Εκατό πενήντα δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της, η διώρυγα του Σουέζ, η μεγαλύτερη διώρυγα στον κόσμο, συνεχίζει να εμπνέει δέος, επιζώντας από κάθε κλισέ που έχει γραφτεί ποτέ γι’ αυτήν. Η πλωτή οδός αποτελεί έναν ζωτικό σύνδεσμο μεταξύ τής Ευρώπης και της Ασίας, ένα στρατηγικό στοιχείο και ένα τεχνητό θαύμα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η υδάτινη οδός έχει 163 χλμ. μήκος. Εάν προστεθούν τα σημεία αγκυροβολίων και το μήκος της ενδιάμεσης λίμνης, φθάνει τα 190 χλμ. Έχει μέγιστο πλάτος, σε ορισμένα σημεία, 160-200 μ. και βάθος 11,60 μ.
Διατρέχει κατά διεύθυνση Βορρά - Νότου τον ισθμό του Σουέζ, ενώνοντας τη Μεσόγειο θάλασσα με την Ερυθρά θάλασσα. Αρχίζει από το Πορτ Σάιντ, λιμένα εισόδου στη Μεσόγειο και καταλήγει στον λιμένα Σουέζ που βρίσκεται στον μυχό του ομώνυμου κόλπου της Ερυθράς θάλασσας. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της, η διώρυγα είναι πλεύσιμη κατά μία κατεύθυνση.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Η πρώτη σκέψη διάνοιξης διώρυγας αναφέρεται τον 13ο αιώνα, ενώ τελικά υλοποιείται τον 19ο αιώνα. Το κανάλι του Σουέζ εγκαινιάστηκε στις 17 Νοεμβρίου 1869. Ανεπισήμως, το πρώτο πλοίο είχε διέλθει περίπου δύο χρόνια νωρίτερα, στις 17 Φεβρουαρίου του 1867.
Η αιγυπτιακή κυβέρνηση ανέθεσε το έργο σε γαλλική εταιρεία, επικεφαλής της οποίας ήταν ο μηχανικός και διπλωμάτης Φερντινάν Ντε Λεσέψ. Το έργο ξεκινά το 1858 και η κατασκευαστική εταιρεία που ανέλαβε το έργο, βάζει όρο εκμετάλλευσης του έργου για 99 χρόνια.
Για την αποπεράτωσή του εργάστηκαν 1,5 εκατομμύριο Αιγύπτιοι, 125.000 εκ των οποίων έχασαν τη ζωή τους, κυρίως εξαιτίας της χολέρας ενώ το συνολικό κόστος κατασκευής του έφτασε τότε τα 100 εκ. δολάρια.
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ
Το πραξικόπημα το 1952 και η πτώση του βασιλιά Φαρούκ σήμαναν την αρχή του τέλους της βρετανικής κατοχής.
Στις 26 Ιουλίου του 1956 ο Αιγύπτιος πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ προχώρησε στην εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ. Μία απόφαση που οδήγησε στον αποκαλούμενο Πόλεμο του Σουέζ, με τη συμμετοχή της Βρετανίας, της Γαλλίας και του Ισραήλ. Ως αποτέλεσμα αυτού του πολέμου, το κανάλι παρέμεινε κλειστό μέχρι το 1957, ενώ ο ΟΗΕ αποδέχθηκε την αιγυπτιακή κυριαρχία.
Δέκα χρόνια αργότερα, κατά τον αραβοϊσραηλινό «πόλεμο των έξι ημερών» το 1967, το κανάλι υπέστη πολλές ζημιές έκλεισε και πάλι, έως τις 5 Ιουνίου του 1975. Το Ισραήλ καταλαμβάνει τη διώρυγα και τη χερσόνησο του Σινά, διακόπτοντας τη χρήση της, ενώ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973, το Ισραήλ βομβαρδίζει τη διώρυγα, η οποία ανοίγει εκ νέου στη ναυσιπλοΐα το 1975, ύστερα από αποναρκοθέτηση, με τον μηχανικό των Αιγυπτίων να συλλέγει περισσότερες από 45.000 νάρκες.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
Η σημασία της διώρυγας του Σουέζ για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα είναι τεράστια, καθώς η διώρυγα συντομεύει κατά 44% την απόσταση που ήταν πριν υποχρεωμένα να διανύσουν τα πλοία, αφού πλέον δεν χρειάζεται να κάνουν τον γύρο της Αφρικής.
Ενώνοντας τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα, δημιουργεί μια πραγματικά εμπορική αρτηρία Ευρώπης και νότιας Ασίας μέχρι την Άπω Ανατολή και αποτελεί τη μεγαλύτερη διώρυγα του κόσμου.
Σήμερα η διώρυγα του Σουέζ είναι μία από τις μεγαλύτερες αρτηρίες του παγκοσμίου εμπορίου. Από εδώ περνάει περίπου το 12% του παγκοσμίου εμπορίου, που σημαίνει πάνω από 50 πλοία κάθε μέρα ή 18597 πλοία συνολικά μόνο για το 2020. Περίπου το 30% της κίνησης αφορά πλοία ξηρού φορτίου, το 25% πλοία με εμπορευματοκιβώτια και το 15% δεξαμενόπλοια.
ΕΣΟΔΑ ΑΙΓΥΠΤΟΥ
Η διώρυγα αποτελεί την τρίτη σημαντικότερη πηγή εσόδων για το αιγυπτιακό κράτος, με κάθε πλοίο που διέρχεται από αυτήν να πρέπει να καταβάλει κατά μέσο όρο 400.000 ευρώ για ταξίδι 12 με 16 ωρών. Στόχος της αιγυπτιακής κυβέρνησης είναι να περνούν καθημερινά, έως το 2023, 97 πλοία από 50 που είναι σήμερα.
Η αρχή της διώρυγας του Σουέζ προβλέπεται επίσης να αυξήσει τα ετήσια έσοδά της από 5,3 δισ. δολάρια το 2015 σε 13,2 δισ. δολάρια το 2023.
ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΣΟΥΕΖ
Το ταξίδι μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας στο νότιο άκρο της Αφρικής θα απαιτούσε μία εβδομάδα με δεκαπέντε ημέρες επιπλέον, δηλαδή παράταση της διαδρομής κατά 3.500 μίλια, ενώ θα αυξανόταν η κατανάλωση καυσίμων κατά 800 τόνους ανά πλοίο.
Μοντάζ Λοΐζος Λοΐζου
