ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ορόσημο ή πρόκριμα για τις προεδρικές ο Μάιος;

Καλά τα ποσοστά των βουλευτικών, αλλά οι συνεργασίες και οι συγκυρίες θα καθορίσουν το 2023

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Της Μαρίνας Οικονομίδου

economidoum@kathimerini.com.cy

Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών αποτελεί ένα καλό ορόσημο για τις προεδρικές εκλογές. Έχει αποδείξει, όμως, πως δεν αποτελεί κάτι τετελεσμένο και δεδομένο για τις προεδρικές εκλογές που ακολουθούν. Μία σειρά εκλογικών αναμετρήσεων καταδεικνύει πως παίζουν ρόλο πολλά άλλα επί μέρους ζητήματα. Σήμερα, η κατάσταση κρίνεται ακόμη πιο δύσκολη για τη συνέχεια. Τα κόμματα δεν έχουν την δυνατότητα να καθοδηγούν πλήρως το ακροατήριό τους. Ρόλο για τη συνέχεια θα παίξει σίγουρα το κατά πόσο η συνεργασία κομμάτων αποτελεί μία έντιμη προσπάθεια ή αρπαχτή. Θα συμβάλει και το ποιος θα είναι ο υποψήφιος και το κατά πόσο θα μπορέσει να γοητεύσει με τις θέσεις και τις προτάσεις του, ένα ακροατήριο που έχει ήδη απαξιώσει το εκλογικό σύστημα.

Από τρίτοι…στον Λόφο

Οι βουλευτικές εκλογές του 1985 ήταν μία πολύ κακή εκλογική μάχη για το ΑΚΕΛ. Είχε δει το ΔΗΚΟ να το προσπερνά σε ποσοστά και να κολλάει στην τρίτη θέση. Οι λόγοι ποικίλλουν, ωστόσο, σύμφωνα με ΑΚΕΛικούς κύκλους, η βάση θέλησε να τιμωρήσει, όπως λέγεται, την απόφαση της ηγεσίας να συμπορευθεί με τον ΔΗΣΥ για το «μίνιμουμ πρόγραμμα». Βεβαίως, αυτό το κακό αποτέλεσμα δεν καθόρισε τη συνέχεια. Βοήθησε, όπως λένε στελέχη, το ΑΚΕΛ να ανασκουμπωθεί, να διαχειριστεί την κρίση και να καταφέρει να εκλέξει τρία χρόνια αργότερα τον Γιώργο Βασιλείου στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τη στήριξη του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ στον β΄ γύρο. Μία υποψηφιότητα, που είχε σίγουρα τη δική της δυναμική και σημασία.

Οι εξαιρέσεις

Το 1991, βεβαίως, το όλο ζήτημα λειτούργησε αντίστροφα, με τις βουλευτικές να δείχνουν τον δρόμο για τις προεδρικές. Ο ΔΗΣΥ όχι μόνο διατήρησε την πρωτιά του, αλλά αύξησε παράλληλα τα ποσοστά του. Κατάφερε να κερδίσει την προεδρία το 1993, με τον ιδρυτικό του ηγέτη Γλαύκο Κληρίδη και να προχωρήσει σε συμμαχία με το ΔΗΚΟ του Σπύρου Κυπριανού, ο οποίος βρισκόταν σε πλήρη ρήξη με τον Γιώργο Βασιλείου από ένα σημείο και μετά. Το ΑΚΕΛ πέρασε μία σοβαρή διάσπαση, με την αποχώρηση μιας σειράς πρωτοκλασάτων στελεχών (Δίγκλης, Φάντης, Ζιαρτίδης, Παπαπέτρου), άλλαξε ηγεσία με γενικό γραμματέα τον Δημήτρη Χριστόφια και ωστόσο κατάφερε να αυξήσει αισθητά τα ποσοστά τού κόμματος. Έχασε, ωστόσο, την εξουσία που για πολλούς ήταν δεδομένη το 1993, έστω και για 2.000 περίπου ψήφους.

Ανατροπή συνεργασιών

Την εκλογική μάχη του 1996 ηγήθηκε από πλευράς του ΔΗΣΥ ο Γιαννάκης Μάτσης. Οι σχέσεις με τον Γλαύκο Κληρίδη που ήταν στην εξουσία, δεν ήταν και οι καλύτερες, καθώς αποτελούσε την εσωκομματική του αντιπολίτευση όσο προέδρευε του κόμματος. Το κόμμα διατήρησε την πρωτιά του, αλλά με αρκετά εσωκομματικά ζητήματα, με τον Νίκο Αναστασιάδη να αναλαμβάνει την προεδρία έναν χρόνο μετά τις βουλευτικές. Το ενδιαφέρον στις εν λόγω εκλογές ήταν η ανατροπή συνεργασιών από την επομένη των βουλευτικών μέχρι και τις προεδρικές του 1998. Το ΑΚΕΛ είχε αύξηση ποσοστών και είχε αναλάβει πρωτοβουλία συνεργασίας για τις προεδρικές εκλογές με ΕΔΕΚ και το νεοσυσταθέν Κίνημα Ενωμένων Δημοκρατών του Γιώργου Βασιλείου, ως αντίποδα στη δεδομένη μέχρι τότε συνεργασία ΔΗΣΥ με το ΔΗΚΟ του Σπύρου Κυπριανού. Η αρχική συμφωνία ΑΚΕΛ, ΕΔΕΚ, ΕΔΗ, ναυάγησε καθώς δεν υπήρχε ομοφωνία σε έναν κοινό υποψήφιο. Τόσο η ΕΔΕΚ με την γνωστή πολιτική «εμβολιασμού», όσο και ο Γιώργος Βασιλείου στήριξαν τον Γλαύκο Κληρίδη στον β΄ γύρο και όχι τον Γιώργο Ιακώβου όπως αναμενόταν. Ο Γιώργος Ιακώβου έχασε την προεδρία για λίγες μόλις ψήφους. Στηρίχθηκε τελικώς από τον Σπύρο Κυπριανού, ο οποίος κατήγγειλε τον Γλαύκο Κληρίδη πως τον ξεγέλασε και δεν τήρησε τη συμφωνία του να τον στηρίξει στις προεδρικές του 1998. Το ΔΗΚΟ βεβαίως διασπάστηκε και καταλυτικό ρόλο στην επανεκλογή Κληρίδη έπαιξε η υποψηφιότητα του μέχρι τότε ΔΗΚΟϊκού Αλέξη Γαλανού.

Η ηθική υποχρέωση

Το 2001, το ΑΚΕΛ καταφέρνει να λάβει την πρωτιά στις βουλευτικές εκλογές, αφήνοντας πίσω τον ΔΗΣΥ, ο οποίος αναπόφευκτα είχε δεχτεί πλήγμα από την κυβερνητική φθορά. Η συνεργασία ΑΚΕΛ - ΔΗΚΟ θεωρήθηκε από τότε μονόδρομος. Όχι μόνο γιατί το ΔΗΚΟ στήριξε για την προεδρία της Βουλής τον Δημήτρη Χριστόφια, με τον τελευταίο να επισημαίνει πως δημιουργείται ηθική υποχρέωση του ΑΚΕΛ έναντι στο ΔΗΚΟ για τις προεδρικές εκλογές του 2003, αλλά και γιατί οι σχέσεις Τάσσου-ΑΚΕΛ, βρίσκονταν σε πλήρη αρμονία από το διάστημα που ο πρώτος ήταν κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΚΟ. Η συνεργασία για την προεδρία της Βουλής, οδήγησε και στη στήριξη του Τάσσου Παπαδόπουλου για την προεδρία το 2003, με τη συνεργασία της ΕΔΕΚ και των Οικολόγων. Συνεργασία που εξέλεξε πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Τάσσο Παπαδόπουλο από την πρώτη Κυριακή.

Η απαρχή του Ενδιάμεσου

Από την «αλλαγή από την πρώτη Κυριακή», μέχρι και τις βουλευτικές εκλογές του 2006, μεσολάβησαν πολλά και κυρίως το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν. Το ΑΚΕΛ έκοψε πρώτο το νήμα, αλλά με μικρή μείωση ποσοστών. Ακολούθησε δεύτερος ο ΔΗΣΥ ενώ τα κόμματα του Ενδιάμεσου, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ, Οικολόγοι είχαν όλα ανεξαιρέτως αύξηση ποσοστών. Μία αύξηση ποσοστών που άνοιξε τη συζήτηση για τη δημιουργία του τρίτου πόλου απέναντι στο δίπολο ΑΚΕΛ-ΔΗΣΥ για τις προεδρικές εκλογές. Το αποτέλεσμα της πρώτης Κυριακής, με τον Τάσσο Παπαδόπουλο να μένει εκτός του β΄ γύρου διέλυσε τις όποιες επιδιώξεις δημιουργίας τρίτου δρόμου, με τον ενδιάμεσο χώρο να συμπαρατάσσεται δίπλα από το μεγαλύτερο κόμμα και για χρόνια σύμμαχο ΑΚΕΛ, εκλέγοντας τον πρώτο αριστερό πρόεδρο. Ο ΔΗΣΥ από την άλλη, λαβωμένος από τη στάση που τήρησε στο δημοψήφισμα και με τον Νίκο Αναστασιάδη να καταγράφει χαμηλά ποσοστά δημοτικότητας, διεκδίκησε με τον Ιωάννη Κασουλίδη, ο οποίος παρά τις αρχικές προβλέψεις, κατάφερε να κόψει πρώτος το νήμα την πρώτη Κυριακή.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2011 που πραγματοποιήθηκαν λίγο πριν από το Μαρί και την οικονομική κρίση, το ΑΚΕΛ μπορεί να αύξησε τα ποσοστά του, ωστόσο το νήμα, με σημαντική αύξηση ποσοστών, έκοψε πρώτος ο ΔΗΣΥ, προλειαίνοντας το έδαφος για το 2013. Ο Νίκος Αναστασιάδης είχε ήδη αρχίσει να ράβει το προεδρικό του κοστούμι και το ΑΚΕΛ να επηρεάζεται από την κυβερνητική φθορά. Σε αντίθεση με το 2006, το ΔΗΚΟ είχε υποστεί φθορά και μείωση ποσοστών, όπως σχετική μείωση είχαν και άλλα κόμματα του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου, ΕΔΕΚ, ΕΥΡΩΚΟ πλην των Οικολόγων. Το ΑΚΕΛ, παρά την αύξηση ποσοστών στις βουλευτικές του 2011, κινδύνευε να μείνει εκτός του β΄ γύρου, ενώ ο ΔΗΣΥ σε συνεργασία με το μισό ΔΗΚΟ του Μάριου Καρογιάν, ο οποίος είδε να χάνει από τη συνεργασία του με το ΑΚΕΛ και συνέπλευσε με τον ΔΗΣΥ, κατάφερε να εκλέξει πρόεδρο τον Νίκο Αναστασιάδη.

Η εκλογική μάχη του 2016 θεωρήθηκε από τις χειρότερες του ΑΚΕΛ, χάνοντας κάπου στις 42.000 χιλιάδες ψήφους από το 2011. Ο ΔΗΣΥ κέρδισε ωστόσο με σχετική μείωση ποσοστών, καθώς το μνημόνιο, η οικονομική κρίση και η αποχώρηση της Ελένης Θεοχάρους που ίδρυσε νέο κόμμα, φέρεται να επηρέασαν σε θέμα εκλογικής δύναμης το κυβερνών κόμμα. Το ΑΚΕΛ πλήρωσε τη φθορά της διακυβέρνησης Χριστόφια, ενώ ένας νέος ενδιάμεσος χώρος έδινε το παρών του. Μικρά κόμματα με σκληρή γραμμή στο Κυπριακό έβγαιναν μπροστά και προσθέτοντάς τα, ξεπερνούσαν σε εκλογική δύναμη το ΑΚΕΛ. Αυτό ήταν αρκετό ώστε ο Νικόλας Παπαδόπουλος να επιχειρήσει αυτό που ξεκίνησε ο πατέρας του Τάσσος, τη δημιουργία τρίτου πόλου. Λίγο οι διαφορετικές προτάσεις και θέσεις, όπως και η διάσπαση με την υποψηφιότητα Γιώργου Λιλλήκα, άφησαν τον Νικόλα Παπαδόπουλο και τη συμμαχία του ενδιάμεσου χώρου εκτός β΄ γύρου. Παρά τις προβλέψεις για πανωλεθρία του ΑΚΕΛ, το κόμμα της Αριστεράς κατάφερε με τον Σταύρο Μαλά να κερδίσει για δεύτερη φορά εισιτήριο για τη δεύτερη Κυριακή.

Τι θα κρίνει το 2023…

Το ερώτημα είναι τώρα τι γίνεται και πώς οι εκλογές του Μάη θα επηρεάσουν το 2023. Ο ΔΗΣΥ βάσει δημοσκοπήσεων φαίνεται να διατηρεί επί του παρόντος την πρωτιά, ωστόσο οι πιθανότητες συνεργασιών μειώνονται. Τόσο, που ακόμα και πρωτοκλασάτα στελέχη θεωρούν απίθανη την τρίτη θητεία. Το σύνθημα περί αλλαγής, δεν χρησιμοποιείται μόνο από τα κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης όπως ΑΚΕΛ και ΔΗΚΟ, αλλά ακόμη και από υποψήφιους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, με ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται. Ακόμη και η συνεργασία με τη Δημοκρατική Παράταξη, δεν θεωρείται δεδομένη για τον ΔΗΣΥ. Το νεοσυσταθέν κόμμα άρχισε να αποκτά δυναμική στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ωστόσο, δεν είναι σίγουρο με ποιον θα συμπλεύσει τελικώς. Υπήρξε η φημολογία ότι ο ΔΗΣΥ θα στηρίξει τον Μάριο Καρογιάν για την προεδρία της Βουλής, ωστόσο, αυτό που ακούγεται στο παρασκήνιο είναι ότι ο Μάριος Καρογιάν, ο οποίος διεκδικεί έδρα στη Λεμεσό, πολύ πιθανόν να παραχωρήσει τη θέση του στον αμέσως επόμενο και να μείνει εκτός Βουλής. Ένα σενάριο που ακούγεται απομακρυσμένο, συζητείται έντονα στη Λεμεσό και δεν έχει διαψευστεί ακόμα από το Κίνημα.

Αυτό που στο παρασκήνιο, συζητείται είναι πως έχει υπάρξει μία υποτυπώδης συμφωνία μεταξύ Άντρου Κυπριανού και Νικόλα Παπαδόπουλου για συνεργασία το 2023. Είτε για κοινό ανεξάρτητο υποψήφιο, είτε για σύμπλευση –αν δεν τα βρουν εξαρχής–στον β΄ γύρο, εναντίον του υποψηφίου του ΔΗΣΥ. Σε αντίθεση με το 2001, που ο Δημήτρης Χριστόφιας ένιωθε την ηθική υποχρέωση για τις προεδρικές εκλογές τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα για τα δύο κόμματα. Όχι μόνο για το τι έχει προηγηθεί την τελευταία πενταετία μεταξύ των δύο κομμάτων, αλλά και γιατί πλέον τα δύο ακροατήρια δύσκολα θα ακολουθήσουν τυφλά τις υποδείξεις της εκάστοτε ηγεσίας. Βεβαίως, για τη συνεργασία των δύο μερών, ή και περισσότερων, ρόλο θα παίξει και το ποσοστό που θα λάβει το κάθε κόμμα. Διαφορετικά θα είναι τα αιτήματα του ΑΚΕΛ στο ενδεχόμενο που λάβει ένα 27% και διαφορετικές μπορεί να είναι οι απαιτήσεις του, αν έχει επιπλέον πτώση ποσοστών από αυτήν του 2016. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για το ΔΗΚΟ. Ένα καλό ποσοστό και των δύο κομμάτων θα δώσει άλλη ώθηση στη συνεργασία και το ενδεχόμενο προσέλκυσης κι άλλων κομμάτων. Καθόλου τυχαίο ότι το ΑΚΕΛ δυσκολεύεται να έρθει σε αντιπαράθεση με τους Οικολόγους και την Άννα Θεολόγου, θεωρώντας τους ως πιθανούς συνοδοιπόρους για το 2023. Ρόλο όμως θα παίξει και ποιοι θα είναι οι υποψήφιοι. Ήδη ακούγονται τα ονόματα των Ανδρέα Μαυρογιάννη και Αχιλλέα Δημητριάδη. Το ποιος θα είναι υποψήφιος του χώρου της αντιπολίτευσης θα παίξει ρόλο και για τις επιλογές του ΔΗΣΥ. Ένα καλό ποσοστό του κόμματος ίσως να ενισχύσει την υποψηφιότητα Αβέρωφ Νεοφύτου, ωστόσο μπροστά στο ενδεχόμενο συνεργασίας ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ δεν αποκλείεται να προωθηθεί η υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη. Και αυτό γιατί βάσει δημοσκοπήσεων θεωρείται πως μπορεί να αντλήσει ψήφους από ένα ευρύτερο ακροατήριο, ίσως και να διεμβολίσει τον ενδιάμεσο χώρο. Δεν πρέπει να αγνοείται πως ήδη στο παρασκήνιο υπάρχουν και άλλα πολιτικά πρόσωπα που προέρχονται από τον χώρο της Δεξιάς, οι οποίοι έχουν τη δική τους δυναμική σε μία περίοδο που τα κόμματα απαξιώνονται και οι ανεξάρτητες υποψηφιότητες αποτελούν εναλλακτική. Είναι από τη μία ο Γιώργος Παμπορίδης, είναι από την άλλη ο Χρίστος Στυλιανίδης, ο οποίος προσφάτως διορίστηκε ως ειδικός απεσταλμένος της Ε.Ε. Μία υποψηφιότητα εκ των δύο ενδεχομένως να ανακατέψει περαιτέρω την τράπουλα.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΔΗΣΥ  |  ΑΚΕΛ  |  ΔΗΚΟ  |  ΕΔΕΚ  |  Εκλογές  |  Βουλή  | 
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

X