Kathimerini.gr
Εφυγε» από τη ζωή, χτυπημένος από τον καρκίνο, ένας εκλεκτός εικαστικός καλλιτέχνης, ο Βρετανός Τίμοθι Σάρσον.
Ανθρωπος ευγενής, χαμηλών τόνων, αφοσιωμένος στη δουλειά του, ο Τίμοθι Σάρσον ζούσε εδώ και δεκαετίες στο Μετς με την Ελληνίδα σύζυγό του, Αγγελική. Επί της οδού Μάρκου Μουσούρου στεγαζόταν το εργαστήρι του, καθώς ο Τίμοθι μοίραζε την καθημερινότητά του ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τη ζωγραφική.
Αυτό το εργαστήρι έγινε στόχος αγνώστων λίγο μετά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008, όταν όλα τα έργα που απάρτιζαν τη συλλογή του Nexus, μια εξαιρετική σειρά ιδιότυπων πορτρέτων κουκουλοφόρων, εκλάπησαν μυστηριωδώς. Η συλλογή του εκείνη είχε παρουσιαστεί λίγο νωρίτερα στην γκαλερί ASTRA, στην περιοχή της Ακρόπολης.
Είχαμε επισκεφθεί τότε τον Τίμοθι στον χώρο της έκθεσης και μας είχε μιλήσει για τις ανάγκες συνέντευξης που δημοσιεύθηκε στην «Κ». Ιδού τι γράφαμε τότε:
Τα μασκοφορεμένα πρόσωπα του Αγγλου ζωγράφου Τίμοθι Σάρσον προκαλούν το βλέμμα σου. Είναι όλα τόσο ίδια μα και τόσο διαφορετικά. Πρόκειται άραγε για ανθρώπους που κρύβονται; Κι από ποιον; Από τους άλλους ή απ' τον καθρέφτη; Καταδιώκουν ή καταδιώκονται; Είναι στρατιώτες ή διαδηλωτές; Φοράνε μπούργκα ή το πρόσωπό τους είναι απλώς παραμορφωμένο; Είναι χούλιγκαν ή χειρουργοί; Τρομοκράτες ή τρομοκρατημένοι από τον μολυσμένο αέρα; Είναι γυναίκες ή άνδρες; Θα μπορούσαν όλα να ισχύουν αλλά και τίποτε από αυτά. Κι εδώ έγκειται η έλξη που σου ασκούν αυτές οι μάσκες που συγκροτούν την έκθεση «Nexus» του Σάρσον, στην γκαλερί Astra. Ενα ψαγμένο παιχνίδι με το ρευστό της ταυτότητας. Οπως λέει στην «Κ» ο ίδιος ο καλλιτέχνης, το ζήτημα της ταυτότητας τον απασχολεί πάντα, ειδικά όμως σήμερα, που το στοιχείο της ιδιωτικότητας του ατόμου απειλείται. «Ολες αυτές οι κάμερες», λέει, «στους δρόμους, παντού. Είναι spooky, τρομακτικό. Ο κόσμος στο Λονδίνο το έχει αποδεχθεί πια, είναι σα μια αρρώστια που εξαπλώνεται. Αυτή η έλλειψη σεβασμού στην ιδιωτικότητά μας δείχνει ότι ζούμε σε μια κοινωνία κλειστή πια».
Σύμφωνα με το λεξικό της Οξφόρδης, nexus σημαίνει: «συνδεδεμένη ομάδα ή σύνολο, ένα δίκτυο» - δίκτυο ανωνύμων, ταυτότητες μεταμφιεσμένες, αποκτώντας μιαν άλλη ταυτότητα. «Ολοι φοράμε μάσκα», λέει ο Σάρσον. «Αλλάζουμε συνεχώς μάσκα, δεν ξέρουμε ποιο είναι το πραγματικό μας πρόσωπο. Κρυβόμαστε από τους άλλους μα και από τον εαυτό μας. Υπάρχει κάτι που δεν θέλουμε να αποκαλυφθεί και νομίζουμε ότι αν το φανερώσουμε δεν θα είναι πια δικό μας. Εξάλλου, παίζουμε ρόλους στην κοινωνία, ανάλογα με το ποιον έχουμε απέναντί μας ή πως νιώθουμε τη δεδομένη στιγμή».
Τέσσερα από τα σχέδια αυτά με κάρβουνο απεικονίζουν Παλαιστίνιους σκληροπυρηνικούς μαχητές και είναι τα μόνα όπου η φιγούρα που απεικονίζεται έχει κάτι το συγκεκριμένο - τα οποίο όμως, πλάι στα άλλα σχέδια, έχουν μεταβληθεί κι αυτά σε κάτι γενικό. Ξεχωρίζω ένα πρόσωπο που μοιάζει να φοράει χειρουργική μάσκα. Θα μπορούσε να είναι και η μάσκα κάποιου που φοβάται τον μολυσμένο αέρα της πόλης. Ο Σάρσον γελάει. «Τέτοιες μάσκες φοράνε οι οπαδοί της Μίλγουολ για να τρομοκρατήσουν τους οπαδούς της Τσέλσι. Βλέπετε, δεν ήθελα να είμαι καθόλου συγκεκριμένος». Δεν είναι. Και παρά το έντονο στοιχείο της «φωτογραφικής» αποτύπωσης, είναι φανερό αυτό που υπογραμμίζει και ο ίδιος, ότι «η τεχνική που ακολούθησε παραπέμπει σε μια ζωγραφική που προϋπήρχε της φωτογραφίας. Εξάλλου, δεν είχα την υπομονή να αποδώσω τις λεπτομέρειες μιας φωτογραφίας». Σε άλλες περιπτώσεις μου 'ρχεται στο νου η θλιβερή μορφή του Τζον Μέρικ, του ανθρώπου ελέφαντα. Ο Τίμοθι χαμογελάει. «Αυτή την περίοδο κάνω ένα καρτούν με ήρωα τον άνθρωπο ελέφαντα», λέει. «Αλλά αυτά είναι μια προσωπική δουλειά, καθαρά για το κέφι μου».
Λάτρης της επιστημονικής φαντασίας, ο Σάρσον σήμερα διαβάζει πολύ περί βιολογίας και γενετικής, ασκώντας παράλληλα το επάγγελμα του αρχιτέκτονα εσωτερικών χώρων (σπούδασε στο Royal College of Art όπου λέκτορας τότε ήταν η Αϊρις Μέρντοχ). Τα τελευταία δώδεκα χρόνια ζει στην Αθήνα. Η γυναίκα του είναι Ελληνίδα. «Η Αθήνα έχει αλλάξει πάρα πολύ από το 1982 που πρωτοήρθα. Το βιοτικό επίπεδο έχει βελτιωθεί σημαντικά - μαζί του όμως αυξήθηκε κατακόρυφα κι ένας τρομερός υλισμός. Τα θετικά πάνε μαζί με τα αρνητικά.
Δύο χρόνια αργότερα, επισκεφθήκαμε τον Τίμοθι ξανά στο εργαστήρι του στο Μετς, συζητήσαμε για τα κλεμμένα έργα -γεγονός που πολύ τον είχε στεναχωρήσει-, κυρίως όμως συζητήσαμε για τη νέα του έκθεση Nexus 2, μια σειρά από είκοσι πέντε σχέδια σε κάρβουνο βασισμένα σε πορτρέτα φωτογραφιών των Ρενέ Κρεβέλ, Αντρέ Μπρετόν, Λουίς Μπουνιουέλ, Ζορτζ Ινέ και Αλμπέρτο Τζακομέτι από τον Μαν Ρέι στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και στις αρχές εκείνης του 1930. Τα έργα εκτέθηκαν στη γκαλερί ASTRA.
Ο Τίμοθι Σάρσον σπούδασε στο Guilford College of Art ζωγραφική και γλυπτική, με μεταπτυχιακές σπουδές στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων και στον περιβαλλοντολογικό σχεδιασμό στο Royal College of Art. Είχε σημαντικές συμμετοχές σε έργα αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και σχεδιασμού εσωτερικών χώρων ανά τον κόσμο. Από το 1993 η βάση του ήταν στην Αθήνα, επισκεπτόταν όμως συχνά το Λονδίνο.
Χαρακτηριστική φιγούρα που αθόρυβα και διακριτικά ανεβοκατέβαινε τη Μάρκου Μουσούρου, ο ευγενής και χαμογελαστός Τίμοθι θα λείψει πολύ απ' όσους τον γνώρισαν.
