Της Μαρίας Ηρακλέους
Αυξήσεις 3% στους επόμενους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος ανακοίνωσε η ΑΗΚ, αυξάνονται οι τιμές καυσίμων κίνησης ενώ και τα τελευταία στοιχεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή δείχνουν ότι η κανονικότητα του πληθωρισμού συνεχίζεται. Στο 4% ήταν ο ρυθμός αύξησης του πληθωρισμού για τον μήνα Σεπτέμβρη, με τα ψηλότερα ποσοστά αύξησης να καταγράφονται στην κατηγορία τροφίμων. Πιο αναλυτικά, σε σχέση με πέρσι το κόστος για τα γεωργικά προϊόντα αυξήθηκε κατά 15,2%, κατά 9,13% τα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά, 5,8% αύξηση στις υπηρεσίες και τα προϊόντα στην κατηγορία Στέγαση, Ύδρευση, Ηλεκτρισμός και Υγραέριο. Στις μεγαλύτερες μεταβολές τιμών και τα προϊόντα της κατηγορίας επίπλωση οικιακός εξοπλισμός και προϊόντα καθαρισμού με 5,49%. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η μεταβολή στις τιμές των πετρελαιοειδών, αφού μόλις σε ένα μήνα αυξήθηκαν κατά 5,13%. Πρόκειται για μια κατηγορία αγαθών με σημαντικό αποτύπωμα στα έξοδα ενός νοικοκυριού, αφού ανέρχονται συνολικά στο 6% των ετήσιων δαπανών. Στο 5,27% των συνολικών ετήσιων δαπανών ανέρχεται το κόστος θέρμανσης και ηλεκτρισμού, ενώ στο σύνολο της η κατηγορία τροφίμων ανέρχεται στο 17% των συνολικών δαπανών νοικοκυριού. Υπενθυμίζουμε από τον Μάη είναι σε εφαρμογή ο μηδενικός ΦΠΑ σε επτά κατηγορίες βασικών προϊόντων (Ψωμί, γάλα, αυγά, παιδικές πάνες, προϊόντα γυναικείας υγιεινής προστασίας, πάνες ενηλίκων), ενώ από 1η Νοεμβρίου το μέτρο θα επεκταθεί και σε ζάχαρη και καφέ.
Συνταξιούχοι και κάτοικοι ορεινών
Σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της ακρίβειας, ο Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε την πρόθεση της Κυβέρνησης να προχωρήσει με στοχευμένα μέτρα τα οποία όμως θα γίνουν γνωστά περί τα τέλη Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στις σκέψεις της Κυβέρνησης είναι ελαφρύνσεις στα καύσιμα, κίνησης ή θέρμανσης. Ωστόσο αυτό θα γίνει στοχευμένα και στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Αναμένεται λοιπόν ότι θα τεθούν εισοδηματικά κριτήρια για τους δικαιούχους αυτών των ελαφρύνσεων. Στο επικρατέστερο σενάριο είναι στους δικαιούχους να περιλαμβάνονται και οι χαμηλοσυνταξιούχοι. Αναμένεται επίσης ότι το νέο πακέτο μέτρων θα συμπεριλάβει και κάποιες ελαφρύνσεις στα καύσιμα θέρμανσης. Σε αυτή την περίπτωση το μέτρο αναμένεται ότι θα απευθύνεται σε κατοίκους ορεινών και ημιορεινών περιοχών. Υπενθυμίζεται ότι όπως έχει ανακοινωθεί, αρχές του 2024 θα εφαρμοστεί η πράσινη φορολογία στα καύσιμα, κάτι που μεταφράζεται σε νέους φόρους στην τιμή των καυσίμων, αν και είναι υπό μελέτη αντισταθμιστικά μέτρα τα οποία θα δοθούν στα νοικοκυριά.
Αποφάσεις με «ναι» Κομισιόν
Τη θέση των στοχευμένων και όχι οριζόντιων μέτρων προωθεί πάντως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην Εαρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2023 (Spring Package) της Κομισιόν που είχε παρουσιαστεί το Μάη του 2023, είχε τονισθεί πως, όπως και με τα μέτρα βοήθειας για την πανδημία, έτσι και για την ενέργεια τα μέτρα για όλα τα κράτη μέλη θα έπρεπε σιγά σιγά να απαλείφουν δεδομένων των συνθηκών. Ωστόσο, είχε αφήσει παράθυρο για συνέχισή τους αν επανέρχονταν οι αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας. Χαρακτηριστικά, η Κομισιόν τόνιζε πως, «αν επανέλθουν οι αυξήσεις, η Επιτροπή, σύμφωνα και με το European Fiscal Guidance που εξέδωσε στις 8 Μαρτίου, αυτά πρέπει να είναι στοχευμένα σ’ εκείνους που το χρειάζονται, υπενθυμίζοντας ότι η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, θα απενεργοποιηθεί στο τέλος του 2023».
Υπενθυμίζεται πως, το μεγάλο ορόσημο που έπιασε η Κύπρος μετά από χρόνια, είναι ότι σύμφωνα με την Κομισιόν δεν αντιμετωπίζει πλέον «υπερβολικές ανισορροπίες».
