Ο ισχυρός πολιτικός άνδρας της Τουρκίας έχει την δυνατότητα να επηρεάσει πολλές λεπτές ισορροπίες στην περιοχή μας. Μια από αυτές τις «ισορροπίες» είναι το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Οι αποφάσεις και οι κινήσεις του Προέδρου της Τουρκίας φέρουν μεγάλη σημασία για το μέλλον του Κυπριακού και των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Το ίδιο ισχύει και για μια πληθώρα ζητημάτων.
Την στιγμή που στην Γενεύη κρίνεται το μέλλον του κυπριακού φεντεραλισμού, στην Άγκυρα, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν έχει εστιασμένη την προσοχή του σε μια «λίστα προτεραιοτήτων», η οποία μας έρχεται απευθείας από καλά ενημερωμένες πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στο νέο προεδρικό μέγαρο της Άγκυρας. Στην εν λόγω λίστα ξεχωρίζουν πέντε σημαντικά σημεία:
1. Μετάβαση της Τουρκίας σε προεδρικό σύστημα, συνταγματική αναθεώρηση δίχως καμία καθυστέρηση, το αργότερο μέχρι τα μέσα του Καλοκαιριού
2. Ανασυγκρότηση του τουρκικού κράτους και κυρίως των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων σύμφωνα με τις ανάγκες του νέου καθεστώτος
3. Καταπολέμηση πληθώρα «τρομοκρατιών» οργανώσεων (ΡΚΚ, Ισλαμικό Κράτος, Κίνημα Γκιουλέν, μικρών ένοπλων μαρξιστικών ομάδων κ.ο.κ.)
4. Η αναχαίτιση της δυναμικής των τελευταίων αναταράξεων στην τουρκική οικονομία και στο ενεργειακό πεδίο της χώρας
5. Ανασυγκρότηση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ(Δύσης) και δημιουργία στρατηγικής συμμαχίας άξονα Ρωσίας-Τουρκίας-Ιράν-Ιράκ-Συρίας-Κίνας
Η προαναφερόμενη λίστα μας οδηγεί σε μια σειρά σημαντικών συμπερασμάτων. Πρώτον, ανεξάρτητα από τις σαρωτικές εξελίξεις σε διάφορα μέτωπα, η βασική προτεραιότητα του Προέδρου Ερντογάν δεν είναι άλλη παρά την δημιουργία του νέου προεδρικού συστήματος και την υπαγωγή σημαντικών αρμοδιοτήτων, πόστων και εξουσιών στον έλεγχο του Προέδρου της χώρας. Δεύτερον, μαζί με το νέο πολίτευμα, ο Πρόεδρος της Τουρκίας έχει εστιασμένη την προσοχή του στην ανασυγκρότηση των διάφορων δομών και υπηρεσιών του τουρκικού κράτους. Παράλληλα, καταπολεμά διάφορες οργανώσεις σε διάφορα μέτωπα.
Τέταρτον, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας θα καθοριστεί με βάση την πολιτική γραμμή που θα επιλέξει η ηγεσία του Ντόναλτ Τραμπ. Σε περίπτωση που ο Τραμπ επιλέξει να ακολουθήσει την γραμμή του προκατόχου του, η Τουρκία ενδέχεται να απομακρυνθεί από το δυτικό στρατόπεδο -να περιορίσει την συνεργασία του σε διάφορα πεδία- και να προσεγγίζει το νέο «ανατολικό μπλοκ».
Πέμπτον, για την επίτευξη των προαναφερόμενων στόχων, στο εσωτερικό στρατόπεδο, ο Πρόεδρος Ερντογάν χρειάζεται νέους πολιτικούς συμμάχους. Ο ίδιος δεν εμπιστεύεται την ηγεσία και τα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος. Προβληματίζεται για τα «αντίποινα» των στρατοπέδων Γκιουλέν, Αμντουλλάχ Γκιουλ και Αχμέτ Νταβούτογλου. Την ίδια στιγμή, στο νέο δημοψήφισμα χρειάζεται τους ψήφους του συντηρητικού στρατοπέδου. Έτσι, στρέφει την προσοχή του στο Κίνημα των Γκρίζων Λύκων. «Κλείνει» μια ιστορική συμμαχία με βάση την οποία αναδύεται ένα νέο «εθνικό και συντηρητικό μέτωπο» στο πολιτικό προσκήνιο, προσαρμοσμένο με τις ταξικές ανάγκες της αναδυόμενης αστικής τάξης της χώρας.
Έκτων, υπάρχουν «απρόβλεπτοι» παράγοντες που ενδέχεται να φέρουν τα πάνω κάτω στους σχεδιασμούς του κ. Ερντογάν. Επισημαίνουμε τα εξής: Στην τουρκική οικονομία οι τελευταίες εξελίξεις δεν είναι ενθαρρυντικές. Την ίδια στιγμή, η χώρα βυθίζεται σε ενεργειακή κρίση. Σαν δεν έφταναν όλα αυτά, οι εξελίξεις στην Μεσοποταμία είναι απρόβλεπτες και τρομοκρατικές οργανώσεις καιροφυλαχτούν για νέα χτυπήματα στην Τουρκία.
Υπό το πρίσμα των προαναφερθέντων, καταλήγουμε στα ζητήματα που μας αφορούν, δηλαδή στα ελληνοτουρκικά και στο Κυπριακό. Σε αυτά τα μέτωπα επισημαίνουμε τα εξής:
1. Η επίλυση του Κυπριακού και η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν αποτελεί μια από τις πέντε πιο σημαντικές προτεραιότητες του Προέδρου της Τουρκίας. Από την σκοπιά της Άγκυρας, τα δεδομένα για αυτά τα ζητήματα έχουν ως εξής: «Η λύση του Κυπριακού είναι καλοδεχούμενη και θα ανοίξει για την βελτίωση της θέσης της τουρκικής διπλωματίας σε πολλά μέτωπα. Ωστόσο, η κατάρρευση ή η στασιμότητα των συνομιλιών δεν θα σημάνει το τέλος του κόσμου».
2. Η συνεργασία του κ. Ερντογάν με τους Γκρίζους Λύκους, η εξάρτηση του από το συντηρητικό στρατόπεδο περιπλέκει τις εξελίξεις. Στην Κύπρο τα περιθώρια ελιγμών είναι πολύ περιορισμένα. Κίνητρα στην οικονομία και στο πεδίο της ενέργειας θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν το τουρκικό ενδιαφέρον για την λύση, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός ότι «στην γειτονιά μας την μοίρα των λαών την καθορίζουν τα μικροπολιτικά συμφέροντα».
3. Η Άγκυρα αναμένει τον Ντόναλτ Τραμπ για να καθορίσει την νέα γραμμή της στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Μέχρι την ορκωμοσία του κ. Τραμπ, η Άγκυρα επιλέγει την στάση «περίμενε και παρατήρησε».
Με λίγα λόγια, ο κ. Ερντογάν χρειάζεται περισσότερα κίνητρα -πολύ περισσότερα από όσα του έχουν ταχθεί στα πεδία της οικονομίας και της ενέργειας- για να κινητοποιήσει την τουρκική διπλωματία προς την κατεύθυνση της λύσης. Πρόκειται για μια καθόλου αναπάντεχη εξέλιξη, αρκεί η ε/κ πλευρά να κατανοήσει ότι η λύση στο Κυπριακό θα είναι «επώδυνη» και οπωσδήποτε «συμβιβαστική», τονίζουν οι πηγές μας στην Άγκυρα.
