγράφεται στο ράφι αυτή η διαφοροποίηση του προϊόντος στη σήμανσή του, αυτό είναι θέμα που πρέπει να λύσει η ίδια η αγορά, και όχι κάτι που θα λυθεί μέσα από το e-kalathi. Πάντως, ούτε και χθες ήταν εφικτό να αρχίσει η κατ’ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου, κάτι που φαίνεται ότι παίρνει παράταση για την επόμενη εβδομάδα.
Ελαβε διαβεβαιώσεις η ΕΠΑ
Υπενθυμίζεται ότι βασικές διαφωνίες κατά την προηγούμενη συζήτηση του θέματος, είχαν εκφραστεί από την Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού, η οποία είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενο δημιουργίας συνθηκών καρτέλ μέσα από την εφαρμογή του νομοσχεδίου. Στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε συνάντηση της νέας διεύθυνσης της ΕΠΑ με τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου και φαίνεται ότι δόθηκαν οι διαβεβαιώσεις προς την Επιτροπή ότι οι εισηγήσεις της θα ληφθούν υπόψη. Όπως συγκεκριμένα ανέφερε η ανώτερη λειτουργός της ΕΠΑ ενώπιον της Βουλής Τζώρτζια Καστάνου Καραπατάκη, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκε, διαβιβάστηκε το νομοσχέδιο από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή και η ΕΠΑ έστειλε σχόλια για τις θέσεις και τις εισηγήσεις μας, προς το υπουργείο. Στη συνέχεια έγινε μια συνάντηση της νέας σύνθεσης της Επιτροπής με τον υπουργό Ενέργειας, κατά την οποία η ΕΠΑ έλαβε διαβεβαιώσεις ότι θα ληφθούν υπόψη όσα είχαν σχολιαστεί και οι εισηγήσεις που έγιναν, καθώς και ότι θα πραγματοποιηθούν οι κατάλληλες ενέργειες ώστε η πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί θα τύχει τακτικής παρακολούθησης και τα στοιχεία, σε περίπτωση που ζητηθούν από την ΕΠΑ, θα μπορούν να της σταλθούν. Η Επιτροπή Ενέργειας ζήτησε όπως η θέση της ΕΠΑ για το θέμα, δοθεί και γραπτώς.
Επηρεάζονται 220 επιχειρήσεις
Από εκεί και πέρα, οι διαφωνίες παραμένουν και περιστρέφονται γύρω από τον προβληματισμό αν το συγκεκριμένο εργαλείο θα είναι ωφέλιμο τελικά για τους καταναλωτές ή μάλλον επιζήμιο προς τις επιχειρήσεις. Με πιο έντονη τη θέση του Συνδέσμου Υπεραγορών, η οποία εκφράστηκε από τον πρόεδρο το συνδέσμου Χαράλαμπο Παπαντωνίου, ο οποίος έκανε λόγο για το κτύπημα που θα δεχτούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις του κράτους, με ανοικτό το σενάριο κάποιες να βάλουν τελικά λουκέτο. Όπως ανέφερε, στον σύνδεσμο των υπεραγορών αριθμούν 250 μέλη, εκ των οποίων τα 220 είναι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. «Θεωρούμε ότι το μέτρο που προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση δεν έχει ουσιαστική επίδραση για την τσέπη του καταναλωτή», ανέφερε, αντιπαραθέτοντας την επιβάρυνση που δέχεται ο καταναλωτής λόγω της αύξησης του κόστους καυσίμων, του ηλεκτρικού ρεύματος και των επιτοκίων, το οποίο έχει γονατίσει τα νοικοκυριά. Σε κάθε περίπτωση, θέση του Συνδέσμου είναι ότι υπάρχει επαρκής διαφάνεια στην αγορά σε σχέση με τις τιμές των προϊόντων υψηλής κατανάλωσης και σημασίας, ενώ σημειώνει ότι οι υπεραγορές προβαίνουν σε διαφημίσεις τόσο στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο, στις ιστοσελίδες τους, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλες ηλεκτρονικές εφαρμογές και εκδίδουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα καταλόγους με προσφορές, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να αξιοποιήσουν την σχετική πληροφόρηση που παρέχεται κατά τρόπο ουσιαστικό. Κάνει επίσης λόγο για στρέβλωση της τιμολογιακής στρατηγικής, των προσφορών και των προωθητικών ενεργειών των υπεραγορών και των προμηθευτών, τη δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ κωδικών προϊόντων που ανήκουν στην ίδια κατηγορία προϊόντων και μεταξύ μικρών τοπικών υπεραγορών που διαθέτουν μεγάλη γκάμα από προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, και την υπονόμευση της ποιότητας και της εξυπηρέτησης των καταναλωτών. Αναφέρει επίσης ότι με την εφαρμογή της πλατφόρμας προωθείται η ανταλλαγή ευαίσθητων εμπιστευτικών πληροφοριών μεταξύ των επιχειρήσεων, κάτι το οποίο συνιστά εξ αντικειμένου ανταγωνιστική συμπεριφορά και απαγορεύεται από τον περί προστασίας του Ανταγωνισμού νόμου του 2022.
Η θέση του ΔΗΣΥ
Ενστάσεις για το νομοσχέδιο εξακολουθεί να διατυπώνει ο Αβέρωφ Νεοφύτου, κάνοντας λόγο για κίνηση περισσότερο επικοινωνιακή παρά επί της ουσίας και προς όφελος του καταναλωτή. Χαρακτήρισε το νομοσχέδιο μια φωτοβολίδα, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι ακόμη και αν περάσει στην επόμενη ολομέλεια της Βουλής, δεν θα λύσει το πρόβλημα του αυξημένου κόστους ζωής για τον καταναλωτή. Έντονη ανησυχία για τις προεκτάσεις από τυχόν εφαρμογή του ψηφιακού εργαλείου εξέφρασε και ο πρόεδρος της Επιτροπής Κυριάκος Χατζηγιάννης, περιγράφοντάς το ως πολύ ευαίσθητο θέμα για το οποίο, όπως ανέφερε, δεν προηγήθηκε η απαιτούμενη διαβούλευση.
Σε δηλώσεις του ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρύσης Παντελίδης έκανε λόγο για μικροπολιτικές σκοπιμότητες και διάθεση κωλυσιεργίας από τον πρόεδρο της Επιτροπής και του άλλους βουλευτές του ΔΗΣΥ με στόχο, όπως ανέφερε, να μπλοκάρουν την κυβερνητική πρωτοβουλία. Κάλεσε, δε, το ΔΗΣΥ αλλά και τα άλλα κόμματα να προχωρήσουν σε κατ’ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου εντός της Επιτροπής. Από την πλευρά του ο βουλευτής Κώστας Κώστα του ΑΚΕΛ, υπογράμμισε ότι «Δεν είμαστε εναντίον της οποιαδήποτε προσπάθειας που προάγει τα συμφέροντα καταναλωτών», υπέδειξε ωστόσο ότι οι ίδιοι οι φορείς εκφράζουν την αντίθεση και τις επιφυλάξεις τους. Τόνισε ότι το οποιοδήποτε μέτρο θα βοηθήσει στη διαφάνεια είναι καλοδεχούμενο, αν και ξεκαθάρισε ότι το μέτρο δεν θα αποτελέσει ουσιαστικό εργαλείο αντιμετώπισης της ακρίβειας που ταλανίζει τους καταναλωτές.
